منزل امام سجاد (ع)در دوران امامتشان دانشگاه علم و معرفت بود

به گزارش خبرگزاری شبستان؛ روز شهادت امام سجاد(ع) در چند روایت متفاوت ذکر شده و تاریخ دقیق آن مشخص نيست اما روايت 25 محرمِ سال 94 هجري سنديت بيشتري دارد. امام زین العابدین پس از عمری 57 ساله به دست هِشام ‏بن عبدالملك در زمان خلافت وليدبن عبدالملك مسموم شد و در كنار مرقد مطهر عموی بزرگوارش، امام حسن‏ مجتبي(ع) در قبرستان بقيع به خاك سپرده شد. به مناسبت سالروز شهادت ایشان روش های امام سجاد(ع) برای دوران امامت و مبارزه با حکومت بنی امیه در ادامه می خوانید.

تصور بیشتر افراد از امام سجاد فردی است که فقط به عبادت و گوشه نشینی مشغول بوده که این فقط یک بعد مبارزه امام است. آیت الله آقا سید رضی شیرازی دراین باره می گوید: «این مبارزه در عرصه های دیگری به شکل دیگر بوده است و آن بررسی وضعیت فکری شیعه و پاسخگویی و حرکت تبیینی برای معارف شیعه بوده است. آن روزی که حسین بن علی (ع) شهید شد، در سراسر جوامع اسلامی بیش از یکی دو سه تن مسلمان واقعی باقی نمانده بود. امام صادق (ع) می فرماید: «ارتد الناس بعد الحسین الا ثلثه؛ پس از حسین (ع) تمام مردم به سوی کفر بازگشتند، مگر سه نفر که هنوز در عقاید خود استوار بودند.»

این روایت، تابلوی زنده و گویایی است که قیافه جامعه اسلامی آن روز را در برابر ما قرار می دهد. در چنین دوره تاریک و سیاهی بود که امام علی بن الحسین (ع) می بایست زمام امور را در دست گیرد و به نام انجام وظیفه امامت، اسلام را از یک سقوط قطعی و مسلم نجات بخشد. فاصله اسلام با مرگ و نابودی، بیش از یک قدم نبود، در و دیوار ممالک اسلامی از تیرگی گناه سیاه شده بود و می رفت تا یک باره به سوی جاهلیت بر گردد و بت، جای گزین خدا شود و مسجد ها بت کده گردند و ظلم و ستم بر عدالت چیره شود. قدرت ها همه در دست مخالفان اسلام بود و ناجوان مردانه می کوبیدند و جلو می رفتند. در چنین شرایط سخت و خطرناکی بود که می بایست امام سجاد (ع) پا به میدان مبارزه بگذارد و با تمام کژی ها و انحرافات مبارزه کند.»

بنابراین گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان به همین مناسبت و در خصوص سیره امام سجاد علیه السلام در مقابله با ظلم باحجت الاسلام سید محمدرضا آقامیر، کارشناس برجسته مذهبی به گفتگو نشسته است که در ادامه مشورح آن می خوانید:

 روش مبارزه با ظلم امام سجاد علیه السلام پس از شهادت پدر بزرگوارشان چگونه بود؟

امام سجاد علیه السلام پس از شهادت پدر بزرگوارشان روش مبارزه با ظلم را تغییر دادند. ایشان با عبادت، نجوا با خداوند متعال و دستگیری از مستمندان و راه دادن به بیچارگان، رسالت امام حسین علیه السلام را پس از واقعه کربلا توسعه دهند.

در واقع امام سجاد علیه السلام وظیفه جز توسعه دین الهی را نداشت و حتی این نهضت و رسالت بزرگ که در واقعه عاشورا توسط امام حسین علیه السلام  آغاز شد، به دست دیگر ائمه اطهار علیهم السلام نیز توسعه یافت به طوری که پس از شهادت امام سجاد علیه السلام امام باقر علیه السلام و حتی امام صادق علیه السلام فصل جدیدی از مبارزه با ظلم را گشودند و توانستند رسالت جد بزرگوارشان را توسعه دهند.

برخی از ویژگی های امام سجاد(ع) را تشریح بفرمایید.

یکی از ویژگی هایی که در امام سجاد علیه السلام وجود دارد پیام آوری ایشان پس از واقعه کربلاست. بی شک این یک رسالت الهی بوده است که امام چهارم شیعیان در واقعه عاشورا زنده بمانند تا پیام‌آور رسالت امام حسین علیه السلام باشند.

از دیگر ویژگی های مهم امام سجاد علیه السلام این است که ایشان در بحث دعا بین تمام ائمه اطهار  علیه السلام ویژه بودند و میراث گرانبهای صحیفه‌سجادیه از ایشان باقی مانده است که به زعم برخی نسبت نزدیکی با قرآن کریم دارد. در تاریخ نقل است امام سجاد علیه السلام  پس از واقعه عاشورا و شهادت امام حسین علیه السلام، به هر بهانه‌ای ذکر و یاد مصیبت  پدرشان را می کردند.امام سجاد علیه السلام با دیدن آب یا بچه کوچک محزون می شدند و به یاد مصیبت پدرشان می گریستند.

رأفت و مهربانی امام سجاد علیه السلام بر کسی پوشیده نیست؛ به طوری که ایشان به دشمنان خود نیز پناه دادند. بر همین اساس در تاریخ نقل است  مروان حکم از امویان بود که در قضیه حره به امام سجاد علیه السلام پناه آورد و ایشان به عنوان مهمان او را گرامی داشت و پذیرایی کرد. وقتی امام سجاد علیه السلام با یک اموی چنین رفتار می‌کنند؛ مشخص است که ایشان نسبت به سایر مردم چه رفتار مهربانانه و با رأفتی داشتند.

امام سجاد(ع) در زمان حیاتشان چه راهکاری را برای گسترش اسلام در پیش گرفتند؟

 منزل امام سجاد علیه السلام در دوران امامتشان دانشگاه علم و معرفت بود. ایشان با خرید غلامان و کنیزان به آنها آموزش توحید و نماز و اعتقادات می داد و سر سال آزاد میکرد. امام سجاد(ع) با آن خفقانی که وجود داشت ‌توانستند غلامانی را خریداری کرده و در منزل خود به آنها اسلام را آموزش بدهند. امام سجاد(ع) هزار نفر را تربیت اسلامی کرده و سرمایه، کار و زندگی به آنها داد و از بین این افراد شاگردان بزرگی برای امام باقر(ع) و امام صادق(ع) درست کرد. امام سجاد(ع) همچون معلم و مربی محبت خاندان پیامبر(ص) را آموزش داد. پس از امام حسین(ع) امام سجاد(ع) به ‌تنهایی اسلام را نجات داده ‌است.

در تاریخ نقل است کنیزی برای شستن دست امام سجاد علیه السلام ابریقی از آب آورد ناگهان گوشه ابریق به ابروی امام سجاد علیه السلام برخورد کرد و با شکافتن ابرو خون جاری شد. امام سجاد علیه السلام ناراحت شدند کنیز بلافاصله آیه "والکاظمین الغیظ" را تلاوت کرد امام سجاد علیه السلام فرمودند خشم خود را فرو بردم. دوباره کنیز آیه "و العافین عن الناس" را  تلاوت کرد. امام سجاد علیه السلام در پاسخ گفتند تو را بخشیدم. دوباره کنیز آیه "والله یحب المحسنین" را  تلاوت کرد امام سجاد علیه السلام فرمودند تو را در راه خدا آزاد کردم.

امام سجاد علیه السلام در دوران امامت خود با سیره و رفتارشان نهضتی ایجاد کردند که نشان از چهره حقیقی اسلام داشت. پس از واقعه جانکاه عاشورا قرائت خطبه امام سجاد علیه السلام در مسجد اموی به قدری عجیب است که جزء الهام و عنایت خداوند متعال نمی‌تواند  باشد. در واقع به خواست پروردگار عالم امام سجاد علیه السلام پس از واقعه کربلا ماند تا تکمله رسالت امام حسین علیه السلام باشد.

امام سجاد(ع) بعد از واقعه عاشورا چه فعالیت هایی در راستای گسترش تشیع و برملاکردن توطئه دشمنان انجام دادند؟

امام سجاد(ع) می‌فرمودند پس‌از شهادت امام حسین(ع) در مکه و مدینه که مرکز اسلام بود ۲۰ نفر نبود که ما را دوست بدارد، معاویه طی ۲۰ سال تمام عالم اسلام را وادار کرده بود که با این خانواده دشمنی کنند.

امام سجاد(ع) معجزه کرد و طرح و نقشه معاویه و بنی‌امیه را بر هم زد. مردم از ایشان جزعبادت، مناجات و نماز نمی‌دیدند به او می‌گفتند که شما فرزند رسول خدا(ص) هستی چرا این‌همه مناجات، عبادت و استغفار می‌کنی می‌فرمود برای آخرت عمل پاکیزه لازم دارم در آخرت نمی‌گویند جدت پیامبر بود می‌گویند چه کردی.

امام سجاد(ع) همچون جدش امیرمومنان امام علی(ع) هر شب برای فقرای شهر طعام می‌برد فقرای شهر مدینه پس‌از شهادت ایشان متوجه می‌شوند که امام سجاد آن‌ها را اداره می‌کرده است. هیچ‌کس از در خانه او ناامید نمی‌رفت. اگر او برای دفع بلا از جامعه ما دست بلند کند بطور قطع این بلای جهانگیر رفع خواهد شد. امام سجاد(ع) در شهر مدینه و مکه که ۲۰ نفر او را دوست نداشتند کاری کرد که در پایان کل جمعیت به ایشان ارادتمند بودند، در سفر حج مردم منتظر می‌شدند که ایشان از مکه خارج شود سپس آن‌ها هم به‌دنبال او خارج شوند رفتار و اعمالی که در طی ۳۵ سال انجام دادند سرنوشت عالم اسلام را عوض کرد و نقشه‌های دشمنان را برهم زده ‌است. دشمنی‌ها را به دوستی و ارادت تبدیل کرد.

گفت و گو با فاطمه کریم اللهی