خبرگزاری شبستان//اهواز
در شهر باستانی شوشتر بعد از فتح مسلمانان و اسلام آوردن مردم واحد جدیدی به شهر افزوده شد که همان مسجد است، مهم ترین آنها مسجد جامع است که در سال 254 قمری در زمان سیزدهمین خلیفه عباسی که در زمان امام حسن عسکری(ع) خلافت می کرد، کار ساختمان آن را آغاز کردند.
پس از وی خلفای دیگری در این باب کوشیدند تا اینکه خلیفه بیست و نهم آن را به پایان رساند این که می گویند: امام حسن (ع) و یا امام رضا(ع) در این مسجد نماز گزارده درست نیست، زیرا در آن زمان مسجد بنا نشده بود.
قبل از پوشش کنونی، سقف مسجد به وسیله شاه چوب هندی مسقف شده بود و بر طبق کتیبه موجود در مسجد که دارای تاریخ سال 1213، 1175، 933، 683، 445 هجری قمری است معلوم می شود که مسجد جامع شوشتر در قرون بعد به کرات تعمیر و مرمت شده است.
شبستان اصلی مسجد در طرف جنوب واقع شده، در شبستان منبر چوبی نفیسی قرار دارد که طبق کتیبه، نام(منصور ابواحارث) و تاریخ صفر سال445 هجری قمری بر روی آن حک و بر دیواره شبستان مسجد کتیبه گچ بری با مضمون سوره یاسین حک شده است.
این منبر قدیمی 17 پله دارد که تعداد این پله‌ها به دلیل تعداد رکعت‌های نمازی است که هر مسلمان در روز اقامه می‌کند، چوب استفاده شده در این منبر از نوع آبنوس هندی است و در سال 1276 هجری قمری ساخته شده است.
مردم به دلیل اعتقاد زیادی که به این منبر داشته اند در روزهای خاصی در سال با روشن کردن شمع و بستن نیاز به این منبر دخیل می بسته اند که در یکی از این سال ها این منبر آتش می گیرد و قسمتی از آن طعمه حریق می‌شود.
هرکدام از خلفای عباسی که در مسجد کارهایی را انجام داده کتیبه ای از کار خود به یادگار گذاشته و مسجد در گذشته دارای تعداد بیشتری کتیبه گچی و سنگی بوده که متأسفانه در تعمیرات دهه 40 و بعد از آن از بین رفته است.
مسجد در طرف شمال 12 ردیف ستون و در طرف جنوب هشت ستون دارد که بلندی هرکدام از ستون ها در حدود پنج متر است و از مشاهده قوس طاق ها و ایوان رفیع و شبستان آن که به شیوه معماری دوره ساسانی ساخته شده است، قدمت بنا و تعلق آن به اوائل اسلام تا حدودی روشن می شود.
مسجد دارای حیاط وسیع و ستون های قطور و بسیار محکمی می باشد به طوری که قطر هر ستون بیش از یک و نیم متر و بنای آن بیشتر از سنگ و آجر بوده و دارای منبری قدیمی است که قدمت آن را 700 سال نوشته اند که در قسمت راست منبر یک منبر چوبی و کتیبه‌هایی به خطوط ثلث، کوفی و نستعلیق از جنس تخته بریده شده وجود دارد.
ساختمان مناره مسجد را به دوران چوپانیان و شیخ اویس بن شیخ حسن چوپانی نسبت می دهند، بنای مناره مسجد جامع در سال 822 هجری بوده و چون کج شده بود در قرن 12 قفسه اش را از ترس انهدام تا حد مقرنس برداشتند و در سنوات انقلاب مشروطیت آن را در جنگ های محلی سنگر قرار داده بودند و قسمتی از طرف مشرق آن خراب شد، در وسط آن میلی استوانه شکل از آجر ساخته شده که روی آن با کاشی زیبا مفروش می باشد و بر تمامی آن کلمه الله اکبر نوشته شده است.
بلندی مناره ابتدا 26 متر بوده و قسمت بالای آن تخریب شد، هم اکنون در حدود 18متر است، مسجد جامع در گذشته دارای یک حوض بزرگ بوده که توسط قناتی که از نهر داریون آب می گرفته پر می شد، شکل ستون های جلوی مسجد در دهه 40 به بنا الحاق شده اند و در گذشته حمامی که در پشت مسجد قرار داشت در وقف مسجد بوده است.
مسجد جامع شوشتر دارای دو محراب است که یکی برای اقامه نماز جماعت در فصول سرد سال بوده که در داخل ساختمان مسجد تعبیه و دیگری نیز برای فصول گرم سال در بیرون از ساختمان مسجد ساخته شده و دارای معماری پیش از اسلام بوده است و وجود پایه های پافیلی در کنار این محراب این مهم را تأیید می‌کند.
وجود آجر چینی خاص در سقف این محراب باعث شده که نقش 12 نام علی(ع) در این محراب چشم هر بیننده و اهل نظری را خیره کند، به عبارتی، معماری ویژه این مسجد باعث شده شوشتر در قرون ابتدایی اسلام مرکزیت خاصی داشته باشد.
در مسجد جامع شوشتر دستورات حکومتی و احادیث زیادی در قالب کتیبه‌های خطی و سنگ نوشته بر دیوار حکاکی و یا نصب شده است، تعداد این کتیبه‌ها به بیش از 40 عدد می‌رسید که در شرایط کنونی تنها 35 کتیبه از این تعداد باقی مانده و برخی از این فرامین مانند دستور ممنوعیت شرب خمر و کبوتر بازی در شوشتر بوده که توسط خلیفه وقت صادر شده است.
برخی دیگر از این کتیبه ها در مسجد جامع شوشتر به دستوراتی حکومتی درباره قلعه سلاسل بر می گردد که با خط کوفی و زیبا بر سنگ حک شده که در دهه 20 این کتیبه ها در مسجد جامع قاب گرفته شده است.
در وصف این مسجد لغت نامه دهخدا نوشته است که پس از مسجد کوفه، قبله این مسجد از تمام مساجد دیگر در اعتدال می باشد؛ این بنای تاریخی در سال 1315 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 286 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و مالکیت آن در اختیار اداره اوقاف گذاشته شد.
پایان پیام/
نظر شما