به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان، به مناسبت فرا رسیدن سالروز شهادت حضرت فاطمه‌زهرا(س) و به منظور بررسی جایگاه مسجد در سیره فاطمی(س) با حجت الاسلام «عبدالکریم پاک‌نیای تبریزی»، پژوهشگر و مولف سیره اهل بیت(ع) و صاحب آثاری همچون «درس های حضرت زهرا(س) برای خانواده ها»، «نگاه به خطبه های حضرت زینب(س) در کوفه و شام» و «قصه های قرآن» گفتگویی ترتیب داده ایم که در ادامه مشروح آن را می خوانید:
با مرور سیره حضرت زهرا(س) به چه جلوه‌هایی از انس با مسجد و اهتمام به رفت و آمد به آن دست می یابیم؟
در روایت از ایشان هست که پیامبر(ص) دعای خروج از منزل را به حضرت فاطمه(س) آموختند، این نشان از حضور و رفت و آمد مستمر آن بانو به مسجد حکایت دارد این دعا را بعدها فاطمه دختر امام حسین(ع) نیز نقل کرده است؛ علاوه بر این، حضرت صدیقه کبری(س)احادیث را در مسجد از رسول خدا(ص) می آموختند و بعد به عنوان محدثه آنها را نقل می کردند.
در ماجرای سُدالابواب و امر الهی بر بسته شدن همه درها به مسجدالنبی(ص) جز در خانه امیرالمومنین(ع) و حضرت زهرا(س)، نیز می توان هم جایگاه آن حضرات(ع) را دریافت و هم انس دوسویه آنها و مسجد را درک کرد.
امام باقر(ع) در روایتی می فرماید: خداوند به پیامبر(ص) وحی نمود مسجد را تطهیر کرده و آنها را که شب در مسجد می مانند بیرون بفرستد و دستور داد همه درهایی که به مسجد باز می شود بسته شود جز در خانه علی و فاطمه علیهماالسلام!
چه جلوه های دیگری از ارتباط نزدیک حیات فاطمی با مسجد به عنوان مقر اصلی دین وجود دارد؟
اساس زندگی امیرالمومنین(ع) و زهرای مرضیه(س) با مسجد گروه خورده است، چنان که به دستور پیامبر(ص) مراسم عقد ازدواج حضرت علی(ع) و صدیقه کبری(س) در مسجد برگزار شد، در روایت است وقتی ایشان تصمیم بر همسری آن دو گوهر عالم امکان گرفت، فرمود: یا علی! به مسجد برو، من هم می آیم و به مردم توضیح می دهم چرا تو را به دامادی پذیرفتم ... در تاریخ آمده که مسجد مدینه برای مراسم عقد علی(ع) و فاطمه(س) و تبریک این پیوند آسمانی مملو از جمعیت شده بود! این مهم جلوه ای دیگر از محوریت مسجد در حیات بابرکت حضرت زهرا(ع) را نشان می دهد.
در موضوع تربیت فرزند حضرت زهرا(س) چقدر بر تربیت مسجدمحور که حلقه مفقوده این روزهای جامعه ما است، نظر و اهتمام داشته اند؟
از قرائن تاریخی می توان دریافت که حضرت زهرا(س) فرزندان‌شان را در جوار مسجد تربیت و زمینه آمد و شد آنها به مسجد را فراهم می کردند چنان که امام حسن(ع) در مسجد پای صحبت پیامبر(ص) می نشت و بعد مطالب را برای مادر بازگو می کرد و اینچنین در فضای معنویت و انس با مسجد، فرزندان آن حضرت(س) رشد می کردند.
در ابتدای ازدواج، خانه حضرت زهرا(س) با مسجد فاصله داشت مدتی گذشت و این فاصله کم شد و پس از ماجرای سُدالابواب تنها در منزل یگانه بانوی عالم(س) به مسجد باز ماند که این خود حقایقی عظیم از شان و عظمت آن بانو و پیوند دوسویه ایشان و مسجد را نشان می دهد!
خانه حضرت زهرا(س) امروز هم در مسجدالنبی(ص) هست هر چند وهابیون اجازه بازدید از آن را نمی دهند اما متصل به مسجدالنبی(ص) از داخل و خارج است که از در خارجی به خانه ایشان هجوم بردند و آن اتفاقات تلخ رخ داد!
در بحث تبیین حقیقت غدیر و سقیفه و دفاع از ولایت، حضرت فاطمه(س) چقدر مسجدمحور عمل کرده و از ظرفیت مسجد بهره برده اند؟
مسجد در سیره فاطمی(س) علاوه بر سایر کارکردها، در جهاد تبیین نیز محوریت داشته است، چنان که آن حضرت(س) جهاد تبیین و خطبه خوانی های بیدارکننده و هشداردهنده را از مسجد شروع کردد و محتوای این خطبه ها نیز مشخص است؛ با توحید و شناخت خدا آغاز می شود و فلسفه و دستاوردهای بعثت و فضایل قرآن تا امامت و احکام دین را مرور می کند، از همه مهمتر تصریح ویژگی های امامت و ولایت است، اینها نشان می دهد که حضرت صدیقه کبری(س) در کنار انس فردی با مسجد، در حضور موثر اجتماعی و تبیین احکام و دفاع از رکن ولایت از طرفیت مسجد استفاده کرده و جهاد تبیین تاریخی خود را در مسجد انجام داده است.
باید توجه داشت از صدر اسلام تا امروز نام حضرت زهرا(س) با مسجد گره خورده است چنان که هزاران باب مسجد به نام حضرت زهرا (س) مزین شده و کانون جهاد تبیین هستند.
مسجدمحوری در سیره مبارزاتی حضرت زهرا(س) چه دلیلی دارد؟
محوریت مسجد از زمان پیامبر(ص) آغاز شد و ایشان به محض ورود به مدینه ابتدا مسجد قبا را برای انتشار معارف اسلام بنا کردند و از همان روز به ما آموختند همه مجاهدت های ما باید با محوریت مسجد انجام شود.
حضرت زهرا(س) نیز در این باره جدیت داشتند لذا برای تبیین و روشنگری مسجد را محور قرار داد و برای بیان اهمیت مسئله ولایت به مسجد رفته و مهمترین خطبه خود را در فضای مسجد ایراد کرد.
مسجد در عصر پیامبر(ص) رسانه‌ای با برد بی نظیر بود و هر سخنی که در آن بیان می شد به سرعت گسترش می یافت چنان که امام حسین(ع) نیز پیش از آغاز قیام کربلا چند ماه هر روز در مسجدالحرام حاضر شده و اهداف قیام را تبیین می کردند.
در نهضت بازگشت به مسجد و احیای کارکردهای مسجدی که به مرور زمان منزوی شده و به حاشیه رفته اند چقدر نیازمند الهام از سیره فاطمی(ع) و عمل به آن هستیم؟
در مسئله بازگشت به مسجد به الهام از سیره فاطمی نیاز داریم به ویژه آنکه معنویت و تقدس مسجد حتی از سوی دشمنان ما پذیرفته شده است!
عبادت و تعلیم و تربیت و پرورش در مساجد تاثیری مضاعف دارد چنان که ارزش نماز در مسجد افزون بر نماز در خانه است؛ درباره تبیین هم این مسئله صادق است، و اگر با محوریت مسجد انجام شود قطعاً تاثیر بیشتری دارد و بیشتر از حقایق پرده برمی دارد چنان که تاثیر بی‌نظیر خطبه حضرت زهرا(س) به دلیل ایراد آن در مسجدالنبی(ص) است و از آنجا به گوش تاریخ رسانده شد چون مسجد رسانه ای قوی، مقدس و با برد بی‌مثال در ابلاغ پیام داشت.
امروز برای احیای این نقش به ویژه در میدان جهاد تبیین، باید به مدیریت مسجد اهمیت داد، تضعیف مدیریت مسجد کارآیی آن را کاهش می دهد اگر مسجد به سیره اهل بیت(ع) مدیریت شود و مسجد در جایی که باید، قرار بگیرد، همان کارکردهای مهم صدر اسلام را می یابد.
نظر شما