معرفی «قرب و هم‌جواری» با خداوند/ مهمترین هدف انسانی در قرآن

مهمترین هدفی که قرآن برای سیر تکامل انسان معرفی می‌کند، مقامی بسیار والاست. رساترین تعبیری که قرآن برای اشاره به این دور دست‌ترین چکاد سعادت برگزیده است، همانا «قرب و هم‌جواری» است.

به گزارش خبرنگار شبستان، در ابتدای مراسم اختتامیه سومین جشنواره مطالعات قرانی دانشجویان کشور پیام آیت الله مصباح یزدی از سوی فرزند ایشان حجت الاسلام مجتبی مصباح یزدی قرائت شد.

 

متن کامل این پیام در ذیل آمده است:

بسم الله الرحمن الرحیم

قَد جَاءکُم منَ اللهِ نَورُ وَ کِتَابُ مُّبِینُ یَهدِی بِهِ اللهُ مَنِ اتَُّبَعَ رِضوَ انَهُ سُبُلَ السَّلاَمِ وَیُخرِجُهُم مَّنِ الظُّلُمَاتِ إِلَی النُّورِ بِإذنِهِ وَ یَهدِیهِم إِلَی صِرَاطً مُّستَقِیمً (مائدة: 16-17)

حمد ثنا خداوندی را سزاست که عالم را از پرتو فیض خویش هستی بخشید و آن را آینه تجلی ذات و صفات خود قرار داد. شکر پروردگاری را سزد که از روح خود در آدم علی نبینا و آله و علیه السلام دمید، و با تعلیم همۀ اسماء وی را به مقام خلیفة‌اللهی مفتخر فرمود.

سلام و صلوات بر پیامبران الهی، واسطه‌های فیض خداوندی، که غایت قصوای حرکت انسان را به او نشان دادند، و معارف دست نیافتنی و نقشۀ راه زندگی سعادتمندان را برا بشریت به ارمغان آوردند. صلوات خاص خداوندی بر سلسلۀ ممکنات و پایان بخش سلسلۀ انبیاء، انسان کامل و رسول خاتم، محمد بن عبدالله صلوات الله و سلام علیه و آله که قرآن، این آخرین و کاملترین نسخه هدایت بر قلب او نازل گشت، و والاترین حقایق را به بشر ارزانی داشت. و سلام بر خاندان پاک او، مشعل‌های هدایت و تفسیر‌گران وحی، و راهبران خلق به سوی حق.

... و قرآن کریم امروز در دستان ماست؛ گران‌بهاترین هدیه‌ای که خدای متعال به بندگانش عطا فرموده است؛ که اگر چیزی ارزنده‌تر از قرآن بود، رب‌العالمین آن را از آخرین پیامبرش دریغ نمی‌کرد، و اگر نسخه‌ای شفابخش‌تر، مفید‌تر، و راه گشاتر وجود داشت، پروردگار مهربان میلیارد‌ها انسان را از آن بی‌بهره نمی‌گذاشت.

این تحفه الهی با هدف هدایت و راهنمایی انسان نازل شده و در برگیرنده حقایقی است که دانستن آنها برای رسیدن به کمال و سعادت ضرورت دارد، و مشتمل بر راه کارهایی عملی است که چگونگی طی کردن صراط مستقیم تکامل را به بشریت می‌آموزد. این نور الهی بر قّلۀ کمال انسانی پرتو می‌افکند، راه‌های رسیدن به ستیغ سعادت را نشان می‌دهد، کج‌ راهه‌ها، بی راهه‌ها، پرت‌گاه‌ها و لغزش گاه‌ها را می‌نمایاند، و انسان را از کج‌اندیشی و کج‌روی باز داشته، از سقوط وی در گرداب‌های شقاوت جلوگیری می‌کند.

مهمترین هدفی که قرآن برای سیر تکامل انسان معرفی می‌کند، مقامی بسیار والاست که دست عقل از رسیدن به آن کوتاه، و فهم انسان از درک آن عاجز است، و واژه‌ها از دست‌اندازی به آن باز می‌مانند، و تنها می‌توان با مفاهیمی کلی و نمادین به آن اشاره کرد. رساترین تعبیری که قرآن کریم برای اشاره به این دور دست‌ترین چکاد سعادت برگزیده است، همانا «قرب و هم‌جواری» با خدای متعال است.

از مشخصات این هدف والا آن است که انسان چون به آن مقام رسد، سرو کار خود را مستقیماً با خدا می‌بیند، همۀ خوبی‌ها را پرتوی از خیر مطلق، و همۀ زیبایی‌ها را جلوه‌های جمال او می‌یابد؛ و به دیگر سخن، خدا را در جلوه گاه‌های گوناگونش به مشاهده می‌نشیند و در نتیجه چنین شهودی از بالاترین لذت‌ها سرشار و از عظیم‌ترین سعادت‌ها بهر‌ه‌مند می‌شود.

خداوند متعال از فرط رحمت و عطوفت خویش، میل و کششی فطری در انسان به ودیعت نهاده تا در وی انگیزه‌ای قوی برای حرکت پرشتاب به سوی این والاترین مقصد حرکت هستی به وجود آورد و او را به سوی چنین کمال و سعادت نامحدودی براند. از دیگر سوی، ابزارهای گوناگونی در وجود او تعبیه فرموده تا با استفاده از آنها به انواع مختلف کمال و سعادت و گونه‌های متفاوت تجلیات الهی نائل گردد؛ همان گونه که به اقتضای لطف و کرم بی‌نهایت خویش، انسان را به نیروی عقل و فطرت مجهز نموده تا حق را از باطل، و خیر را از شر بازشناسد، و کاستیِ بُردِ عقل را به آموزه‌های حیاتی تکمیل فرموده تا او را از آفات شناخت مصون دارد، مبادا که به وادی حیرت و ضلالت در غلطد و از دست یابی به کمال مطلوب و قله‌های سعادت بازماند.

روح همه این شناخت و بینش‌ها، و مقصود از همۀ این سائق‌ها و انگیزه‌ها، و سرانجام همۀ این حرکت‌ها و تلاش‌ها درک موقعیت خود نسبت به خدای متعال است و فهم این نکته ظریف که انسان از خود هیچ ندارد، و هر چه دارد و دارا شود از اوست، و رسیدن به این شناخت لطیف که هر چه به او داده شده را باید در راه رضای او و مطابق با برنامۀ ارائه شده از سوی او به کارگیرد تا به مقصد نهایی که قرب اوست نائل گردد. اگر بخواهیم این حقیقت بلند را در جمله‌ای کوتاه بگنجانیم باید بگوییم: صراط مستقیم تکامل، بندگی کردن خداست، «وَ أن اعبدونی هذا صراط مستقیم».

این مقدمات ما را به این نتیجه رهنمون می‌گردد که هدف خداوند از آفرینش انسان آن است که با بهره‌گیری از همۀ امکانات و نعمت‌های الهیف استعدادهای مختلف خود را شکوفا کند، و ظرفیت‌های خدا دادی را به صورتی متوازن و متعادل به فعلیت برساند، و با رفتارهای اختیاری خویش مسیر صحیح و صراط مستقیم را بپیماید، و مطابق با برنامه‌های الهی به سوی مقام قرب او بشتابد، این حرکت «سیر و سلکوک» نامیده می‌شود، و رسیدن به مقصد که همانا قرب الهی و شهود بی واسطۀ خداوند است، «عرفان».

عرفان( به این معنا) زیباترین پدیدۀ هستی، گرانبهاترین گوهر خلقت، و نفیس‌ترین کالا در بازار وجود است که جای گزینی برای آن متصور نیست، و دست‌یابی به آن انسان را غرق در شعفی می‌سازد که لذتی بالاتر از آن نخواهد چشید.

وی آن یک اصل خدشه‌ناپذیر است هر چه کالای نفیس‌تر و گوهری گرانبهاتر باشد، بیشتر مورد طمع دزدان، شیادان و بدل سازان قرار می‌گیرد و انواع بیشتر از کالا‌های تقلبی در کنار آن عرضه می‌شوند. از این روست که شاهد رشد قارچ‌گونۀ گونه‌های رنگارنگی از شبه عرفان‌های تقلبی هستیم که در بازار مکاره اندیشه در معرض فروش گذاشته شده‌اند و هر روز بر تعداد آنها افزوده می‌شود. گذشته از سوء استفاده شیادان از این بازار پرسود، آنچه به آتش این انحرافات دامن می‌زند، از یک سو عطش فطری انسان‌هاست که برای رسیدن به این مقام ارزشمند به هر دری می‌زنند و هر ندایی را پاسخ می‌دهند، و از سوی دیگر، این حقیقت که وصول انسان به چنین هدف والایی دردناک‌ترین واقعیت را برای شیطان رقم می‌زند، و به همین دلیل است که ابلیس تمام همت و تلاش خود را برای جلوگیری از تحقق آن به کار می‌بندد و با ارائه گژراهه‌های انحرافی سعی در گمراه کردن و به شقاوت کشاندن انسان‌ها دارد. از این رو، ضرورت دارد در شناخت دقیق مسیر صحیحی که به وسیلۀ انبیاء و اولیای الهی، به ویژه توسط پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله و اوصیای معصوم او در دین مبین اسلام، بیان شده است نهایت تلاش خویش را به کار بندیم مبادا دچار کج فهمی، تفسیر به رأیف قرائت‌های شیطانی، و توهمات نفسانی شویم و خود و دیگران را به جای قله‌های معرفت و سعادت، به دره‌های جهل و شقاوت رهنمون گردیم. بر ما فرض است که این دستور‌العمل حیات بخش را به درستی فراگیریم، از آن زاویه نگیریم، تا در معرض انحراف و سقوط قرار نگرفته، شاهد مقصود را در آغوش بگیریم.

قم‌المقدسه

محمدتقی مصباح یزدی

 

 

 پایان پیام/
 

کد خبر 126373

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha