قربان، عید بندگی و تعبد و تسلیم شدن در برابر خداوند است

معصومه ظهیری در گفتگو با خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان با گرامیداشت عید سعید قربان اظهار داشت: تقارن دهه امامت و ولایت و هفته عفاف وحجاب که زیست عفیفانه نمادی از دوری از امیال وشهوتها وحرکت بسوی پاکیهاست و سعادت انسان و سلامت جامعه را تامین و تضمین می‌کند را گرامی میداریم؛ در سایه سار تزکیه نفس انسان سبکبال به اوج کرامت انسانی و بزرگی و اقتدار اجتماعی نائل میآید.
این استاد حوزه و دانشگاه درباره حقیقت عید قربان و قربانی کردن تصریح کرد: الَّذِي جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِينَ عِيداً، عید قربان یکی از چهار عید بزرگ مسلمین است، به خصوص اینک در ماه ذی الحجه و ماه ولایت و امامت قرار گرفته که ماهی است که سراسر آن، جلوه ای از پیشوایی و ولایت و سیره و روش و عملکر امام در جامعه را متبلور می کند.

وی بیان کرد: گزاره های تاریخی نشان می دهد روش قربانی کردن و سنت قربانی نیز در گذشته نیز وجود داشته است، اما اسلام آمد و مسیر قربانی کردن برای بت ها و شخصیت ها و فخر فروشی را تبدیل به کاری اجتماعی مهم کرد.
ظهیری عنوان کرد: قربانی کردن از یک طرف جنبه فردی دارد و فرد در معرض امتحان از خود گذشتگی و مقابله با نفس و دل کندن از مال دنیا و مهرورزی به دیگران قرار می گیرد و از طرفی جنبه اجتماعی دارد و همبستگی و با هم بودن و مهرورزی به یکدیگر در یک فعالیت جمعی را نشان می دهد.

وی در مورد اهمیت قربانی کردن در راه خدا خاطرنشان کرد:در روایات در مورد قربانی کردن این گونه آمده که اگر کسی استطاعتی برای انفردی قربانی کردن ندارد، با یکدیگر جمع شوید و یک دام را با نیت قربت الله قربانی کنید، یعنی هیچ منیتی در این قربانی وجود ندارد و فرد می تواند یک قسمت را برای خود و قسمتی را برای دوستان و آشنایان و همچنین بخشی را به فقرا بدهد.
این پژوهشگر علوم دینی گفت: قربانی کردن هم جنبه بازگشت به خویشتن دارد وهم جنبه مادی برای دیگران داشته و موجب مهرورزی و انس و الفت و مهربانی کردن و صله رحم و هم پر کردن شکافهای اجتماعی و یاری رساندن به ضعیفان می شود.

وی با بیان اینکه قربان، عید بندگی و تعبد و تسلیم شدن در برابر خداوند است.افزود: قربان، عید بندگی نام گرفته است و به جریان تعبد و تسلیم حضرت ابراهیم(ع) و حضرت اسماعیل(ع) در مقابل خداوند برمی گردد، وقتی حضرت ابراهیم(ع) خواب می بیند و شک می کند به این خواب در قربانی کردن فرزند عمل کند و بعد با الهام آسمانی به این باور می رسد مسأله را با پسرش در میان گذاشت.
ظهیری ادامه داد: اسماعیل(ع)، پسری که بعد از سالها، خداوند او را به ابراهیم(ع) بخشید وپس از سالها جدایی به او رسید، چرا که او را به مطقه خشک و بی آب و علفی در کنار کعبه رها کرده بود و بعد وصال حاضر شد، وقتی امر رسید او را قربانی کند این دل کندن ابراهیم(ع) و آستانه تحمل وی در امر الهی از یک طرف و وقتی با اسماعیل(ع) در میان می گذارد می گوید يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ ۖ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ.،یعنی صبر در برابر امر الهی این قدر برای اسماعیل(ع) شیرین است.

وی اظهار داشت: حضرت اسماعیل(ع) می گوید من تسلیم هستم و آن چه امر الهی است انجام بده پس این ماجرا دو وجه دارد، بک بخش خداباوری و خشیت و خشوع در برابر خداوند و سر فرود آوردن و بخش دیگری نیز صبر بر آن چه که شاید به ظاهر برای ما گوارا وپسندیده نیز نباشد و به ظاهر برای ما مفهوم آن شهد شیرین پاداش و اجر را معنا نکند.
این کارشناس علوم دینی گفت: اما هر دو شخصیت بزرگوار در این امامت و پیشوایی جامعه، گوی سبقت را بر یکدیگر ربودند و بر امر الهی را مطیع و تسلیم شدندو اینکه این ماجرا درس دیگری دارد و آن از عهده امتحان الهی، خوب بر آمدن است که اجر و پاداش فراوانی دارد، حتما مقام امامتی را که خداوند به جناب ابراهیم(ع) بعد از اینکه مقام نبوت را به او عطا کرد جز پیامبران اولوالعزم است از عهده چنین امتحانات سختی بر می آید.
وی افزود: بنابراین او به مقام پیشوایی و امامت جامعه نائل آمد مردم نیز برای این عیدی که نفس اماره را به غل و زنجیر در می آورند و آن چه اسلام را به تسلیم در مقابل امر الهی و مسیر خلقت و ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلّا لِيَعْبُدُونِ در سوره زاریات آیه 56 می رساند.

این کارشناس علوم دینی بیان کرد:عید قربان در هر سال باید یک تمرین و گامی برای بهتر بندگی کردن و خوب بندگی کردن باشد و غل و زنجیرهای نفس را گشودن و آماده تر شدن برای از عهده امتحانات الهی که در جای جای زندگی ما بی خبر می آید، گاهی ما برای امتحانات عادی و کنکور و و هر امتحانی که از قبل به ما وقت و زمان را می دهند، آماگی لازم را داریم ولی باز هم دچار دلهره می شویم در حالی که خیلی از امتحانات الهی ناگهانی است و یک دفعه اتفاق می افتد و در این میان کسی می تواند از عهده امتحانات بربیاید که صبور باشد و از قبل خودش را آماده کرده باشد.
وی عنوان کرد: در واقع کسی از چنین امتحانی برمی آید که حسینی باشد که در مسلخ عشق از قبل خود را آماده ساخته و دارای بار و یقینی است و زینبی باشد که از قبل این امام شناسی و در کنار امام بودن و فهم امام را تمرین کرده و هجرت از درون به بیرون داشته و مهاجر الی الله بوده است، به همین دلیل است که ما در بحث ابعاد قربانی، عیدی که از نظر فردی تمرینی برای بهتر شدن هم جنبه و بعد اجتماعی دارد از جهت همدلی و همراهی و هم از بعد تعالی و به کمال رسیدن گامی است برای اصلاح درون خود به اینکه به خدا نزدیک تر شویم.

ظهیری خاطرنشان کرد: بنابراین ما می توانیم در این روز که نماز عید نیز مستحب و برای حجاج قربانی کردن واجب است و جهادی در راه خدا به شمار می رود و در آن فعل مجاهدانه ای که در راه خدا همه اعمال را انجام می دهند در پایان با قربانی کردن که گویا عهدی با خدا می بندند به اینکه هر آن چه دارم از آن توست.
وی گفت: قربان، عید خوب بندگی کردن و تعالی نفس به سوی متعالی شدن است، امید است از جهت اینکه هر یک از آحاد مسلمانان خود را به این زیور بنده صالح شدن بیارائیم و از جهت اجتماعی نیز بتوانیم تدبیر کنیم، متاسفانه در سالهای گذشته در عربستان انباشت این گوسفندان را می سوزاندند و به کوره ها می سپردند و گوشت های قربانی توزیع مناسب نداشتند در حالی که یکی از اهداف قربانی کردن،پر کردن شکاف های اجتماعی و دستگیری و یاری رساندن به فقراست.

این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: امیدواریم در کشورهای مسلمان به خصوص ایران این سنت حسنه به نفع یاری گری و امدادرسانی به نیازمندان و پرکردن شکاف های اجتماعی توسعه یابد و تمرینی باشد برای خود را ندیدن و محبت به دیگران کردن نْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّي تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ و از مالی که علاقه داریم برای دیگران بپردازیم و لذت وحلاوت آن برای ما، کمال و آزادگی را به ارمغان بیاورد.
وی افزود: عربستان نیز در سالهای اخیر گفتند که تدابیری اندیشیدند که بخشی از این قربانیان را که اعم گوسفند و گاو و شتر را توزیع می کردند به خصوص برای کشورهای دیگر که نیازمندان در آن حضور دارند، انشالله به سو بهتر تدبیر کردن آن چیزی که این سنت حسنه و سیره پیامبر به خوبی بیندیشیم و درس بگیریم و چون آن چه از روش و سنت به جای گذاشته اند بهترین الگو برای سلامت جامعه و سعادت انسان ها و جنبه قدرت اقتصادی جامعه مسلمانان است و اقتدار اسلامی را به ارمغان می آورد.