بهشتی تجسم یافته در نصف جهان ایران

خبرگزاری شبستان: استان اصفهان از جمله مناطق تاریخی کشور است که مانند ستاره درخشانی بر تارک سرزمین کهنسال ایران می درخشد این استان تنوع قومی جالب توجهی دارد که فرهنگ پر بار ملی و مذهبی ایران عامل پیوند و یگانگی تمامی آنها از جمله بختیاری ها، ارمنی ها، زرتشتی ها و... شده است.

 این استان دارای جاذبه های گردشگری و اماکن مذهبی بسیاری است که همه ساله مورد توجه بازدیدکنندگان زیادی  است مساجد این استان نیز با معماری منحصر به فرد خود شاهکار معماری اسلامی را به نمایش گذاشته است از جمله مساجدتاریخی این استان که می توان به آن اشاره کرد،مسجدامام، مسجدشیخ لطف الله، مسجدومناره برسیان، مسجد گار، مسجدسرخی، مسجدلنبان، مسجدرکن الملک، مسجدازیران، مسجدقطبیه، مسجد سین، مسجداشترجان، مسجدجارچی، مسجدایلچی، مسجد علی، مسجد الجاتو، مسجد رحیم خان، مسجد کاج، مسجد ذوالفقار، مسجد درب جوبار، مسجد باغ حاجی، مسجد آقا نور، مسجد ساروتقی، مسجد مصری، مسجد شفیعیه، مسجد حکیم، مسجد حاجی منوچهر، مسجد سلیمان بیک، مسجد شیخ علیخان، مسجد علی قلی آقا، مسجد مقصود بیک و مسجد علی نوش آباد است.

یکی از زیباترین مساجد جهان اسلام با عنوان مسجد امام در اصفهان قرار دارد که به دستور شاه عباس اول، توسط استاد علی اکبر اصفهانی احداث گردیده است. در مرحله اول سردرب اصلی و جلوخان ورودی با دو مناره خارجی مسجد ساخته می شود. درب مسجد با ورقهای نقره و طلا تزئین شده و مربوط به دوره شاه صفی، جانشین شاه عباس اول است.

در داخل مسجد یک حیاط اصلی و مرکزی با چهار ایوان و دو حیاط فرعی جانبی قراردارد . گنبد خانه جنوبی به صورت دو پوش اجرا شده و فضای بین این دوگنبد حدود 12 متر ارتفاع دارد. ارتفاع گنبد خارجی از کف مسجد 50 متر است. کتیبه های مسجد، توسط خطاطان و خوشنویسان معروف دوران صفویه مانند: علیرضا عباسی، عبدالباقی تبریزی، محمدصالح اصفهانی و محمدرضا امامی مزین شده است.

تمام سطوح جرزها و دیوارها و گنبد و مناره ها و طاق نماهای داخلی و خارجی مسجد از کاشی های هفت رنگ و معرق پوشیده شده است. نقوش این کاشی کاری ها (گل و بوته ها) به صورت مجرد و رمزی ظاهر می شود.
 

مسجد جامع اصفهان

در گوشه شمال غربی میدان قدیم احداث شده است. مسجد اولیه درکنار روستای قدیمی یاوان و احتمالاُ بر روی یک بنای مربوط به قبل از اسلام احداث گردیده است. جاذبه های گردشگری اصفهان-شهر اصفهان در سال 24 هجری، دین مبین اسلام را می پذیرد و اولین مسجد رادر محل فعلی با ابعادی محدودتر در سال 156 هجری می سازد. در قرن سوم هجری به علت گسترش شهر و ازدیاد جمعیت، مسجد وسیع تری بر روی مسجد اولیه پایه ریزی می شود.

عمده ترین سبک معماری به کار رفته در مسجد مربوط به دوره سلجوقی، به شیوه رازی است. در این شیوه کاربرد آجر و ایجاد نماهای آجری با طرح های گره در حد اعلاء مهارت و زیبائی در نمای داخلی و خارجی گنبدهای خاکی و نظام الملک ظاهر گشته است. گچ بری محراب او لجایتو ، تزئینات کاشی کاری و خطوط بنائی و مقرنس سازی های مختلف ایوانها همراه با کتیبه های خط کوفی و ثلث، نشانگر کوشش و علاقه هنرمندان اصفهانی در بنای این مسجد است. مسجد جامع اصفهان را می توان، به حق دایره المعارف معماری و یادگارهای با ارزش تاریخی، فرهنگی و هنری شهر اصفهان محسوب کرد و به خاطر همین ارزشهای نهفته اش، حفاظت و مراقبت از آن از جمله وظائف دینی ، ملی و فرهنگی همگان تلقی می شود.

مسجد شیخ لطف اله اصفهان
در ضلع شرقی میدان امام (نقش جهان) مسجدی قراردارد که در زمان شاه عباس اول صفوی ، هنگام احداث میدان و همراه با بناهای اطراف آن به منظور محل عبادت و حوزه تدریس مرحوم شیخ لطف اله ، که از علما و روحانیون بزرگ جبل عامل در لبنان بوده ، ساخته شده است. ساختمان مسجد در سال 1011 هـ .ق آغاز و در سال 1028 به پایان رسیده است. این مسجد دارای یک شبستان زیرزمینی است که کف گنبدخانه را از سطح زمین بالاتر قرارداده است. به خاطر استفاده های خاص علمی ـ مذهبی از این مسجد، نیازی به احداث حیاط و مناره نبوده است. گنبد بر روی هشت طاق جناغی قرار گرفته و لبه این طاق ها با کاشی های پیچ به رنگ فیروزه، تزئین یافته است.

سطوح داخلی به ویژه محراب مسحد شیخ لطف اله از شاه کارهای بی نظیر هنر کاشی کاری هفت رنگ و معرق است. در محراب دو کتیبه وجود دارد که عبارت ذیل بر آنها نوشته شده است: عمل فقیرحقیر محتاج به رحمه خدا محمد رضا بن استاد حسین بنا اصفهانی.

این نوشته مبین آن است که استادان و هنرمندان و سازندگان بناهای آن زمان در مقابل قدرت جان آفرین تسلیم فرود آورده و هرگز نخوت و تکبر به وجودشان راه نیافته است.

مسجد حکیم اصفهان

 مسجد حکیم اصفهان یکی از مساجد بسیار نفیس چهار ایوانه است که در فاصله سالهای 1051 تا1073 هـ .ق مقارن با سلطنت شاه صفی و شاه عباس دوم به همت طبیب حکیم محمد داوودخان ملقب به تقرب خان بر روی ویرانه های مسجد جامع جور جیراز بناهای قرن چهارم هجری ساخته شده است.

براساس کتیبه های موجود ، معمار این بنا محمدعلی بن ستاد علی بیک اصفهانی است. آنچه مسجد حکیم را در عداد مساجد بسیار نفیس دوران صفویه قرار می دهد، ارزش های خاص معماری، کتیبه های متعدد آن است که به دست استاد محمدرضا امامی، خوشنویس نامدار عصر صفویه تحریر شده است. از دیگر قسمت های دیدنی این بنا می توان به محراب بسیار زیبایی که با مقرنسها و کتیبه ها که به خط ثلث بر زمینه لاجوردی تزئین یافته است اشاره کرد.

مسجد سید

مسجد سید بزرگترین و مشهورترین مسجد اصفهان از قرن سیزدهم هجری است که به دستور(حجت الاسلام حاج سیدباقر شفتی) از علمای بزرگ امامیه که در دوره سلطنت محمدشاه قاجار می زیسته بنا شده است در تزئینات کاشیکاری با طرح گلدان و منظره هائی که نمایش داده شده است.

رنگ قرمز روشن نقش عمده ای دارد و این همان رنگی است که در مساجد دیگر دوره قاجار مانند مسجد رحیم خان و مسجد رکن الملک نیز مشاهده می شود. آرامگاه (سید حجه الاسلام ) که بسیار مجلل و باشکوه بنا شده است در گوشه شمال شرقی صحن مسجد قرار دارد. در این مسجد تاریخهای متعددی از سال 1255 تا1311 هجری دیده می شود که کتیبه های آن به خط محمدباقر شریف شیرازی است. تزئینات داخل گنبد آرامگاه ، از نوع تزئینات گچبری، آئینه کاری و طلاکاری است که به همراه ضریح نقره و طلاکوب آن با خطوط بسیار زیبا از قسمت های تماشائی این مسجد است.

پایان پیام/