بازخوانی قیام مردم یزد در فروردین ۵۷/عذرها در پیشگاه ملت پذیرفته نیست

خبرگزاری شبستان//یزد

بهار 1357 و همزمان با اربعین شهدای تبریز برپایی جشن نوروز از طرف امام خمینی و مراجع تقلید تحریم شد، مردم نیز به احترام شهدای قم و تبریز و اعتراض به کشتار مبارزان فلسطینی و هجوم رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان و کشتار مسلمانان نوروز را جشن نگرفتند.

مشابه این تحریم در نوروز 1342 و در پی کشتار در مدرسه فیضیه قم و مدرسه طالبیه تبریز در دوم فروردین این سال صورت گرفته بود.

آیت الله صدوقی هنگام با امام خمینی و مراجع تقلید در 29 اسفند 1356 با صدور اعلامیه ای ضمن اعلام عزای عمومی عید 1357 شمسی را تحریم و مردم را به عدم برگزاری مراسم عید نوروز دعوت کرد:

’برادران ایمانی!
سال نو با سفره های آغشته به خون بیگناهان قم و تبریز و سایر شهرستان ها که برای دفاع از حریم مقدس قرآن و روحانیت قربانی شده اند به چشم می خورد.
از طرفی دیگر برادران مسلمان لبنان و رزمندگان مجاهد فلسطین مورد تهاجم ناجوانمردانه اسرائیل اشغالگر قرار گرفته و متجاوز از یکصدهزار نفر کشته، زخمی و یا آواره شده اند.
لذا مناسب است که عموم برادران مسلمان از برگزاری مراسم نوروز خودداری فرموده و به سوگ و ماتم شهیدان بنشینند.’

مردم، علما و روحانیون عید سال 1357 را تحریم کردندو علاوه بر اعلامیه های مراجع، اشعاری هم به همین مناسبت در سراسر ایران توزیع شد.

روزی که دگرگون شود احکام خدا عید نداریم
روزی که ز مرجع شود اعلام عزا عید نداریم
روزی که هزاران نفر از حق طلبان زیر شکنجه
تبعید بود رهبر شایسته ما عید نداریم.
و یا
روزی که دگرگون شود احکام خدا عید نداریم
روزی که ز مرجع شود اعلان عزا عید نداریم
در روز اسفناک ترین فاجعه های قم و تبریز
که محو نخواهد شد از این خاطره ها عید نداریم
روزی که جراید به نمایندگی از فرقه مزدور
توهین نمایند به تمام علما عید نداریم
در تازه ترین روزی که آغشته به خون جسم عزیزان
گذشته چهل روز زخون شهدا عید نداریم

در اربعین شهدای تبریز رژیم شاه مردم را در شهرهای مختلف به گلوله بست، چهارنفر در یزد، یک نفر در جهرم و یک نفر در اهواز به شهادت رسیدند و تعداد بیشمار دیگری نیز زخمی و مجروح شدند.

اما مهم ترین مراسم بزرگداشت اربعین شهدای تبریز در شهر یزد برگزار شد و قیام مردم یزد در روز هشتم فروردین 57 که تا 12 فروردین هم ادامه داشت جلوه بیشتری داشت.

در یکی از گزارش های پلیس از تظاهرات یزد آمده است که’ پس از آن که نیروهای امنیتی نتوانستند با استفاده از گاز اشک آور تظاهرکنندگان را متفرق سازند به روی آنها آتش گشودند.’

در آستانه چهلم شهدای تبریز وضعیت شهرستان یزد از نظر ماموران ساواک بحرانی بود، آیت الله صدوقی در روز هشتم فروردین در اطلاعیه ای مردم را به شرکت در مراشم بزرگداشت چهلم شهدای تبریز دعوت کرد.

’کسانی که در راه خدا شهید می شوند، مرگ ندارند و همواره زنده اند و مرزوق و مهمان پروردگارند. برادران ایمانی چهل روز از شهادت مجاهدان تبریز می گذرد، چهل روز از شهادت مسلمانان غیور تبریز که به حمایت از قرآن و روحانیت و تکریم از مقام عالی شهدان قم برخاسته بودند گذشت...

بدین وسیله پیام شهدای قم و تبریز و سایر شهرستان ها را که در این هدف مقدس فداکاری نموده اند، اینچنین به شما می رسانیم: برادر ایمانی! شما که سعادت نائل شدن به درجه شهادت را نداشتید، اقلا به قرائت فاتحه و آیاتی از کلام الله مجید، ما را یاد کنید و به سوگ و ماتم بنشینید. لذا روز پنج شنبه 20 ربیع الثانی مطابق با دهم فروردین از ساعت 9 الی 11 به وقت قدیم، در مسجد روضه محمدیه (حظیره) برای تجلیل از ارواح عالیه شهیدان قم، تبریز و لبنان مجلس بزرگداشت خاطره جانبازی مردان حق برپاست و شرکت عموم طبقات را انتظار داریم.’

ظهر روز هشتم فروردین دو روز مانده به چهلم شهدای تبریز شورای هماهنگی استان جلسه فوری تشکیل و وضعیت شهر را بررسی کرد، تامین نیروی کافی برای شرایط بحرانی در این جلسه تصویب و بلافاصله دستورالعمل های لازم برای آمادگی نیروهای ضد شورش صادر شد. در اعلام ساواک یزد به شهربانی آمده است: 'برابر اطلاع، بازاریان، اصناف و مردم یزد مرتبا از طرف شیخ محمد صدوقی برای تعطیل مغازه ها و همکاری در این چند روزه دعوت شده اند و آنها نیز آمادگی خود را برای همکاری اعلام نموده اند. ضمنا گفته شده در این چند روزه در مسجد حظیره، و مدرسه علمیه مصلی صفدرخان اجتماعاتی تشکیل خواهد شد و به خصوص روز 10/1/57 امکان دارد در اجتماعات و تظاهراتی که بر پا می شود عده قابل توجهی از مردم کشته شوند. علی هذا خواهشمند است دستور فرمایید در این زمینه پیش بینی و اقدامات لازم معمول و هر گونه اتفاقی (را ) این سازمان اعلام دارند.’

نخستین جرقه های تظاهرات و راهپیمایی در یزد در نهم فروردین 57 (چهارشنبه) و پس از پایان سخنرانی انقلابی آیت الله صدوقی در ساعت 22 و 30 دقیقه شب در مسجد روضه محمدیه زده شد.

بر اساس گزارش منابع ساواک تعداد تقریبی مردم یزد حاضر در این مراسم حدود چهار صد نفر بود که با سردادن شعارهای انقلابی و اسلامی نظیر درود بر خمینی، مرگ بر شاه، الله اکبر در خیابان های اطراف مسجد حظیره دست به تظاهرات زدند که با دخالت نیروهای پلیس و تیراندازی هوایی، متفرق و تعدادی هم دستگیر شدند.

صبح روز پنجشنبه تمام شهر تعطیل عمومی بود، چندین هزار نفر از مردم با توجه به حوادث شب گذشته برای بزرگداشت چهلمین روز شهدای تبریز در مسجد روضه محمدیه گرد هم آمده بودند، در آن روز جمعیت مردم حاضر در مسجد به حدی بود که صحن مسجد نیز از جمعیت پر شده بود، هلی کوپتر های نظامی شنوک برای ارعاب مردم مرتب روی آسمان شهر به ویژه مسجد حظیره در سطح پائین پرواز می کردند.

در این مراسم حجج اسلام مرحوم حافظیه و حاج محمدکاظم راشد یزدی برای مردم سخنرانی کردند، حجت الاسلام والمسلیمن راشد یزدی که پس از مرحوم حافظیه به منبر رفته بود در ابتدا به علت حضور مردم در این مجلس پرداخته و گفت: که ما همه به دعوت مرجع عالی‌قدر و قائد زمان، امام خمینی و حضرت آیت‌الله صدوقی به منظور بزرگداشت چهلمین روز شهادت شهیدان تبریز که رسالت بر دوشان همه شهیدان تاریخ شیعه هستند گرد هم آمده‌ایم. ما مطمئن هستیم که ملت مظلوم ایران انتقام خون شهیدانش را از عاملان اصلی این جنایت خواهد گرفت.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به خواست‌‌های مردم اشاره کرد و گفت: ’مگر مردم تبریز چه می‌خواستند که جوابشان را با گلوله‌های داغ دادند. مردم تبریز مگر چه مالی از کسی طلب کردند که می‌بایستی با مسلسل اینها را درو کنند مگر چه می‌خواستند؟ اینها آزادی می‌خواهند اینها اجرای قوانین‌شان، که در قانون اساسی خودتان راجع به آن صحبت شده می‌خواهند، ما در اینجا در این محضر مقدس همان را می‌خواهیم که مردم تبریز خواستند. و ما همان را می‌خواهیم که مرجع آگاه پربینش ما، حضرت آیت‌الله العظمی خمینی، می‌خواهد.... "

پس از پایان این مراسم همه مردم هماهنگ با سردادن شعارهایی نظیر درود بر خمینی، زنده و جاوید باد یاد شهیدان به سوی میدان شهدا (پهلوی سابق) حرکت کردند، از صبح آن روز، نیروهای کمکی از قسمت های مختلف از جمله پادگان اصفهان در اطراف مسجد حظیره مستقر شدند زیرا در آن مقطع شهر یزد فقط یک هنگ ژاندارمری بیشتر نداشت که در چند قدمی مسجد حظیره یزد مستقر بود.

جمعیت نزدیک میدان شهدا با پلیس و ارتش روبه‌رو شد، ماشینهای آب‌پاش شهرداری مایع سرخ رنگی را بر مردم می‌پاشیدند تا تظاهرکنندگان مشخص شوند و بعداً پلیس آنها را در گوشه و کنار شهر شناسایی کرده و دستگیر نماید.

در آن روز چهار نفر از جوانان این مرز و بوم به نام های رضا نامداری، شهریار مرادی، مهدی قدکفرشان و حسین پارساییان توسط دژخیمان شاه به شهادت رسیدند وتعدادی دیگر نیز زخمی شدند.

نیروهای نظامی، عده زیادی از جمله آقایان راشد و ربانی را دستگیر کردند، شورای هماهنگی استان پس از این حادثه تشکیل شد و نظر به ملاحظه موقعیت آیت الله صدوقی از اقدام علیه او خودداری کرد ولی حجت الاسلم والسملمین راشد یزدی به سه سال تبعید و اقامت اجباری در ایرانشهر محکوم شد.

تظاهرات مردم تا روز 12 فروردین ادامه داشت و نور صبح صادقی که از آسمان شهر مقدس قم درخشش آغاز کرده بود در دهم فروردین آسمان دارالعباده را روشن ساخت و فجر در یزد هم دمید.

امام خمینی در پیامی به مناسبت قیام مردم یزد در فرودین 57 و کشتار مردم در روز دهم فرودین به نکاتی اشاره دارند که بازخوانی آن در شناخت نقش و وظیفه خواص، عذرتراشی وسکوت برخی دیگر و عبور همراه با بصیرت از شرایط فتنه راهگشاست.

امام خمینی در بخشی از این پیام در برابر عذرتراشی وسکوت برخی می فرمایند: امروز.... راه عذرها منقطع شده و در پیشگاه ملت پذیرفته نیست و در پیشگاه مقدس حق تعالی هیچ گاه پذیرفته نبوده است. آیا کسانی که عذرتراشی می کنند و مهر سکوت را نمی شکنند و گاهی به سکوت توجیه می کنند، می‌ دانند چه تحولاتی در شرف تکوین است؟

پایان پیام/