به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان،خداوند مهربان از باب لطف و عنايت و رحمت و محبّت نسبت به بندگانش يك شب از تمام شب هاى سال را آنهم در ماه مبارك رمضان شب قدر قرار داده و براى عبادت و بيدارى آن شب ارزشى بهتر از عبادت در هزار ماه مقرّر فرموده است.آرى، عظمت و موقف و موقعيت آن شب و بهره معنوى و اجر اخروى در آن شب از سى هزار شب بهتر و بالاتر است. نورانيت و بركت و برق و روشنايى آن شب بيش از سى هزار شب مى باشد، آن شب بايد عاشق بيقرار، و دلداده مست، و دلباخته دلسوخته، با عبادت و بيدارى و با قال و حال و با تضرع و زارى، و مسكنت و خوارى، و خشوع و خشيت، خود را به دامن معشوق اندازد و هر چه براى دنيا و آخرتش مى خواهد از حضرت محبوب بگيرد، كه معشوق عاشقان و محبوب محبان در آن شب، عاشقى را از درگاهش نااميد نمى كند. لذا در این خصوص با حجت الاسلام «عباسعلی باباگل زاده» کارشناس دینی گفتگویی انجام داده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.
در خصوص اهمیت و منزلت شب های قدر توضیح بفرمایید؟
شب های قدر از بهترین و با عظمت ترین ساعات زندگی بشر است که طبق روایات مقدرات و سرنوشت انسان در شب های نورانی قدر تعیین می‌گردد، در روایت حضرت امام صادق علیه السلام فرمودند: «التقدیرفی لیله تسع عشره و الابرام فی لیله احدی و عشرین و الامضاء فی لیله ثلاث و عشرین » تقدیر در شب نوزدهم صورت می‌گیرد، و در شب بیست و یکم به ثبت می‌رسد و در شب بیست و سوم امضاء می‌شود. در واقع می‌توان گفت بین این سه شب های قدر ارتباط معنوی وجود دارد، باید تلاش کرد با راز و نیاز، دعا، استغفار و نماز از هر سه شب کمال بهره را برد.
معنی " قدر " چیست ؟
قدر به معنی اندازه و مقدار است، در قرآن هم ذکر شده ، «قد جعل الله لکل شی ء قدرا،» خداوند برای هر چیزی اندازه ای تعیین کرده است. از مجموع آیات و روایات به این نتیجه می رسیم که شب قدر، به این جهت قدر نامیده شده است که جمیع مقدرات بندگان در تمام سال در آن شب تعیین می‌شود. خداوند متعال در آیه سه و چهار سوره دخان فرمودند: «انا انزلناه فی لیله مبارکه انا کنا منذرین فیها یفرق کل امر حکیم»، ما آن قرآن را در شبی پر برکت نازل کردیم، ما همواره انذار کننده بوده‌ایم، در آن شب که هر امری بر اساس حکمت خداوندی، تدبیر، تعیین و جدا می‌گردد. در واقع این بیان با بسیاری از روایات هماهنگ است که می‌گوید در آن شب مقدرات یک سال انسان ها تعیین می‌شود. از قبیل ارزاق، سر آمدن عمرها، ولادت و... در آن شب مقدس و مبارک تفریق و تبیین می‌شود.
در بعضی از آیات قرآن کریم قدر به معنی منزلت، شرافت، عظمت و بزرگی خداوند هم آمده است مانند آیه «ما قدروا الله حق قدره»، آنان بزرگی عظمت خدا را آن گونه که باید بشناسند نشناختند، لذا ضرورت دارد، برای معرفت پیدا کردن باید به سوی پروردگار روند، چرا که همه این اعمال برای این است که نسبت به عظمت خداوند شناخت پیدا کنیم و در مسیر الهی به سعادت اخروی برسیم.
قدر به معنی ضییق وتنگ هم آمده است یعنی در آن شب از کثرت ملائکه و اعظم ملائک روی زمین، زمین ضییق و تنگ می‌شود، در فرازی از سوره قدر می خوانیم « تنزل الملائکه و الروح فیها باذن ربهم من کل امر»، فرشتگان و روح که اعظم ملائکه است در آن شب به اذن پروردگار شان برای تقدیر هر کار نازل می‌شوند. پس در حقیقت شب قدر، شب تقدیر امور است، در یک حدیثی از امام باقر (ع) در مورد آیه «انا انزلناه فی لیله مبارکه» ، سوال می پرسند حضرت در پاسخ می فرمایند: در شب قدر، هر چیز از خیر وشر وطاعت ومعصیت یا ولادت یا مرگ کسی، رزق و روزی در آن سال تا شب قدر سال آینده مقدر می‌شود، آنچه درآن شب مقدر شود و قضا و حکم خداوند برآن تعلق گیرد، حتمی است ولی مشیت و خواست الهی در آن محفوظ و دخالت تام دارد (شیخ صدوق ثواب الاعمال ص 67)
در روایتى مى خوانیم که حضرت امام صادق (علیه السلام ) فرمود: از کتاب خدا استفاده مى شود که شماره ماه هاى سال نزد خداوند، دوازده ماه است و سر آمد ماه ها، رمضان است و قلب ماه رمضان، لیلة القدر است.مطالب و روایات در خصوص شب های قدر و فضائل آن بسیار زیاد اما همین قدر توجه مائیم که این ایام و لیالی نورانی را قدر بدانیم واز برکات آن استفاده کنیم، چون شبی به خوبی و فضیلت شب قدر نمی‌رسد. این شب، شب نزول قرآن، شب فرود آمدن ملائکه و روح نیز نام گرفته است. عبادت در شب قدر برتر از عبادت هزار ماه است. در این شب، مقدرات یک سال انسان‌ها و روزی‌ها، عمرها و امور دیگر مشخص می‌شود. ملائکه در این شب بر زمین فرود می‌آیند و محضر حضرت ولیعصر (عج) مشرف می شوند و امورات را بر امام زمان (عج) عرضه می دارند به هر حال شب‌زنده‌داری، احیاء و تلاوت قرآن و مناجات و عبادات در این شب‌ها ، بسیار تأکید شده است.
درشب‌های قدر چه اعمالی باید انجام دهیم؟
عبادت، دعا نیایش و انجام هر عمل و کار نیک در شب قدر برابر هزارماه است ، برای اینکه مومنین و روزه داران از فیوضات این شب‌ها بهره مند شوند اعمال ویژه ای در این خصوص وارد شده که نباید از انجام آن غافل شویم، البته علاوه بر دعا ونیایش و طلب مغفرت و انجام اعمال مهمتر این است که تلاش کنیم روح و جان، و وجودمان را ارتقاء دهیم و از نظر معنوی به خداوند متعال تقرب پیدا کنیم.
برخی از اعمال عبادی وارده
مستحب است به نیت شب قدر به قصد تقرب به در گاه الهی غسل کرد وبا بدنی طاهر و خوش بو به سوی نیایش و دعا رفت، همچنین دو رکعت نماز با یک سلام از اعمال مشترک شب های قدر است که مانند نماز صبح خوانده می‌شود با این تفاوت که در هر رکعت بعد از حمد، هفت مرتبه سوره توحید خوانده شود وبعد از سلام هفتاد مرتبه استغفرالله و اتوب الیه، یکی دیگر از اعمال شب های قدر که غالبا در مساجد و اماکن متبرکه دسته جمعی انجام می‌شود مراسم قرآن به سر گرفتن است .
تلاوت قرآن کریم، تدبر و تفکر در آیات قرآن، توبه، استغفار، زیارت حضرت ابا عبد الله الحسین علیه السلام است حتی از راه دور، همچنین صلوات فرستادن بر محمد وآل محمد ( ص) سفارش گردیده است ، قرائت نمازهای مستحبی در کتب های ادعیه و مفاتیح الجنان نقل است، ولی افرادی که نماز قضا بر عهده دارند تاکید شده که نمازهای قضای واجب خود را به جای آوردند.
نظر شما