خبرگزاری شبستان: ورود به مسائل عرفانی نیاز به مقدمات و شرایط خاص دارد و شایسته نیست بدون استاد به کتب عرفان نظری مراجعه کرد. در این نوشتار بر ان نیستیم به دفاع از اراء اندیشمندان در حوزه عرفان نظری بپردازیم بلکه تنها قصد معرفی یکی از کتب مهم عرفانی را داریم تا در صورت اگاهی اجمالی، دوستداران عرفان در صورت وجود شرایط به مطالعه و تحقیق بپردازند. در این یادداشت بر انیم بخشی از مقدمه مرحوم اشتیانی بر کتاب تمهید القواعد را بازگوییم . کتاب تمهید القواعد از کتب مهم در حوزه عرفان نظری است و در حوزه های علمیه جزء متون درسی بوده است.
کتاب تمهید القواعد تألیف على بن محمد ابن محمد- التُّرکه- ملقَّب به- صائن الدین- شرحى است بر رساله- قواعد التوحید- تألیف- ، أبو حامد محمد الأصفهانی- مؤلف- الحکمة المنیعة- و- الحکمة الرَّشیدیَّة- و- الاعتماد الکبیر است.
أبو حامد از محققان حکماى مشّائى در عصر خود بود که بعلم توحید و تصوُّف گرایش پیدا نمود و در عرفان آثارى بوجود آورد، از جمله رساله قواعد توحید که از آثار کم نظیر در عرفان علمى بطریق ابن عربی، محیى الدین است.
تمهید القواعد شرح تحقیقی و عمیقى است بر رساله قواعد ،صائن الدین على- الترکة- است .
کتاب تمهید القواعد از کتب درسى در حوزه علمى و عرفانى طهران بود و این کتاب در اصفهان نیز تدریس مىشد، مرحوم آقا محمد رضا قمشهیى این کتاب را چند دوره تدریس نمود و انرا نزد مرحوم سید رضى لاریجانى در اصفهان قرائت کرده بوده است.
کتاب تمهید القواعد یکى از بهترین بل که بهترین اثر در إثبات وجود مطلق و برخى از مسائل مترتبِ بر این مسأله است.
مُؤلِّف در این کتاب در صدد إثبات وجود مطلق بر آمده است، و مراد از وجود مطلق وجود صرف معرَّا و مبرَّا از کلیه قیود، حتى قید اطلاق است که از نهایت تمامى لا بشرط از کلیه تعیُّنات و اضافاتست و از نهایت کمال معرَّا از هر قید و شرط است. (تمهید القواعد، مقدمةالآشتیانی، ص: 12-13)
مراد از اطلاق، اطلاق بحسب مفهوم نمىباشد، بل که مراد از وجود مطلق، وجود شخصى متَّصف به وحدت اطلاقیست که قبول تعدُّد و تکثُّر نمىنماید و در دار وجود، ثانى از سنخ خود ندارد، غیر أو هر چه هست ظهور و تجلِّى و عکس و صورت آن اصل واحد است. نزد این طائفة، وحدت در وجود، واقعى و حقیقى و کثرت اعتبارى و وهمى است.
هر چیز که غیر حق بیاید نظرت نقش دومینِ چشم أحول باشد
اهل عرفان به کلى تشکیک در اصل مراتب وجود را از باب نفى افراد و مراتب وجود، انکار مىنمایند، و از براى وجود، یک اصل فارد و حقیقت واحد قائلند و ماتن و شارح برهان بر نفى تشکیک در وجود اقامه نمودهاند ....
یکى از مباحث مهم این رسالة، بحث اشتراک معنوى وجودست، و این اشتراکِ معنوى در فلسفه از امَّهات مباحث بشمار مىرود و قائلان به تناین (موجودات) و نافیان سنخیَّت بین علت و معلول، اشتراک معنوى را نفى کردهاند، ... تمهید القواعد، مقدمةالآشتیانی، ص: 15
یکى از مباحثى که اصل و اساس قول به وحدت وجود، اعم از وحدت مراتب و وقوع تشکیک در درجات طولى و وحدت حقیقى به معناى وحدت شخصى و وقوع تشکیک در مظاهر بر آن استوار است اصالت وجود است.
به هر حال، اصالت وجود، یکى از ارکان قول به وحدت وجود است، چه وحدت وجود و کثرت وجود و موجود، یا وحدت وجود و وحدت موجود، در عین کثرتهما، ولى کثرت در موجودات امکانى، یعنى کثرت حاصل از تجلیات و مظاهر، اعتبارى و وجود ممکن وجود مجازى است.( تمهید القواعد، مقدمةالآشتیانی، ص: 17-18)
پینوشت : تمهید القواعد، مقدمةالآشتیانی
پایان پیام/
نظر شما