به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، آیت الله فیاضی امروز(23دی)در میزگرد علمی "ماده در فلسفه و فیزیک"گفت: یکی از مسائلی که در فلسفه مطرح بوده مسأله تغییر است که عمده فلاسفه قائل به تغییر هستند و آن را امری واضح که به سادگی قابل مشاهده در عالم خارج است، می دانند.
وی با اشاره به سیر تاریخی تعریف فلاسفه نسبت به ماده ادامه داد: بحث دیگری که در این رابطه مطرح می شود این است که آیا اجسامی که در عالم هستند به اصول یا یک اصل اولیه بازمی گردند یا خیر و به عبارت دیگر آیا اجسامی بسیط وجود دارد که اجسام مرکب خارجی به آن منتهی شود؟
آیت الله فیاضی با اشاره به دیدگاه ارسطو گفت: عناصر که در دید علمی اجسامی متباین هستند، در جسمیت مشترک هستند، یعنی جوهر، دارای ابعاد و قائم به خود است و همان جسم صورت های مختلفی به خود گرفته است.
وی با اشاره به توجیه این تغییرات گفت: عده ای می گویند این تغییر نیست، بلکه زوال و حدوث است و از باب تجدد امثال است، یعنی موجود قبلی زائل شده و موجود دیگری پدید می آید که مورد قبول عمده فلاسفه واقع نیفتاده است.
این استاد برجسته فلسفه ادامه داد: اما با توجه به فلسفه ارسطو جسم، یک جرم سه بعدی است که دو فعلیت نمی تواند در آن وجود داشته باشد، از این رو ماده دارای یک جهت بالفعل یا صورت نوعیه است و یک جهت قوه محض که همان ماده اولیه یا هیولاست و همین امر چیزی است که در فلسفه ابن سینا نیز حاکم بود.
وی با اشاره به مخالفت شیخ اشراق در این زمینه گفت: وی معتقد است چیزی به نام هیولا نیاز نیست و جسم کافی است، به این صورت که هر جسمی استعداد دارد به حالت دیگر تبدیل شود و آن استعداد جوهر نیست، بلکه عرض است، پس جسم مرکب از دو جزء نیست و بسیط است و تنها عرضی که همان استعداد است سبب تغییر می شود.
استاد فیاضی خاطر نشان کرد: ملاصدرا ضمن تإکید بر بساطت جسم با برهان اثبات می کند که معانی مختلف می توانند به وجود واحد موجود شوند و این همانی است که امام صادق (ع) در باب بیان صفات خداوند بیان کرده اند مبنی بر اینکه همه خداوند علم است و در عین حال همه او قدرت است، در حالیکه درفلسفه ابن سینا تصریح به خلاف آن شده است و بیان داشته معانی مختلف نمی توانند به وجود واحد جمع شوند و لذا برای حل کردن مشکل در زمینه صفات خداوند، همه این صفات را در معنا مرادف فرض کرده است یعنی علم را مرادف با قدرت گرفته و بنابراین نظر اگر صفات خداوند معانی مختلفی داشته باشند، نمی توانند در وجود واحد جمع شود.
وی در ادامه با اشاره به نظر ملاصدرا ادامه داد: وی معتقد است هیولا و صورت جسمیه وجود دارد، اما این دو باهم اتحاد و عینیت دارند و با این وجه جمع، مشکلی نیز برای بساطت جسم پیدا نمی شود.
استاد فیاضی با اشاره به نظر علامه طباطبایی گفت: ایشان نیز اتحاد بین هیولا و ماده اولیه که قوه محض هست را با صورت جسمیه قبول می کند اما اتحاد را عینیت نمی داند و معتقد است جسم دارای دو جزء است که یکی تحت پوشش دیگری می باشد.
آیت الله فیاضی با اشاره به این سئوال که چگونه قوه و فعل که محال است در یک جسم جمع می شود، اظهار داشت: در صورتی محال است که هرچند قوه به معنای فقدان و فعل به معنای وجدان اس که با یکدیگر جمع نمی شوند، اما منظور فقدان و قوه ای است که موجود در یک شیء باشند، در حالیکه در جسم یک جزء بالفعل وجود دارد و یک جزء بالقوه نسبت به شیء دیگر که به آن تبدیل می شود.
وی در پاسخ به سئوال دبیر علمی جلسه مبنی بر چگونگی توجیه حرکت جسم گفت: اگر کسی معتقد شود که خلإ محال نیست مشکل برای او قابل حل است و اگر کسی قائل شود که اجسام واحدند و هرجسمی گوشه ای از جشم واحد هستند بازهم مشکلی ندارد. اما در غیر اینصورت باید قائل به حرکت گردابی شد.یعنی برای اینکه جسم حرکت کند تعدادی از دیگر اجسام نیز به صورت گردابی حرکت می کنند تا مشکل حل شود.
وی با اشاره به اینکه اجسام متعدند و واحد نیستند، اظهار داشت: البته دلایلی که در خصوص محال بودن خلأ است قابل مناقشه است و امکان وجود خلأ وجود دارد ولو اینکه در خارج اتفاق نیفتاده باشد، مثل اینکه یک گوی از آلیاژی مستحکم به قطر یک کیلومتر وجود داشته باشد تا فشار هوا نتواند برآن غلبه کند و در وسط آن به اندازه یک گوی به قطر یک سانتی متر خلأ باشد.
پایان پیام/
نظر شما