خبرگزاری شبستان، گروه قرآن و معارف به نقل از آرمان هیأت، دکتر احسان آذرکمند مدیر گروه هنر، ارتباطات و فضای مجازی اداره کل پژوهش‌های اسلامی رسانه صداوسیما در چهاردهمین نشست تخصصی آرمان هیأت به موضوع «اسلام هراسی و راهکارهای رسانه‌ای مواجهه با آن» پرداخت و گفت: اسلام هراسی، زاییده اندیشه استعمارگران در کشورهای غربی است، از همان صدر اسلام با اسلام هراسی مواجه هستیم، قوم یهود از همان اول با ایجاد جنگ روانی، رعب و وحشت نسبت به پدیده نوظهور، اسلام هراسی را شروع کرد و این شیوه تا عصر حاضر هم ادامه داشته است.
وی در پاسخ به این پرسش که هدف غربی‌ها در دوره معاصر از راه انداختن پروژه اسلام هراسی چیست، تصریح کرد: اسلام هراسی از دو واژه اسلام و فوبیا تشکیل‌شده است که فوبیا در حقیقت ترس اغراق‌آمیز را می‌گویند، یعنی ترسی که از حد معمول خود خارج می‌شود؛ بنابراین فوبیا القای ترس اغراق‌آمیز به همراه وحشت است که سبب واکنش مخاطب نسبت به این موضوع می‌شود.
ما سؤال اساسی که در این زمینه وجود دارد، این است که اسلام هراسی کنونی در چه گستره و حوزه‌هایی از سیاست‌ها در بعد رسانه‌ای پیگیری می‌شود؟ به نظرم روند اسلام‌هراسی، شیعه‌هراسی و ایران‌هراسی باهدف انقلاب اسلامی هراسی در عصر حاضر شروع شده است، این روش مدلی است که غربی‌ها می‌خواهند با آن وحشتی در دل مردم از انقلاب اسلامی ایجاد کنند. اسلام‌هراسی یک کلان پروژه است که به سمت اهداف خود حرکت می‌کند، علاوه بر آنکه یکی از عمده‌ترین اهداف و مسائل پیشروی انقلاب اسلامی است. غربی ها می‌خواهند در دل مردم جهان با ایجاد ترس از اسلام هراس راه بیندازند.
راهبرد و راهکارهای رسانه‌ای در حوزه اسلام هراسی
وی به راهبرد و راهکارهای رسانه‌ای در حوزه اسلام‌هراسی پرداخت و گفت: پرداختن به راهبرد و راهکارهای رسانه‌ای در حوزه اسلام هراسی از پرداختن به خود اسلام هراسی مهم‌تر است. هراس از اسلام در صدسال اخیر با هراس از اسلام سیاسی شروع شد، یعنی وقتی حرکت‌های تجددخواهی و روشنفکری در جامعه نخبگان مسلمان جهان و در کشورهای مختلف شکل گرفت، غرب این موج اسلام هراسی را دنبال کرد. از این‌رو عده‌ای به این فکر افتادند که اگر با همین روند و معیارها و شاخصه‌ها مسلمانان بتوانند هویت خود را بازیابی کنند، این کار خطر بسیار بزرگی را برای کشورهای غربی رقم خواهد زد.
غربی‌ها در بازنمایی چهره مسلمانان، همیشه به دنبال این هستند که از خودشان چهرهای توسعه‌گرا و نوگرا ارائه دهند، درحالی‌که در مقابل مسلمانان را در این فرآیند به عقب‌ماندگی متهم می‌کنند. البته یکی از ابزارهای مهمی که غربی‌ها در اسلام هراسی از آن استفاده می‌کنند، صلح‌طلبی است که خودشان را به‌عنوان افراد صلح‌طلب نشان می‌دهند و مسلمانان را افراد شرور و جنگ‌طلب می‌دانند و برای آن ما به ازای خارجی هم تعریف می‌کنند.
موضوع دیگر در اسلام‌هراسی مسئله عقلانیت است. غربی‌ها در فضای اسلام‌هراسی، خودشان را مرکز عقلانیت نشان می‌دهند و چهرهای خود را در رسانه‌ها به سمت عقلانیت پیش می‌برند درحالی‌که مسلمانان را در فضای رسانه‌ای به‌عنوان افراد مجنون و تندرو به نمایش می‌گذارند. موضوع دیگر در مسئله اسلام‌هراسی، مسئله تروریسم است که به‌ظاهر چهره خودشان را در فضای رسانه‌ای ضد تروریسم نشان می‌دهند، ولی مسلمانان را مروج تروریسم جلوه می‌دهند. موضوع دیگر، مسئله فمینیسم و آزادی زنان است، غرب در فضای رسانه‌ای، خو را مدافع حقوق زنان به نمایش می‌گذارد، ولی مسلمانان را خشونت‌طلب در حوزه مسائل زنان معرفی می‌کند.
غرب می‌خواهد از اسلام‌هراسی به انقلاب اسلامی هراسی برسد
غرب به دنبال این است که از پدیده اسلام‌هراسی به سمت شیعه‌هراسی پیش برود و از آن به سمت ایران‌هراسی و در نهایت به انقلاب اسلامی هراسی برسد. چون از اسلام وحشت دارد و از نهادینه شدن فرهنگ اسلامی در جهان به‌شدت می‌ترسند. اسلام‌هراسی امروز ناظر به عملیات رسانه‌ای پیچیده نظام سلطه و ناتو فرهنگی غرب است که در نوع خودش از اهمیت بسزایی برخوردار است، در عرصه رسانه، اسلام‌هراسی از طریق اتاق‌های فکر نهادهای مهم بین‌المللی غربی پیگیری می‌شود.
در دهه‌های اخیر اولین موج اسلام هراسی در پایان دهه هشتاد شکل گرفت، در این مرحله هالیوود و رسانه‌های غربی از تمام ابزارهای رسانه‌ای خود استفاده کردند تا به دنیا این موج اسلام‌هراسی را مخابره کنند و شروع به ساخت فیلم‌های مختلف کردند که چهره مسلمانان را خشن نشان دهند و بگویند مسلمانان یا وحشی هستند یا منطق عقلی در کارهای خود ندارند. بازنمایی که از رفتار ایرانی‌ها در فیلم‌ها نشان دادند، این بود که ایرانی‌ها افرادی بسیار عقب‌مانده و غیرمتمدن هستند؛ اما حضور نخبگان ایرانی در عرصه‌های جهانی و خودنمایی آنها در عرصه‌های علمی، نقشه‌های دشمنان را نقش بر آب کرد.
وی بابیان اینکه از سال 1980 اولین دوره اسلام هراسی غرب شکل گرفت، ادامه داد: دوره دوم اسلام هراسی، پس از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوری شکل گرفت. بعد از فروپاشی شوروی، غرب رقیب ایدئولوژیک خود را از دست داد و یک خلأی در فضای بین‌المللی ایجاد شد؛ به همین منظور به دنبال جایگزین بودند و بهترین جایگزین آنها، مسلمانان بودند، از این‌رو اسلام‌هراسی برای اهداف پشت پرده آنها شکل گرفت تا بتوانند مردم خود را به شکلی که دوست دارند، هدایت کنند و بهتر به آن سمت حرکت کنند؛ بنابراین پس از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی، فلش اسلام هراسی حالت تندتر و آشکارتر به خود گرفت. به‌گونه‌ای که از بیان این موج اسلام‌هراسی در فضای رسانه‌ای ابایی نداشتند.
غرب با موج رسانه‌ای علیه اسلام، منابع مالی اسلام هراسی را از مردم خود تامین می‌کند
وی همچنین با بیان اینکه دور سوم موج اسلام‌هراسی پس از یازده سپتامبر شکل گرفت گفت: این حادثه به‌قدری در روند اسلام‌هراسی مهم بود که غربی ها به‌راحتی توانستند در منطقه خاورمیانه حضور فیزیکی پیدا کنند و در یک دوره بلندمدت در کشورهای همچون عراق و افغانستان حضور یابند. آنها این کشورها را اشغال کردند و چهره بسیار خطرناکی از مسلمانان به نمایش گذاشتند. امروز غرب به‌قدری مسلمانان را در رسانه‌های خود خشن نشان داده که این آمادگی وجود دارد تا از این طریق برای حمله به سایر کشورهای اسلامی، منابع مالی خود را از مردم تأمین کند.
دور سوم اسلام‌هراسی با ایجاد داعش شروع شد که به دنبال ایجاد طرح خاورمیانه بزرگ بودند، اما خوشبختانه با فداکاری‌های سلحشورانه افرادی همچون سردار حاج قاسم سلیمانی این نقشه نیز به‌خوبی نقش بر آب شد.
موج چهارم اسلام‌هراسی غرب با پیوست رسانه‌ای همراه بود و این پیوست رسانه‌ای سبب شد تا آنها از این طریق موج‌سواری کنند و رسانه‌ها را بر ضد اسلام بسیج نمایند و از این طریق به اهداف موردنظرشان برسند. این پیوست رسانه‌ای از طریق سینما، کتاب، فیلم و فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی شکل گرفت، حتی غرب از طریق شبکه‌های اجتماعی توانست موج‌سواری زیادی به راه بیندازد و در جامعه موجی ایجاد کنند که اتفاقات سال های اخیر را می‌توان نمونه‌ای از این موج اسلام هراسی در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی دانست. غرب ابزار رسانه را به خوبی شناخته و قدرت آن را نیز به‌خوبی می‌داند و از این امکان بر ضد اسلام استفاده می‌کند.
امروز غرب از طریق جنگ رسانه‌ای به‌حدی در عرصه جهانی بر ضد مسلمانان فضاسازی منفی را انداخته که برای بسیاری از کشورها، پیشرفت‌های ایران قابل‌باور نیست و حتی حضور برخی توریست‌ها و مواجه آنها با پیشرفت‌های کشور ایران باورپذیری آنها را سخت کرده است، چون چهرهای که رسانه‌های غرب در ذهن آنها ساخته اند با واقعیت عینی در تضاد است به همین دلیل این پیشرفت‌ها برای آنها باورپذیر نیست.
وحشت غرب از موج گسترش اسلام، سبب ترویج فرهنگ اسلام هراسی در جهان شده است
این پژوهشگر صداوسیما در ادامه به اهداف اسلام‌هراسی پرداخت و افزود: جلوگیری از مهاجرت مسلمانان به کشورهای اروپایی و غربی از جمله این اهداف به شمار می‌آید، چون در دهه‌های اخیر موجی از حضور مسلمانان در کشورهای غربی را شاهد هستیم که این خود سبب ترویج فرهنگ اسلامی در میان این کشورها می‌شود. باوجود اینکه با بحران جمعیت روبه‌رو هستند؛ اما معتقدند که روند مهاجرت مسلمانان به کشورهای اروپایی و غربی اگر ادامه یابد با چالش جدی روبه‌رو خواهند شد، به همین دلیل موج اسلام‌هراسی را به راه انداختند تا با این موج بتوانند مهاجرت مسلمانان را کند یا متوقف کنند.
هدف دیگر آنها جلوگیری از رویکرد جدی غرب به اسلام است، امروز در کشورهای غربی علاقه به اسلام و شیعه در حال اوج‌گیری است، باوجود اینکه هجمه‌های زیادی علیه اسلام صورت می‌گیرد و موج اسلام‌هراسی، شیعه‌هراسی را به راه انداخته‌اند، اما گرایش غرب به اسلام روبه فزونی است.
هدف دیگر آنها مهار انقلاب اسلامی و ایران اسلامی است، خطر اسلام سیاسی را وقتی احساس کردند که پیشرفت‌ها و جهش‌های علمی ایران به جهان مخابره شد و شاهد بودند که در این چهل و چند سال ایران توانسته است به جهش‌های علمی خوبی دست یابد؛ بنابراین مهار جمهوری اسلامی ایران ازجمله اهداف مهم آنها در حوزه فضای رسانه‌ای است تا بتوانند، از طریق حضور نظامی در منطقه، این موج اسلام‌هراسی را تداوم دهند؛ اما شهادت حاج قاسم سلیمانی نقشه آنها را خنثی کرد. هدف دیگر تضمین امنیت رژیم صهیونیستی است، این رژیم برای آنها همانند شیشه عمر است که اگر بشکند همه داشته آنها در منطقه از بین خواهد رفت. یکی دیگر از اهداف آنها محکوم کردن کلیت اسلام و مسلمانان است به همین دلیل میانه‌روی را محکوم می‌کنند.
آذرکمند به عوامل شکل‌گیری اسلام هراسی اشاره و تصریح کرد: زمینه های تاریخی جنگ‌های صلیبی میان اسلام و غرب یکی از عوامل شکل‌گیری این موج اسلام هراسی است، جهل به اسلام هم یکی دیگر از عوامل این شکل‌گیری به شمار می‌آید، رسانه‌ها اجازه نمی‌دهند که غرب نسبت به اسلام و مسلمان بیندیشند. همچنین سقوط امپراتوری عثمانی را می‌توان از دیگر عوامل شکل‌گیری اسلام هراسی در طول تاریخ برشمرد. شکاف میان اسلام ناب و اسلام آمریکایی و اشتباه بین اسلام و وضع کنونی مسلمان از دیگر عوامل این شکل‌گیری است، چون مسلمانان را عقب‌مانده نگه‌داشته و نگذاشتند در حوزه تکنولوژی پیشرفت زیادی داشته باشند، به همین دلیل این وضع را به خود اسلام نسبت می‌دهند و چهره خشنی از اسلام و مسلمانان به نمایش می‌گذارند که نمایش چهره داعش ازجمله این عوامل است.
تولید محصولات رسانه‌ای همچون پویانمایی، سینما، کتاب، تولید محتوای مناسب در فضای مجازی از جمله برنامه‌های است که غرب تلاش کرده از این طریق فضای منفی از مسلمانان در ذهن مردم خود به نمایش گذارد.
گروهای یهودی در جهان به دنبال نشان دادن چهره خشن از اسلام هستند
مدیر گروه هنر، ارتباطات و فضای مجازی اداره کل پژوهش‌های اسلامی رسانه گفت: عامل دیگر وجود گروهای یهودی و لابی‌گری آنها در جهان برای نشان دادن چهره خشن از اسلام است به‌گونه‌ای که بزرگ‌ترین دانشگاه شیعه‌شناسی را در جغرافیای رژیم غاصب صهیونیستی ایجاد کرده‌اند تا چهره غیرواقعی از اسلام و تشیع را به نمایش گذارند. نبود اتحاد میان مسلمانان هم یکی دیگر از این عوامل است، گرچه سران کشورهای اسلامی، اتحادیه‌ای را در این زمینه شکل داده‌اند و اجلاس‌های در این زمینه برگزار می‌کنند؛ اما تاکنون نتوانستند به این موفقیت جهانی برسند و چهره واقعی اسلام را در عرصه جهانی به‌خوبی نمایش دهند.
این پژوهشگر عرصه دین و رسانه به شاخصه‌های اسلام‌هراسی اشاره کرد و یادآور شد: از زمان حضرت رسول اکرم، اسلام‌هراسی شروع شده و در سده‌های اخیر هم ادامه یافته است. کتاب سلمان رشدی مرتد در راستای توهین به پیامبر اکرم شکل گرفت. نزاع میان مسلمانان، تلاش برای تسخیر بخشی از سرزمین اسلامی و بزرگنمایی خطر اسلام نیز از دیگر این موارد است.
وی نقش رسانه‌ها در جریان اسلام‌هراسی را مورد اشاره قرار داد و گفت: ترویج اسلام آمریکایی با شاخصه‌های سکولاریسم، تضعیف کارآمدی دین در حوزه سیاست و اجتماع، ترویج فرهنگ برهنگی در مقابل فرهنگ عفاف و حجاب، تقویت مذاهب ملحد و منحرف ازجمله برنامه رسانه ها در غرب ناظر به پروژه اسلام‌هراسی است.
آذرکمند به راه کارهای مقابله با پدیده اسلام هراسی پرداخت و یادآور شد: اول باید بدانیم چرا آنها در این زمینه موفق می‌شوند؟ یکی از دلایل آن عدم شناخت ما نسبت به ابزارهای جدید است به‌خصوص در حوزه فنّاوری‌های نوین. متأسفانه تکنولوژی‌هراسی در میان بخشی از جوانان مسلمان دیده می شود و همین مسأله باعث می‌شود نسبت به این موضوع نتوانیم موفقیتی به دست آوریم؛ بنابراین بهترین راه مقابله با اسلام‌هراسی، بلند کردن صدای جذابیت فرهنگ اسلام در عرصه رسانه است، اگر این اتفاق رخ بدهد، موفقیت زیادی در حوزه رسانه‌ای به دست خواهیم آورد.
باید با زبان منطق و استدلال سخن بگوئیم
وی دربخش دیگری از سخنان خود افزود: مهم‌ترین و اثرگذارترین شیوه مواجهه با نقشه دشمن دفاع عقلانی، منطقی و استدلالی از دین اسلام است، یعنی مؤلفه‌های فرهنگی را به درستی دریافت کنیم و متناسب با آن در سطح جهانی گام برداریم، شناخت فضای رفتاری، کنشی و اجتماعی در تعامل با دیگران نکته بسیار مهمی است، طلایه‌دار این رفتار باید جمهوری اسلامی ایران باشد که بتوانند چهره منطقی و عقل‌گرایانه در جهان از مسلمانان نشان دهد، بنابراین دفاع عقلانی از دین در فضای رسانه‌ای بسیار مؤثر است؛ و می‌توان از این طریق نگاه تندی که در غرب و فضای رسانه بر ضد اسلام به وجود آمده را از بین برد.
وی در پایان تأکید کرد : متأسفانه هنوز همگرایی رسانه‌ای در جهان اسلام شکل نگرفته است، باید بازنمایی چهره رحمانی از اسلام به نمایش گذاشته شود، از این‌رو تفکیک و تبیین چهره اسلام ناب محمدی با اسلام آمریکایی بسیار مهم است. گفتگوی رسانه‌ای با سایر رسانه‌ها نیز اهمیت خاصی دارد. همچنین تمرکز رسانه‌ای بر چهره‌های شاخص و اندیشمندان جهان اسلام و درخواست از مخاطب غربی برای مشارکت در معرفی نکات برجسته مسلمانان در رسانه‌ها برای ترویج فرهنگ قرآنی از دیگر نکاتی است که می تواند نقش مهمی را در معرفی چهره واقعی مسلمانان داشته باشد ، علاوه بر آنکه برجسته سازی رسانه ای جنایات رژیم صهیونیستی نباید در این مسیر فراموش شود.
این سلسله‌نشست‌ها با موضوع «سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی در موضوع هیأت و آیین‌های مذهبی» توسط اندیشکده هیأت و آیین‌های مذهبی برگزار می‌شود.
فیلم کامل این نشست را اینجا ببینید.
نظر شما