اربعین به مثابه پدیده ­ای تمدن ­ساز معجزه قرن بیست و یکم است

به گزارش خبرگزاری شبستان، حجت­ الاسلام و المسلمین عبدالحمید واسطی عضو هیأت علمی گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به تبیین اربعین به مثابه پدیده ­ای تمدن ­ساز پرداخت و گفت: زمانی که حضرت بقیة الله ‌الاعظم عجل ­الله ­تعالی­ فرجه ظهور می‌فرمایند این جمله کلیدی را در همان اعلان و سخنرانی اولشان بیان می­ کنند: “إنّ جدی الحسین الذی قتلوه عطشانا” ، برابر قواعد طبیعی (و نه قواعد اعجازی) این سخنان از طریق رسانه‌ ها و شبکه ‌های جهانی به زبان‌ های مختلف ترجمه و منتشر می ‌شود. این جمله‌ کلیدی را تحلیلگران رسانه ‌های جهان مورد تفسیر و تحلیل قرار خواهند داد و تصاویری از حرم و بارگاه سیدالشهداء علیه ­السلام منتشر می ‌کنند که حسّی را ایجاد می ‌کند ولی نشان­ دادن فقط سازۀ حرم اثرگذاری معنایی و معرفتی نخواهد داشت، اما اگر حجم عزاداران دهه اول محرم و مجالس عزاداری در سراسر دنیا را نشان بدهند سوالاتی برای مخاطبین بین­ المللی ایجاد خواهد شد که این فردی که برای او اینچنین کارهایی انجام می­شود کیست و چه شده است و چرا؟

حجت الاسلام واسطی ادامه داد: حال اگر حجم بینظیر راه‌ پیمایان اربعین و مصاحبه‌ های با افراد و رفتارهای شگفتی که در پذیرایی از این زائرین انجام می ­شود را نشان دهند چه تاثیری ایجاد خواهد کرد؟ طبق قواعد رسانه، صحنه‌ پردازی اساسی رسانه‌ها روی پیاده‌ روی اربعین تمرکز می‌ یابد و بیشترین تحریک احساسی و ذهنی جهانی را برای دنبال کردن حقیقت ماجرای حسین­ بن ­علی علیه­ السلام ایجاد خواهد کرد. این گام نخست از حیث زمینه ­سازی تمدنی اربعین است.

عضو هیأت علمی گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: “هویت تمدن”، زندگی جمعی در نظامات اجتماعیِ هم ‌افزای معرفت ‌افزاست. منظور از معرفت‌ افزایی، ارتقای مستمر معنای زندگی است، و از آنجایی­که در فضای جهانی انسان‌ محوری حاکم است این معنای ­داری بر مقوله رفاه انسانی و خدمات اجتماعی تمرکز خواهد یافت، اگر در تمدن اسلامی نیز صرفا همین رفاه حداکثری اجتماعی ایجاد شود چه تفاوتی با یک تمدن انسان ­محور و مادی خواهد داشت؟

وی ادامه داد: در تمدن اسلام، عدالت و رفاه بستری برای گسترش و ارتقاء مستمر حسّ حضور خداوند است؛ مستند این کلام آیه ۵۵ سوره نور است که می­ فرماید: «وَعَدَ اللَّهُ‏ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى‏ لَهُمْ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً يَعْبُدُونَني‏ لا يُشْرِكُونَ بي‏ شَيْئا.» (ترجمه:خداوند از میان شما به کسانی که ایمان دارند و عمل صالح انجام می ­دهند وعده قطعی می ­دهد که حاکمیت زمین را به آنها خواهد رساند همانطور که دیگرانی قبلا حکومت­ های فراگیر داشتند، و همچنین خداوند وعده قطعی می ­دهد که دینی را که کامل کرده است در همه جوامع انسانی مستقر نماید و وعده قطعی می ­دهد که تمام نگرانی ­های آنها را برطرف کند و در امنیت کامل به سر ببرند تا بتوانند پرستش خالصی برای من داشته باشند.»، علامه طباطبایی در تفسیر این آیه می ­فرمایند که مقصود، فراگیر شدن عبودیت خالص و حس حضور خداوند در جهان است. براساس آیه شریفه، به‌طور مثال اگر ما در سال دهم بعداز ظهور باشیم که عدالت و رفاه جهانی برقرار شده باشد باید نظام ادراک اجتماعی انسان در کل جهان باید ارتقا یافته باشد تا معرفت ذهنی و حس قلبی نسبت به خداوند تعمیق شده باشد؛ ماجرای سیدالشهداء و کربلا از موثرترین تعمیق ­دهنده­های معرفت الهی است و باز هم طبق قواعد دنیوی راه­ پیمایی اربعین در زمان ظهور نیز برقرار خواهد بود و سطح ادراک و تفکر افراد مردم در زمان ظهور با سطح تفکر کنونی اصلا قابل ‌مقایسه نخواهد بود.

عضو هیأت علمی گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی خاطر نشان کرد: دید به اربعین، باید از اجتماع عزاداران به اجتماع تمدن ارتقاء یابد و نمادها و راهبری ‌های رسانه ‌ای باید به‌گونه ‌ای باشد که دید زائران را به سوی تمدن‌ خواهی سوق دهد و همچنین از فضای اجتماع عزادارانِ حاجت‌ خواه، به سمت اجتماع جستجوگرانِ خداوند رشد پیدا کند، و همینطور از صرفا اجتماع عظیم شیعی، به نمادی برای معجزه قرن بیست و یکم سوق دهد، بطوری که ناظران جهانی ادراک کنند چنین جمعیتی با محدودیت­ هایی که در سرزمین عراق هست با چنان رفتار درخشان انسانیِ میان ­فرهنگی، را کدام حاکمیت با کدام منابع می ­تواند کنار هم قرار دهد. خداوند در آیه شریفه ۶۳ سوره انفال می ­فرماید: «لَوْ أَنْفَقْتَ ما فِي الْأَرْضِ جَميعاً ما أَلَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ وَ لكِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ‏ بَيْنَهُمْ» (ترجمه: اگر تمام منابع زمین را میان عده­ای از مردمی که علقه ­ای بهم ندارند توزیع کنی ابدا نمی ­توانی قلب­ های آنها را بهم نزدیک کنی، و تنها بر محور خداوند است که این الفت ایجاد می­شود.)، پدیدۀ اربعین، معجزه جهانی خدایی مبتنی بر جاذبه ثارالله است.