روایت های تاریخی غارهای باستانی روستای بویه املش

خبرگزاری شبستان_گیلان: شهرستان املش از سمت شمال و شرق با شهرستان رودسر، از سمت جنوب با شهرستان سیاهکل و از سمت شمال غرب و غرب با شهرستان لنگرود همسایه است. این شهرستان از نظر ژئومرفولوژی و ناهمواری ها به سه منطقه جلگه ای، کوه پایه ای و کوهستانی تقسیم شده و بخش جلگه ای از آبرفت های رودهای شلمان رود،کیا رود و رود کهنه گویه به وجود آمده است که شهر املش بر مخروط افکنه شلمان رود بنا شده است.

این شهرستان 469/5کیلومتر مربع مساحت دارد و دارای دو بخش به نام های رانکوه و مرکزی می باشد. بخش رانکوه شامل یک شهر با نام رانکوه و سه دهستان با نام های سمام و کجید و شبخوسلات می باشد. بخش مرکزی شامل یک شهر با نام املش و دو دهستان با نام های املش شمالی و املش جنوبی است.

جاذبه های طبیعی و گردشگری شهرستان املش

برج تاریخی میل امام با ارتفاع 7 متر، قلعه شاه نشین قلعه، تالاب زربیجار، مناطق ییلاقی و باغات چای، غار تلاین گورج و هفت خم تله سر، یخچال طبیعی ملجا دشت و چشمه آب معدنی لوزان، ساختمان قدیمی گوهر تاج خانم، سه شنبه بازار املش، ساختمان قدیمی عبدالعلی خان صوفی از جمله جادبه های این شهرستان است.

تخمین آثار باستانی املش به اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره نخست ق.م

در املش‌ آثار باستانی‌ مهمی‌ همچون‌ کوزه‌های زرین‌ و گلی‌ از اشکال‌ حیوانات‌، مجسمه‌ و سلاح های انسانی‌ به‌ دست‌ آمده‌ است‌ که‌ از جنس‌ برنز، نقره‌ و طلا ساخته‌ شده‌اند. این‌ اشیای باستانی‌ در جریان‌ حفاری های‌ غیرمجاز و یا توسط باستان‌ شناسان‌ از گورستان ها به‌ دست‌ آمده‌ است‌.

از مقایسه این‌ اشیای با آثار باستانی‌ سایر مناطق‌ می‌توان‌ زمان‌ آن ها را به‌ اواخر هزاره دوم‌ و اوایل‌ هزاره نخست‌ ق‌.م‌ تخمین‌ زد.

اشیای باستانی‌ املش‌ در مقایسه‌ با اشیای باستانی‌ مارلیک‌ از لحاظ شیوه‌ و زمینه‌ دارای‌ تفاوت هایی‌ است‌، اما در استفاده‌ از اشکال‌ حیوانات‌ مشترکند. با نمایش‌ سفالینه‌ها و اشیای فلزی‌ املش‌ به‌ سال‌ 1964م‌/1343ش‌ در موزه نوشاتل‌ سویس‌، هنر املش‌ شناخته‌ شد.

مقایسه مناطق طبیعی املش با بریتانیا به گفته آدموندز، جهانگرد بریتانیایی

املش‌ زمانی‌ مرکز استقرار مالکان‌ و روسای‌ خاندان‌ صوفی‌ بود. خان های‌ صوفی‌ املش‌ به‌ تحریک‌ دولتیارخان‌، پسر خلیل‌ سلطان‌، در عهد صفویان‌ سر به‌ شورش‌ برداشتند، ولی‌ به‌ زودی‌ توسط شاه‌ عباس‌ اول‌ سرکوب‌ شدند. سپس‌ پادشاه‌ صفوی‌ گروهی‌ از آنان‌ را به‌ قندهار و گروهی‌ دیگر را زیر نظر ولی‌سلطان‌ صوفی‌ به‌ رانکوه‌ کوچاند.

ایل‌ صوفی‌ تا پایان‌ اقتدار صفویان‌ اعتبار و منزلت‌ خاصی‌ داشت‌، به‌ طوری‌که‌ بر کل‌ نواحی‌ شرق‌ گیلان‌ (دیلمان‌ و رانکوه‌) فرمان‌ می‌راند، اما پس‌ از به‌ قدرت‌ رسیدن‌ نادرشاه‌ افشار قدرت‌ و نفوذ خود را از دست‌ داد. نادر که‌ از حضور کردهای‌ مهاجر ساکن‌ در املش‌ و مناطق‌ دیگر رانکوه‌ ناراضی‌ بود، گروه های‌ تازه‌ای‌ از کردهای‌ گروس‌ و اطراف‌ کرمانشاهان‌ را برای‌ تضعیف‌ صوفی ها به‌ کلاردشت‌ و کجور کوچاند. با به‌ قدرت‌ رسیدن‌ آقا محمدخان‌ قاجار مجدداً گروه‌ دیگری‌ از کردهای‌ خواجوند و لرهای‌ نقاط سردبند و سیلاخور برای‌ تضعیف‌ قدرت‌ صوفیها به‌ این‌ منطقه‌ کوچانده‌ شدند.

به‌ گفته ادموندز، جهانگرد بریتانیایی‌ که‌ در اواخر دوره قاجار به‌ املش‌ سفر کرده‌ است‌، شمار خانه‌های‌ این‌ دهکده‌ 100 باب‌ بوده‌ است‌ که‌ 200 خانوار از خاندان‌ صوفی‌ در آنها زندگی‌ می‌کرده‌اند. او املش‌ را به‌ لحاظ برخورداری‌ از مناظر طبیعی‌ و مسکونی‌ زیبا با مناظر طبیعی‌ بریتانیا مقایسه‌ می‌کند.

اقتصاد شهرستان املش

اقتصاد این منطقه بر پایه کشاورزی و دامداری استوار است. از محصولات مهم کشاورزی می توان چای، برنج و گندم را نام برد. ساکنین مناطق جلگه به پرورش گاو، طیور و کرم ابریشم مشغولند و در مناطق کوهپایه ای و کوهستانی به پرورش زنبور عسل می پردازند.

آثار کشاورزی به دست آمده در این منطقه نشانگر فعالیت‌های کشاورزی در 1500 سال قبل می‌باشد، از محصولات عمده کشاورزی می‌توان برنج، چای، گندم، فندق، مرکبات، گیاهان دارویی، فرآورده‌های دامی و عسل و ابریشم را نام برد اما قسمت اعظم زمین‌های کشاورزی زیر کشت چای است.

گالش بازار املش نمونه کاملی از بازارهای سنتی گیلان

سه شنبه بازار املش نمونه قابل توجهی از بازارهای هفتگی سنتی در گیلان است . که نقش به سزایی در رونق اقتصادی این شهرستان دارد . شهرستان املش دارای معادنی نظیرمعدن میکای سیاه و دولومیت می باشد.

سه شنبه بازار املش نمونه کاملی از بازارهای سنتی گیلان می‌باشد که مردم این منطقه با حضور گسترده رونق خاصی به آن می‌بخشند، مردم املش روزهای بازار را گالش بازار می‌نامند. این بازار در تمامی طول سال در روزهای سه شنبه برقرار و اگر این روز با مناسبت‌های مذهبی برخورد کند فقط نیمی از روز درآن به داد وستد می‌پردازند.

شناسایی پنج غار باستانی در روستای بویه از توابع املش

مدیر‌کل میراث ‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان با اشاره به اینکه غارهای باستانی بویه در محدوده روستای تاریخی بویه از توابع شهرستان املش قرار دارد، گفت: این غارها در ارتفاعات این روستا واقع شده و کشف بقایایی از استخوان و سفالینه‌هایی از دوران‌های مختلف و غیره نشان می‌دهند این غارها در طول ادوار مختلف مورد سکونت قرار گرفته‌اند.

عزیزی خاطرنشان کرد: نشانه‌های زیادی از وجود سکونت بسیار قدیمی در داخل غارهای این منطقه به چشم می‌خورد، با بررسی‌های انجام شده و مطالعه بر روی استخوان‌ها و مخصوصاً سفال‌های به دست آمده از درون غارها می‌توان سکونت در دوران آغاز نوسنگی تا دوره عصر آهن برای این غارها در نظر گرفت.

وی افزود: البته در داخل غارها داده‌های فرهنگی جدیدتری به دست آمده که این مساله به احتمال زیاد ناشی از انتقال اینگونه اشیاء در دوره‌های جدیدتر توسط چوپانان محــــلی که در فصول مختلف از این غارها به عنوان سرپناه و یا مسکن موقت خودشان استفاده می‌کنند، آورده شده است.

عزیزی با بیان اینکه روستای بویه در شش کیلومتری روستای امام و 65 کیلومتری شهرستان املش قرار دارد، اظهار داشت: تاکنون سه گورستان باستانی، چهار محوطه باستانی، یک امامزاده تاریخی و پنج غار باستانی در این روستا شناسایی شده است که بخش عمده‌ای از آثار تاریخی این روستا در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان تصریح کرد: ثبت این آثار در فهرست آثار ملی کشور موجب شده است که روستای تاریخی بویه یکی از روستاهای ارزشمند استان گیلان شناخته شود.

عزیزی گفت: کاوش‌های باستان‌شناسی انجام شده در گورستان باستانی بویه منجر به کشف آثار تاریخی مربوط به دوره آهن شده که ایجاد سایت موزه بویه یکی از مهمترین سایت موزه‌های گیلان محسوب شده و طرح مطالعاتی آن به اتمام رسیده است.

پایان پیام/