خبرگزاری شبستان_ رشت، مهری شیرمحمدی؛ با پایان کرونا، برگزاری همایش ها و جشنواره های مختلف از سرگرفته شده است. پس از ۲سال وقفه، قرار است هشتمین جشنواره سوسن چلچراغ در دره زیبای داماش واقع در شهرستان رودبار برگزار شود. سوسن چلچراغ، گونه‌ای نادر از خانواده لیلیوم است که سالی یک بار در نیمه خردادماه و در یک بازه زمانی کوتاه به گل می‌نشیند. این گونه کمیاب در سال ۱۳۵۵ ثبت ملی شده است.
در سال‌های اخیر، محدوده‌ای به اندازه یک هکتار از رویشگاه این نوع گل در روستای داماش حصارکشی شده است تا به‌عنوان ذخیرگاه ژنتیکی سوسن چلچراغ حفاظت شود. تا پیش از شیوع کرونا، هفت جشنواره سوسن چلچراغ در روستای داماش و نزدیک به ذخیرگاه ژنی این نوع لیلیوم برگزار شد. حالا پس از وقفه دو ساله قرار است ۱۹خرداد دوباره جشنواره سوسن چلچراغ برگزار شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان در این باره می‌گوید: یکی از برنامه‌های ۱۴۰۱ این اداره، برگزاری جشنواره‌های موضوعی با توجه به پتانسیل گردشگری در هر منطقه است.
ولی جهانی می‌افزاید: از ابتدای سال تاکنون جشنواره چای در شهرستان املش، جشنواره توت فرهنگی در روستای سی دشت شهرستان رودبار، جشنواره گل محمدی و گلاب گیری در روستای گیلده در شهرستان شفت برگزار شده است.
وی با اشاره به دوره گلدهی سوسن چلچراغ در نیمه خردادماه، یادآور می‌شود: هشتمین دوره جشنواره گلدهی گل سوسن چلچراغ در محدوده سردآبک روستای گردشگری داماش واقع در شهرستان رودبار برگزار می‌شود.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان با بیان اینکه برگزاری جشنواره های محلی به جذب گردشگر و درآمدزایی منطقه کمک می‌کند، می‌گوید: سوسن چلچراغ یکی از نادرترین گونه‌های گیاهی جهان است و در مناطق بسیار محدودی رشد می کند. بیشترین رویشگاه این گونه از لی لی یوم در عمارلوی شهرستان رودبار و بطور محدود در ییلاق های شهرستان ماسوله وجود دارد.
جهانی اضافه می کند: هشتمین جشنواره سوسن چلچراغ، همراه با مراسم‌های آئینی و فرهنگی، عصر روز پنجشنبه (۱۹خرداد) از ساعت ۱۵تا ۱۸ با حضور هنرمندان در محدوده سردآبک روستای گردشگری داماش شهرستان رودبار برگزار می‌شود.
چگونگی مشهور شدن سوسن چلچراغ ، داستان خواندنی دارد. در سال ۱۳۵۴، لدر بوری، یک گیاه‌شناس فرانسوی، به دره داماش در ارتفاعات عمارلو می‌رود و این گونه از لیلیوم را شناسایی و به موزه لوور پاریس معرفی می‌کند و پس از آن این گونه نادر و کمیاب لیلیوم در دنیا به‌خاطر تلاش‌های لدر بوری به نام لیلیوم بوری ثبت می‌شود. اما این نوع گونه گیاهی، پیش از لدربوری برای مردم داماش شناخته شده بود و مردم داماش بی‌آنکه بدانند یک گونه کمیاب را در منطقه خود دارند، این نوع گل را در خانه‌های خود می‌کاشتند.
روستای داماش در شهرستان رودبار، بخش عمارلو، و در حوالی شهر جیرنده قرار گرفته است. جیرنده یکی از شهرهای جنوبی گیلان و در منطقه خشک و کم آب قرار دارد. آنگونه که محیط بان سوسن چلچراغ می‌گوید؛ زمان دیدن سوسن چلچراغ، بسیار محدود است. دوره گلدهی این گونه از خانواده لیلیوم، در یک بازه زمانی کوتاه ۲۰روزه و در نیمه خرداد است. البته بسته به وضعیت جوی در یک سال، زمان پیک گلدهی متغیر است. اهالی داماش، این نوع لیلیوم را «سوسن چلچراغ» می‌نامند و در وجه تسمیه آن می‌گویند چون گل‌های واژگون آن شبیه چراغ‌های لاله‌ای قدیم است، به این نام خوانده می‌شود.
البته روایت غیر علمی هم هست که می‌گوید: سوسن چلچراغ شب‌ها از خود نور می‌دهد. اهالی داماش از قدیم این نوع گل را در باغچه خانه خود می‌کاشتند. منزل مسکونی محیط بان این گل، در روستای داماش است. عزیز رهبر می گوید: من هم جلوی خانه‌ام این گونه زیبا را کاشته‌ام.
وی درباره محوطه‌ای که ذخیرگاه ژنی سوسن چلچراغ است، می‌گوید: سوسن چلچراغ، به‌عنوان یک اثر طبیعی در سال ۱۳۵۵ و به شماره ۷۱ثبت شده و به همین دلیل تحت حفاظ شدید اداره کل منابع طبیعی است. بر همین اساس محدوده یک هکتار از محدوده زمین‌های روستای داماش برای حفاظت از این گونه نادر حصارکشی شده است و کسی حق ورود به این محوطه را ندارد.
رهبر می‌افزاید: سال‌های قبل، داخل محوطه فنس کشی، یک قدمگاه خاکی به داخل باغ ایجاد کرده بودیم تا بازدیدکنندگان تک نفره و در یک ردیف داخل باغ بروند. ولی متاسفانه بازدیدکنندگان اصول حفاظت را رعایت نمی‌کردند و هربار پس از خروج بازدیدکنندگان شاهد لگدمال شدن ساقه‌های ظریف گلها و بعضا چیدن گلها بودیم. این بود که دستور رسید از پشت فنس گلها را ببینند.
وی درباره پیک گل دهی این گونه لیلیوم می‌گوید: دوره گل دهی بستگی به شرایط جوی دارد. معمولا نیمه خرداد تا اوایل تیرماه سوسن چلچراغ گل می‌دهد. اگر پس از فروردین، همچنان هوا سرد باشد، اواخر خرداد گلها باز می‌شود و اگر هوا گرم باشد، از نیمه خرداد گلها باز می‌شود. درکل پیک گلدهی حدود ۲۰ روز است.
محیط بان این گونه کمیاب، ابراز می‌دارد: طبق برنامه ریزی‌های انجام شده، هشتمین جشنواره سوسن چلچراغ در داماش برگزار می‌شود. گل‌های سفید لیلیوم بوری یا همان سوسن چلچراغ، ساقه‌های سبز رنگ و بلندی دارد که با ظرافت تمام گل‌های سفید رنگ را طبقه طبقه در خود نگه می‌دارد. اما وزن سنگین گلها موجب شده بجای آنکه گلها روبه بالا رشد کند، همچون لاله واژگون، سربه زیر باشد. شاید همین گل‌های سفید سربه زیر با لکه‌های بنفش تیره بر گلبرگ‌ها و پرچم‌های بلند زردرنگ آن موجب شده مردم داماش به این گل «عروس سربه زیر داماش» لقب دهند.
به گفته محیط بان سوسن چلچراغ، در بالاترین حالت، ۱۵غنچه بر روی یک پایه رشد می‌کند و به تدریج طبقه طبقه باز می‌شود و از ابتدای گل دهی تا خشک شدن گلها، تقریبا ۱۵ روز طول می‌کشد.
نظر شما