به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، پنجاه و پنجمین نشست از سلسله نشست های خیر ماندگار به همت پژوهشکده آلا با موضوع «موزه، وقف و کنش اجتماعی» با حضور دکتر صفورا برومند عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، رضا دبیری نژاد رییس موزه ملک، نوشاد رکنی رییس بخش مرمت کتابخانه و موزه ملی ملک و دکتر الهام ملک زاده عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
نوشاد رکنی در این نشست سخنرانی خود را به مساله «کتابخانه و موزه ملک، امتداد و وقف فرهنگی» اختصاص داد و با اشاره به اینکه وقف صرفا مفهوم مذهبی نیست، گفت: در دوره ساسانی دیوان وقف داشتیم یعنی وزارتخانه ای که کارش وقف بود. وقف کتابخانه هم مسئله جدیدی نیست. در دوره آل بویه کتابخانه ای در شیراز بنیان گذاشته شد با بیش از 300 اتاق که کاغذ و قلم پژوهشگران نیز تامین میشد. متاسفانه این کتابخانه از بین رفت.
_z7ts.jpg)
رییس بخش مرمت کتابخانه و موزه ملی ملک اظهار داشت: کسی که وقف می کند می خواهد مدیریت خود بر اموالش را تا ابد نگه دارد و عملا این اتفاق نمی افتد. سیر گردش سیارات به دور خورشید کاملا قابل پیش بینی است اما در مورد تاریخ به خصوص تاریخ ایران که بحران های زیادی از سر گذرانده است، پیشگویی میسر نیست. خطر برای موقوفات به خصوص کتاب از همین جا شروع می شود. کتاب ابزاری است برای انتقال فکر، ایده و آموزش. با تغییرات سیاسی، حکومتی و مذهبی، اول به سراغ این ابزارها می روند.
وی بیان کرد: قلم تا وقتی کار می کند، ارزشمند است، وقتی خراب شود ارزش ندارد. در مقابل کتاب و کتابخانه ،موزه وارد عمل می شود. اگر بگویم با این قلم فلان فرد فلان فرمان را صادر کرد، قلم ارزشمند است. حال اگر بگویم این قلم در آن قلمدان یا کیف بود، آن وسایل هم ارزشمند می شوند. در واقع موزه یک شبکه ایجاد می کند.
رییس بخش مرمت کتابخانه و موزه ملی ملک با بیان اینکه حاج حسین ملک هوشمندانه عمل کرد، افزود: از وقف نامه ایشان مشخص است که وقف نامه های قبل از خود را خوانده و آسیب شناسی کرده است و برای در امان ماندن کتابخانه خود، تلفیق موزه و کتابخانه را به کار برده است. درست جایی که کتابخانه تهدید می شود، موزه کارش را شروع می کند. به واسطه موزه یک شبکه تنیده تر و گسترده تر ایجاد می شود.
وی با اشاره به اینکه با تغییر حکومت ها، کتابخانه های بسیاری آتش زده شد، تصریح کرد: تعصبات مذهبی و سیاسی همیشه خطراتی برای آثار ما ایجاد می کند چون کتاب ها حاوی علم و ایدئولوژی هستند این خطر برای آنها بیشتر است. در ایران نهادی داریم که بیش از هزار سال تغییر نکرده و آن موقوفه حضرت رضا (ع) است. از نظر تاریخ هنری بیشترین مجموعه آثار در آستان قدس رضوی است. حکومت های مختلفی آمدند اما این نهاد همچنان حفظ شد و گسترش پیدا کرد. هوشمندی حاج حسین ملک این بود که مفهوم جدید موزه و کتابخانه را در قالب وقف آورد و موقوفه خود را هوشمندانه وقف آستان قدس رضوی کرد.
این پژوهشگر با بیان اینکه نصف ایران وقفی است و بیشتر موقوفات فرهنگی از بین رفتند، گفت: مفهوم جدیدی برای موزه به وجود آمد که پویا و گسترده است و تلفیقی از وقف و کتابخانه است. ما پای حاج حسین ملک می گذاریم، الگوگیری از ایشان می تواند به بنیان وقف و رشد و گسترش کتابخانه ها و موزه ها کمک کند.
نظر شما