خبرگزاری شبستان - همدان: یست و یکم اوت هر سال که مصادف با 31 مرداد است، روز جهانی مساجد نامگذاری شده است. در سال 1348 در چنین روزی مسجدالاقصی که قبله اول مسلمین جهان است توسط صهیونیست ها به آتش کشیده شد.
ـ کعبه نخستین خانهتوحید و یکتا پرستی و اولین جایگاهی است که برای پرستش خدای یگانه ساخته شده است ، مسجد در اسلام، قلب تپنده حیات این دین حنیف و جایگاه پیوند آسمان و زمین است، و انسان به عنوان اشرف مخلوقات در آن رشد و تکامل می‌یابد.
مسجدالأقصی در اسلام، دومین مسجد به شمار می‌آید و از نظر درجه اهمیت، پس از مسجدالحرام و مسجد‌النبی قرار می‌گیرد. از آنجا که مسجدالأقصی قبله اول مسلمانان بوده، نزد آنان از جایگاهی والا برخوردار می‌باشد.
ـ مساجد کشور در طول 37 سال گذشته که از پیروزی انقلاب می گذرد حدود 8 / 2 برابر شده است و از 25 هزار مسجد در سال 1357 به 72 هزار مسجد رسیده است ولی این عدد به اعتقاد کارشناسان با افزایش جمعیت و باتوجه به اهداف انقلاب اسلامی چندان متناسب نبوده است.
ـ برای شیعیان در ایران به ازای تقریبا هر 1100 نفر یک مسجد وجود دارد و این رقم برای مساجد اهل سنت تقریبا به ازای هر 500 نفر یک مسجد است.
تلفیق شکوه ، سادگی و آرامش در مساجد قدیمی همدان
مهم‌ترین مساجد شهر همدان عبارتند از مسجد بزرگ شریف‌الملک، مسجد پیغمبر، مسجد جامع، مسجد چمن چوپان‌ها، مسجد حاج ابراهیم بیک، مسجد حاج احمد، مسجد حاج رضا انصاری، مسجد حاج زینل، مسجد حاج سرتیپ، مسجد حاج کلبعلی، مسجد شالبافان، مسجد شریف‌الملک کوچک، مسجد علویان، مسجد حمام قلعه، مسجد کبابیان، مسجد گازران، مسجد گلپا، مسجد محله حاجی، مسجد میرزا تقی، مسجد میرزا لطف‌الله و مسجد نظر بیگ (حضرت علی).
عموم مسجدهای همدان مشتمل بر شبستان‌هایی با پایه‌های آجری و ستون‌ها بوده که با چشمه‌طاق‌های معمولی پوشیده می‌شوند و تنها مسجدی که دارای شبستان عظیم با سقف گنبدی بزرگ و مرتفع و مقصوره با ایوان جلو آن و گلدسته باشد، مسجد جامع است.
مسجد جامع همدان، شاهکاری از معماری دوره اسلامی
در این میان مسجد جامع که از دوره صفویه باقی مانده از جایگاه ویژه‌ای دارد. این مسجد در میان بافت اصلی بازار قدیمی واقع شده و از گذشته مرکز تجمع مذهبیون به ویژه بازاریان مذهبی بوده است. دو مناره با گلدسته فیروزه‌ای مسجد جامع درا مرکز شهر همدان متمایز می‌کند، ساختمان اصلی این مسجد دارای صحن وسیع دلباز، سه شبستان، یک ایوان و دو مناره بوده و امروز واجد سه ایوان، دو شبستان، 6 مناره و گنبد آجری یک پوش بزرگی است.
این مسجد دارای چند در ورودی است که شامل ورودی نوساز، ورودی قدیمی با دالان هشتی مقرنس‌کاری شده، بنای مسجد با پلان مربع‌مستطیل دارای چهار ایوان مرتفع است که رسمی بندی جلوی آن از آجر و کاشی معلقی ساده شکل‌گرفته و با کاشی فیروزه رنگ نام الله و پنج‌تن نوشته شده است.
مسجد حاج کربعلی، بیش از 300 سال قدمت
این مسجد در خیابانی به نام خیابان لااله الا الله به مسجد چاله معروف بوده است، چون در اطراف این خیابان غسالخانه‌ای بوده و میت را در آنجا برای دفن و کفن و تشییع جنازه غسل می‌کردند به نام خیابان لااله الا الله معروف بوده است. این خیابان اکنون به خیابان باباطاهر شناخته می‌شود و از آن غسالخانه چیزی باقی نمانده است جز سنگی که شبیه مقبره است و روی آن زیارت اهل قبور نوشته شده و در وسط کوچه قرار گرفته است.
مسجد شالبافان
مسجد شالبافان مربوط به دوره قاجار است و در 45متری تپه هگمتانه (خیابان خاکی)در محله شالبافان واقع شده است. این مسجد که یکی از بناهای قدیمی همدان است کاملاً آجری و فاقد هر گونه تزئینات است خاصه محراب آن که سادگی خاصی دارد و سقف‌ها و کف آن نیز آجری است.
مسجد بزرگ شریف الملک
مسجد بزرگ شریف‌الملک مربوط به دوره قاجار است و در همدان، ضلع جنوبی میدان آرامگاه بوعلی، خیابان بین‌النهرین واقع شده است. مصالح بکار رفته در بنای این مسجد شامل سنگ و آجر با ملات خاک رس است و از شکل‌های هندسی و آجر چینی ساده برخوردار است.
مسجد بزرگ شریف الملک دارای 2 شبستان است که شبستان اول مسجد دارای چهار ستون به ارتفاع حدود سه متر است که چهار قوس طاق‌ها را به هم پیوسته است کف این مسجد را فرش‌های دستباف پوشانده و بنا به روایتی بانی این مسجد شخصی به نام شریف‌الملک بوده که این یکی از مساجد ساخت اوست.
شبستان مسجد که در زمستان‌ها قابل استفاده بوده و با بستن پنجره‌ها درون مسجد گرمتر می‌شد در سال 1338 تکمیل و مورد مرمت قرار گرفته است تمام حجم بنای شبستان شریف‌الملک ساده است و اجزای آن و رابطه‌شان دقیقا تبیین شده است، زیبایی و شکوه خوش‌آهنگ ساختمانی خصوصاً پنجره‌های آن آرامش حضور را دوچندان می‌کند و عبادت مشترک را که هسته اصلی اسلام است بیشتر نور می‌بخشد.
مسجد نظربیگ
مسجد حضرت علی(ع) معروف به مسجد نظربیگ واقع در بلوار هگمتانه در نزدیکی تپه هگمتانه واقع شده است این بنا از آثار دوران زندیه به شمار می رود طبق سنگ قبر موجود در ضلع شمالی بنا تاریخ 1379 ه.ق و به نام محمد جعفربیگ به چشم می خورد که به گفته اهالی محل بانی مجلس نظر بیگ بوده است این مسجد دارای وسعتی در حدود 713 متر مربع است و دربخش داخلی صحن اصلی دارای 10 ستون سنگی در دو ردیف پنج تایی با طاق و قوس جناقی به هم متصل شده‌اند؛ طاق‌نماهایی در قسمت نمای بیرونی ایجاد شده که برای تزئین بوده است این بنا به شماره 1864 مورخ بیست ویک اردیبهشت ماه 1376 در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است مسجد بری از هرگونه تزئینات خاص است و سادگی آن در عین زیبایی است تنها قسمتی که در این مسجد دارای تزئینات است محراب آن است که طی سا‌ل‌های اخیر همراه با مرمت مسجد بدین صورت تزئین یافته است.
مسجد میرزاتقی
این بنا دو حاشیه شرقی خیابان تختی و چندصد متری میدان امام شهرستان همدان واقع شده و بنای اولیه آن با توجه به محراب قدیمی، از آثار دوره ایلخانی است که در دوره‌های بعد چندین بار تجدید بنا شده؛ به طوری که بخش قدیمی بنای کنونی، ازآثار اواخر دوره قاجاریه است.
اثر ارزشمند و قابل توجه این مسجد، محرابی سنگی به ابعاد 180×220 سانتیمتر است که به صورت یکپارچه از سنگ (خاقانی) شتری تراشیده شده است، این محراب از نظر فرم کلی، جزء گروه محراب‌های دوطاق‌نمای با قوس جناغی است که ویژه عصر ایلخانی است و گرداگرد آن را قابی مستطیلی در برگرفته است، این قاب در زمینه‌ای از نقوش اسلیمی مشتمل بر کتیبه‌ای قرآنی به خط ثلث است. دومین کتیبه محراب که طاقنمای بزرگتر را گرداگرد آن در برمی‌گیرد، به خط شبیه نسخ مشتمل بر آیات قرآنی است که بخش اعظم آن تخریب شده است، علاوه بر این دو کتیبه، کتیبه دیگری نیز به خط کوفی، پیشانی قوس جناغی طاقنمای اصلی محراب را می‌پوشاند که به دلیل رسوب‌گذاری بسیار گسترده، قابل خواندن نیست. در لچکی‌های دو طرف طاقنمای اصلی محراب، دو فرورفتگی مدور دیده می‌شود که با توجه به نمونه‌های مشابه آن، بی‌شک محل تزئین قبه مانندی بوده است. دو طرف طاقنماهای محراب، با دو ستون نما با سرستون‌های گلدانی شکل نماسازی شده است، اسپر طاقنماهای دوگانه محراب دارای مقرنس کاری هنرمندانه‌ای است که از نظر فرم و شیوه کار، به مقرنس‌های عصر ایلخانی نزدیک است و یادآور مقرنس‌های گچی محراب مسجد جامع فریومد مربوط به اوایل قرن هفتم هجری قمری است.
نظر شما