موانع ساخت فیلم برای شهدا زیاد و سنگین است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، ویژه برنامه سینما کتاب با بررسی فیلم کوتاه و اقتباسی آقا مهدی زین الدین برگزیده سی و نهمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران امروز چهارشنبه 25 آبان با حضور سجاد معارفی کارگردان این فیلم و گلستان جعفریان نویسنده در موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.

سجاد معارفی در این نشست با بیان اینکه تهیه کننده فیلم آقا مهدی زین الدین همسرم هست، گفت: در واقع بار کار بر روی دوش ایشان بود. شروع کار توسط مهدی رحمتی رییس بسیج صدا و سیما بود. من به فکر این بودم که خرده روایت هایی از سبک زندگی شهدا را کار کنیم.

این کارگردان ادامه داد: در ابتدای امر در نظرم بود که برای شهید ابراهیم هادی فیلمی بسازیم. دکتر رحمتی به من گفت در مورد شهید مهدی زین الدین کار کنیم زیرا در مورد این شهید کاری نشده است، بدین ترتیب کار را آغاز کردیم و من حدود 5-6 کتاب تهیه و مطالعه کردم. در تحقیقاتی که داشتم فهمیدم در صدا و سیمای قم سریال شهید زین الدین نوشته شده و پیش تولید هم رفته بودند اما کار ضبط نشده است و حتی دیدم چندین کار هم در مورد ایشان به سرانجام نرسیده است.

وی با بیان اینکه ساخت فیلم آقا مهدی زین الدین به وقفه شش ماهه خورد، عنوان کرد: به لطف خدا حضرت زهرا (س) و خود شهید زین الدین و کمک بسیج صدا و سیما و تمام عوامل کار سرانجام اثر ساخته شد، در تلویزیون و همچنین جشنواره فیلم کوتاه پخش شد.

کارگردان فیلم کوتاه آقا مهدی زین الدین تصریح کرد: کسانی که وارد عرصه تولید فیلم کوتاه می شوند، قرار است از هفت خوان رستم بگذرند. از مجوز تا تهیه بودجه با مشکلات زیادی روبرو می شوند. افرادی که در حوزه فیلم کوتاه کار می کنند، واقعا عاشقانه تلاش می کنند زیرا دستمزد آنها یک سوم دستمزد واقعی است. این افراد به سختی کارشان را می سازند، همیشه مدیران فرهنگی وعده و وعید می دهند که برای تسهیل کار تلاش می کنند اما باز کار سهل نمی شود.

معارفی در مورد منابعی که برای ساخت فیلم آقا مهدی زین الدین استفاده کرده است، گفت: شاید خیلی از دوستان برای ساخت فیلم صرفا از یک منبع و کتاب به عنوان پی رنگ اصلی داستان استفاده می کنند. من از یک سری کتاب ها قصه را انتخاب کردم و از یک سری کتاب ها نیز برای شخصیت پردازی کاراکتر استفاده کردم. از کتاب نیمه پنهان ماه کمک گرفتم تا به شخصیت پردازی بپردازم.

وی خاطرنشان کرد: در اپیتود دوم فیلم که در رابطه با افسر عراقی هست در کتاب ها دو قصه مجزا روایت شده است اما واقعیت این طور نیست. ما به مادر و همرزمان شهید زین الدین مراجعه کردیم و آنها گفتند که این یک قصه است نه دو قصه مجزا.

این کارگردان در مورد ارتباط کتاب و سینما اظهار داشت: یکی از دوستان کارگردان به من گفت اگر مل گیبسون ایرانی بود تا 50 سال سینمای قهرمان پرور داشتیم زیرا ما این همه شهید داریم. متاسفانه ارتباط کتاب و سینما ضعیف است. یکی از علت ها بحث تولید است. قطعا خیلی از دوستان تصمیم داشتند که در مورد شهدا فیلم بسازند اما موانع برای تولید این گونه آثار زیاد و سنگین است.

وی با اشاره به اینکه ساخت فیلم آقا مهدی زین الدین سه روز زمان برد، عنوان کرد: این فیلم با اینکه کوتاه است بسیار هزینه بر بود. فیلمسازها وقتی می بینند ساخت فیلم های دفاع مقدسی ولو اینکه فیلم کوتاه باشد هزینه بر است، ترجیح می دهند به جای ساخت یک فیلم سه فیلم آپارتمانی بسازند. یکی از مسایل مطرح در مورد ارتباط ضعیف کتاب و سینما بحث محتوا و خانواده است. وقتی در مورد شخصیتی فیلم می سازیم، خانواده آن فرد یا ارگانی می خواهد که دخیل باشد و فیلم زیر نظر آنها باشد و این کار را برای کارگردان و سازنده فیلم سخت می کند. تمام این مسایل کار را برای فیلمساز سخت می کند و باعث می شود که به سمت ساخت فیلم های دیگری برود.

معارفی در پاسخ به این سوال که چرا رابطه ای بین فیلمساز و نویسنده صورت نمی گیرد، بیان کرد: یک علت مهم این است که کارهایی که تولید می شود دقیقه نودی است. ما آن قدر درگیر تولید می شویم که می بینیم دیگر وقتی برای خیلی از هماهنگی ها از جمله ارتباط با نویسندگان کتاب نداریم. مسئله دوم این است که نوع نگاه کارگردان به شخصیت فیلم با نوع نگاه نویسنده به آن شخصیت متفاوت است.

گفتنی است، موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به عنوان یکی از حامیان سی و نهمین دوره فیلم تهران فیلم آقا مهدی زین الدین را به عنوان فیلم برگزیده خود معرفی کرد. در این اثر سجاد معارفی با بهره گیری از دو کتاب تنها زیر باران و جلد پنجم مجموعه نیمه پنهان ماه زندگی شهید زین الدین را به روایت همسر شهید به تصویر کشیده است.

لازم به ذکر است، مهدی زین الدین متولد 1338 در تهران بود. پدرش کتابفروشی داشت و او بیشتر اوقات نوجوانی را در کتابفروشی گذراند. وی یکی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران در طول جنگ ایران و عراق محسوب می شد و در بیست و هفتم آبان 1363 در سردشت به درجه شهادت نایل شد.