به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان، به مناسبت فرا رسیدن دهه تکریم و تعظیم مساجد و در آستانه ماه مبارک رمضان که فرصت انس اعضای خانواده با مسجد را بیش از هر زمان دیگری فراهم می‌کند با حجت الاسلام‌والمسلمین «فاضل حسامی»، دانش آموخته قرآن و جامعه‌شناسی و مدرس حوزه و دانشگاه درباره خانواده مسجدمحور و برکات چنین خانواده‌ای برای جامعه دینی گفتگو کرده‌ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می‌شود:
خانواده مسجدمحور چه شاخصه‌هایی دارد و چه جنس از انس و ارتباط با مسجد باعث می‌شود خانواده به این وصف آراسته شود؟
خانواده مسجدمحور خانواده‌ای است که در آغاز شکل‌گیری یعنی همسرگزینی و ازدواج و تشکیل خانواده با مسجد مرتبط باشد، در گام بعد این خانواده پس از تشکیل نیز با مسجد ارتباط دارد ارتباط به معنای تأثیرگذاری و تأثیرپذیری یعنی نقش‌آفرینی و نقش‌پذیری به اشکال مختلف است.
گام سوم آنکه در بروز مشکلات احتمالی در خانواده، از مسجد مدد و کمک بگیرد و مسجد در این خانواده آسیب‌دیده تأثیر داشته باشد؛ و گام چهارم نقش‌آفرینی این مسجدی بودن، در اوج‌گیری شکاف‌ها و اختلافات احتمالی در خانواده است که می‌تواند به متارکه و طلاق عاطفی و یا طلاق قانونی بینجامد، باز هم مسجد می‌تواند پناهگاهی برای خانواده‌های بحران‌زده باشد.
در گام پنجم در صورت بروز چنین شرایطی، مسجد حمایت‌ها و درمان‌هایی برای چنین خانواده‌ای دارد. از این رو، خانواده‌ای مسجدمحور است که یا در یکی از این مراحل مسجدی فکر و عمل کند یا آنکه در همه آنها مسجدی باشد، خانواده‌ای که در مرحله همسرگزینی یا تحکیم و... با مسجد در ارتباط بوده، مسجدمحور است و این در شرایط فعلی که خانواده‌ها در معرض آسیب هستند ممکن و موثر است. اگر مساجد فعال عمل کرده و جذابیت‌های خود را افزایش دهند آنگاه می‌توانند در همه این مراحل و فرآیند پنج مرحله‌ای به شکل علمی و کامل اثرگذار باشند و از بسیاری از بحران‌های امروزی مصون بمانند.
برای اینکه خانواده در چنین فضایی قرار بگیرد و با مسجد مأنوس شود و در مراحلی که برشمردید مسجدی فکر و عمل کند، چه باید کرد؟
ارتباط خانواده با مسجد، تعاملی و دوسویه است، از این رو، در هر دو طرف باید جاذبه‌هایی وجود داشته باشد، البته در این بین جاذبه‌های مسجد باید بیشتر شود، مسجد به عنوان تشکل و نهادی دینی مردمی باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی و اقدام کند که خانواده‌ها از ارتباط با مسجد احساس رضایت و رهاورد داشته باشند اینجا لازم است مسجد قوی و با برنامه مدون عمل کند، مسجد نیازمند جاذبه حداکثری و دافعه حداقلی است مسجد باید با همسایگان خود در ارتباط مستقیم باشد.
مسجد در همسرگزینی و تشکیل خانواده چطور می‌تواند نقش‌آفرین باشد؟
اگر مسجد در این میدان وارد شود و در مرحله اول یعنی همسرگزینی نقش و حضور داشته باشد و نقش معرف را ایفا کند مثل اینکه امام جماعت و معتمدین و هیئت امنای مسجد از همسایگان مسجد مطلع باشند و فرصت ازدواج جوانان هم‌کفو را فراهم کنند و واسطه‌گری ازدواج را به درستی انجام دهند رویکرد پیشگیرانه از آسیب‌های بعدی اتخاذ می‌شود چون خانواده‌ها مسجدی شده‌اند، شناسایی همسر در آنها همراه با نوعی تعهد است!
چون مسجد واسطه و معرف است و وساطت می‌کند و خود را مسئول می‌داند و در ادامه مسیر نوعی از نظارت و کنترل‌هایی دارد ممکن است در این مسیر مشاوره‌هایی بدهد و اگر نقیصه‌ای باشد در رفع آن کمک کند مثل حمایت مالی، ارائه کمک‌های مشاوره‌ای و ... .
در صورت بروز مشکلات و چالش‌ها و انحرافات احتمالی در خانواده، مسجد چطور می‌تواند مانع از بحران‌هایی مثل طلاق شود؟
اگر بپذیریم طلاق و روابط خارج از چارچوب ازدواج یک آسیب اجتماعی است، آنگاه باید راه پیشگیری را برگزینیم مسجد با کمک‌های فکری معنوی در سطح پیشگیری به خانواده کمک می‌کند حتی اگر فرآیند پیشگیرانه موفق عمل نکند و خانواده به چنین آسیب‌هایی مبتلا شود، مسجد به دلیل جایگاه و شأنیت دینی اجتماعی‌ای که دارد می‌تواند بر عوامل این انحرافات تأثیر بگذارد و آنها را کاهش داده یا رفع کند برای مثال اگر طلاق ناشی از روابط زناشویی یا بحران مالی باشد، با ایجاد پشتیبانی‌های مالی و کمک به رفع نقیصه مالی، رفع کمبود دانش لازم زناشویی با ارئه مشاوره و تنش زدایی از فضای خانواده، می‌توان مشکلات را رفع کرد.
از این‌رو، مسجد هم در رفع زمینه‌های بروز و هم در به حداقل رساندن آسیب‌های ناشی از بحران‌ها می‌تواند محوریت داشته باشد، برای مثال اگر خانمی جوان از همسرش جدا شود (خانم‌ها در این بحران‌ها آسیب پذیرترند)
مسجد می تواند زمینه ازدواج مجدد را برای آن خانم ایجادکند، متاسفانه، ازدواج مجدد در جامعه ما قبح دارد و از مهمترین عوامل قبح‌زدا و زمینه ساز ازدواج مجدد برای بانوان مطلقه، حمایت عرفی و ارتباطی و اقتصادی مسجد است.
چقدر در بهره‌گیری از ظرفیت مسجد در تشکیل، استمرار حیات و موفقیت خانواده بهره گرفته‌ایم؟
ما حقیقتاً از نقش مسجد در مسیر تشکیل خانواده تا مرحله گسست در اثر مرگ و فوت، غافل شده‌ایم! در حالی که در ادبیات دینی ما تأکید بر عدم تجرد است و مسجد باید در زمینه‌سازی برای تأمین نیاز روحی و عاطفی افراد جامعه حتی میانسالان و کهن‌سالان نقش آفرینی کند مسجد به خوبی می‌تواند از عهده این کار برآید چون ظرفیت فرهنگسازی و نفوذ را دارد. روی پدیده خانواده مسجدمحور باید کار شود چون زمینه بسیاری از آسیب‌ها و انحرافات اجتماعی را برطرف و در صورت بروز این آسیب‌ها، آنها را درمان می‌کند.
نظر شما