خبرگزاری شبستان: تهاجم فرهنگی اردوگاه استکبار جهانی برعلیه جمهوری اسلامی ایران در تلاشی هدفمند، برنامه‌ریزی شده و سازمان یافته و به منظور صدمه زدن و ایجاد تزلزل یا تخریب در حوزه‌ای از باورها ارزشها و رفتارهای جامعه ما متجلّی است که نقش هویت ساز برای استحکام و وحدت ملّی جامعه ما دارند. عناصر هویت سازی که چگونگی زندگی ما را در جلوه‌های فردی و اجتماعی آن ترسیم می‌کنند.
مسجد نخستین و پاینده‌ترین مرکز هویت ساز برای جامعه است. حضور مردم از همه اقشار و گروههای سنّی بزرگترین نشانه است برای این ادعا که مسجد محل تجلّی هویّت ملّی و فرهنگ عمومی جامعه اسلامی است. تلاش برنامه‌ریزی شده در استیلای فرهنگ غربی و تخریب پایه‌های هویّت ملّی و دینی بی‌تردید آنگاه ناکام می‌ماند که برنامه‌ها و فعالیت‌های همه خادمان فرهنگی با محور مسجد - این خانه خدا و مردم - به منصۀ ظهور برسد. برنامه‌هایی که هدف غایی آن ارایه یک نظام ساختارمند از سبک زندگی ایرانی – اسلامی باشد.
پر واضح است که اصلی‌ترین هدف از تأسیس کانونهای فرهنگی و هنری مساجد آن‌گونه که از مصوبه 302 شورای عالی انقلاب فرهنگی به روشنی پیداست، احیاء نقش اسلامی مسجد در حوزه فرهنگ است. جایگاه و نقشی که در صورت تحقق، سدّی محکم در مقابل تهاجم فرهنگی به مبنای ملّی و دینی است. رشد قابل توجّه کانونهای فرهنگی و هنری مساجد به ویژه در سالهای اخیر به گونه‌ای که آنها را به گسترده‌ترین شبکه فرهنگی نظام کرده است و افزایش توان تخصصی آنها در پیشبرد امور فرهنگی منجر به ایجاد ظرفیّت تازه‌ای در مدیریت فرهنگی کشور از سال 1387 به نام کانونهای تخصّصی فرهنگی وهنری مساجد شده است. ظرفیتی که مهمترین کارکرد آن را در مقابله با تهاجم فرهنگی می‌توان و باید که باز یافت. حجت الاسلام ملانوری، مدیر کل کانون های تخصصی در گزارشی به معرفی حوزه ها و رشته ها و برنامه ها و چشم انداز کلی کانون های تخصصی پرداخته است که در زیر می خوانید.
معرفی حوزه کانون های تخصصی
یکی از مهمترین و کارآمدترین برنامه‌های دبیرخانه ستاد عالی کانونهای فرهنگی هنری مساجد کشور که هم‌سو با سیاست کلی نظام و هم راستا با چشم‌انداز و سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه و در راستای توسعه کیفی کانونهای فرهنگی هنری مساجد کشور است، تشکیل کانونهای تخصصی است.
کانونهای تخصصی با تنوع‌بخشی به برنامه‌ها و فعالیت‌ها و تعمیق ریشه‌های نظری و عملی آن در حوزه‌های تخصصی و در تمام زمینه‌های دینی، اعتقادی، آموزشی، علمی، فرهنگی، خانوادگی، تربیتی، حقوقی و دیده‌بانی فضای فرهنگی کشور برای نیل به جایگاه واقعی مساجد در جمهوری اسلامی نقشی بی‌بدیل بر عهده دارند.
تعیین نظام ارتقای محتوای کانونهای فرهنگی و هنری مساجد، ارتقای سهم کانونهای فرهنگی هنری در مدیریت کلان فرهنگی کشور، تربیت نیروی انسانی متخصص و متعهد طراز فرهنگ و هنر جمهوری اسلامی، بسترسازی برای حضور و مشارکت مساجد در توسعه فرهنگی به عنوان زیربنای توسعه پایدار در کشور، ایجاد یک جریان معتمد در موضوعات تخصصی و جریان‌سازی فرهنگی و نقد برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی و هنری در موضوعات تخصصی همراه با ارایه راهکارهای اصلاحی و ارتقائی از مهمترین ویژگی‌های این ظرفیت جدید است.
مهمترین اهداف راه اندازی کانونهای تخصصی، تمرکززدایی و توسعه میدان عملیاتی کانون‌ها، استفاده بهینه از منابع، امکانات و ظرفیت‌های فرهنگی موجود در کانون‌ها، افزایش سطح کمی و کیفی برنامه‌ها و فعالیت‌های کانون‌ها با استفاده از توانمندی‌های ایشان، استانداردسازی و هماهنگ‌سازی فعالیت‌های مختلف در کانون‌ها است.
همچنین استفاده از ابزارهای فرهنگی و هنری مؤثر در پیشبرد اهداف دینی، کمک به خودکفایی کانون‌ها، ایجاد کانونهای کارآمد و اثربخشی بیشتر فعالیت‌ها و تلاش برای تقویت روحیه نوآوری و خلاقیت در کانونهای مستعد و افزایش جذب کمک‌های مالی از طریق مشارکت‌های مردمی از دیگر اهداف تشکیل کانونهای تخصصی است.
یک کانون تخصّصی چیست؟
کانون تخصصی به کانونی اطلاق می‌شود که در کنار فعالیت‌های عمومی خود در یکی از موضوعات تخصصی فعالیت می کند و در کنار برنامه‌ها و فعالیت‌های خود می‌تواند نیازهای کانونهای شهر، منطقه و استان خود را در مورد آن فعالیت پاسخگو باشد.
احراز جایگاه کانون تخصصی مستلزم برخورداری از شرایط عمومی و اختصاصی است. شرایط عمومی برای همه موضوعات تخصصی مشترک و لازم است اما شرایط اختصاصی متناسب با هر رشته از جمله در موضوعات تخصصی شامل قرآن و نماز، مهدویت، مشاوره، آموزش و پژوهش، کتابخانه‌ای، سمعی و بصری و تبلیغات (دیداری، شنیداری و تبلیغی)، مراسم، همایش‌ها، اردوها و نمایشگاه‌ها (گردشگری)، هنرهای تجسمی، شعر و ادبیات، سرود و آهنگ‌های انقلابی، هنرهای نمایشی، فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات، ورزش، چهره به چهره و ایثار و شهادت متفاوت است. که برخورداری از نیروی انسانی متخصّص در رشته مذکور یکی از مهمترین آنهاست.
هدف از تأسیس کانون های تخصصی
ایجاد کانونهای فرهنگی هنری به طور خاص به منظور احیای نقش فرهنگی و هنری مساجد و جذب نیروهای نوجوان و جوان به مسجد صورت گرفته است. به عبارت دیگر ایفاء نقش جدی‌تر در حوزه مدیریت فرهنگی کشور توسط نهاد مسجد، هدف غایی تأسیس کانونهای مساجد است. اگر این سخن را بپذیریم و آنگاه پیچیدگی امر مدیریت فرهنگی در زمان حاضر با تحولات سریع در بخش‌های گوناگون آن از جمله در صنایع فرهنگی و هنری را در نظر آوریم، جایگاه رفیع کانونهای تخصصی مساجد روشن می شود.
حدود 19 سال از تأسیس کانونهای مساجد گذشته است و آمار آن اکنون به بیش از 12 هزار کانون رسیده است. امکانات و تجهیزات و نیز نیروی انسانی حاضر در مساجد در همه جا یکسان نیست. در برخی از مساجد تجربه‌های ارزشمندی در حوزه‌های آموزش نیروی انسانی، فراهم آمده است. تجهیزات لازم و کافی و توسعه زیرساخت‌های فرهنگی و هنری به گونه‌ای است که می‌توانند نقش یک مرکز به روز و پیشرفته را هم در مشاوره و برنامه‌ریزی و هم در حوزه اجرا در پهنه بزرگ فرهنگ و هنر به منصه ظهور برسانند.
در واقع تأثیر کانونهای تخصصی به معنای بلوغ کانونهای مساجد است و آمادگی برای ورود جدی‌تر در عرصه مدیریت فرهنگی جامعه. لااقل سه هدف عمده زیر را می‌توان از اهداف تأسیس کانونهای فرهنگی و هنری تخصصی دانست:
1. برون‌سپاری و واگذاری فعالیت‌های فرهنگی و هنری در بخش مساجد و بخش عمومی جامعه و اجرای آن توسط نهادی مطمئن و توانا چون کانون فرهنگی و هنری مسجد.
2. ارایه مشاوره‌های تخصصی کارشناسانه در رشته‌های گوناگون فرهنگی و هنری به مدیران فرهنگی در بخش مساجد و غیر آن.
3. تربیت نیروی متخصص و متعهد مورد نیاز بخش‌های مختلف فرهنگ و هنر.
رشته‌های موجود
در حال حاضر کانونهای تخصصی در سه حوزه و در 23 رشته سامان‌دهی شده‌اند، البته این تعداد رشته ثابت نمی‌ماند و به اقتضای نیاز زمان و نیز نیازهای بومی استان‌ها و مناطق کشور توسعه پیدا می‌کنند.
- امور فرهنگی: برخی از رشته‌های تخصصی عهده‌دار فعالیتی خاص در توسعه و ارتقای یک شاخص مهم در حوزه فرهنگ عمومی شده‌اند، از این جمله است، کانونهای تخصصی در رشته‌های قرآن و نماز، مهدویت، ایثار و شهادت ، حجاب و عفاف، عترت، ولایت و اصول عقاید.
- حوزه هنر: در چهار رشته اصلی هنر به معنای عام آن کانونهای تخصصی تعریف شده است: شعر و ادب، هنرهای تجسمی، هنرهای نمایش، سرود و آهنگ‌های انقلابی.
- حوزه خدمات فرهنگی: کانونهای تخصصی در رشته‌های آموزش، پژوهش، کتابخانه‌ای، IT، مراسم و همایش سمعی و بصری و تبلیغات طراحی شده‌اند. در این حوزه حتی کانونهای تخصصی در زمینه مشاوره و ورزش نیز به وجود آمده‌اند تا عهده‌دار برخی از امور ضروری در فعالیت‌های فرهنگی مساجد باشند. همچنین کانونهای تخصصی با موضوع آموزشهای چهره به چهره و نیز در حوزه نظارت و ارزشیابی طراحی و اجرا شده‌اند.
برنامه های کانون های تخصصی
توانمندی و برنامه‌ریزی مدیریت اجرایی دوره‌های آموزشی در کانون‌ها از اهم برنامه‌های کانون تخصصی آموزش است. این آموزش‌ها در زمینه‌های (آموزشهای قرآنی شامل روخوانی و روانخوانی، مفاهیم و تفسیر، حفظ، قصه‌های قرآنی) آموزشهای اعتقادی شامل تاریخ اسلام و انقلاب، سیره امامان، اصول عقاید، اخلاق و احکام و آموزشهای فرهنگی و هنری است. همچنین آموزش، داستان‌نویسی و نمایشنامه‌نویسی، شیوه کتاب‌خوانی، مقاله‌نویسی، خاطره‌نویسی، سرود و تئاتر، فیلم‌برداری، عکاسی، خطاطی، خوشنویسی، طراحی و ...از دیگر محورهای آموزشی این کانونهای است.
آموزشهای فنی و حرفه‌ای شامل خیاطی، بافندگی، گلدوزی، قالی‌بافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی، معرق‌کاری، منبت‌کاری، آموزش رایانه، حسابداری و نقشه‌کشی از دیگر مباحث آموزشی کانونهای تخصصی است. کانون تخصصی مراسم، همایش، اردوها و نمایشگاه‌ها که اردوهای موفق و مختلف زیارتی، سیاحتی، بازدیدهای علمی، برنامه‌های تفریحی، درون و برون استانی به صورت منظم و مستمر در طول سال برگزار میکند.
کانون تخصصی هنرهای تجسمی زمینه آشنایی نیروی متخصص با حداقل یکی از هنرهای نقاشی، گرافیک، خوشنویسی و مجسمه‌سازی را فراهم کرده و تربیت هنرمندان مسجدی را امکان‌پذیر میکند.
تربیت نیروی متخصص در زمینه نویسندگی، شعر، داستان و نقد ادبی و ایجاد توانایی کانون برای ارتباط و استفاده مؤثر از شاعران استان و کشور برای آشنا کردن اعضا با شیوه نگارش ادبی محلی و منطقه‌ای از جمله فعالیت‌های کانون تخصصی شعر و ادبیات است.
کانونهای تخصصی هنرهای نمایشی و سرود و آهنگ های انقلابی نیز به تولید نمایشنامه و نمایش یا سایر زمینه‌های مرتبط، مطابق با رعایت الزامات فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران، حریم اخلاقی و عرف اجتماعی و مقدمات مذهبی ملی و تاریخی در همه موضوعات تخصصی بخصوص سرود و آهنگ‌های انقلابی و هنرهای نمایشی می‌پردازد تا عرصه فعالیت‌های هنری را با دین و ارزشها آمیخته و فضایی مناسب را برای نسل جوان فراهم کند.
کانون تخصصی فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات که بر اساس نیاز روز یکی از مهمترین کانونهای تخصصی به شمار می‌رود و توانایی ایجاد شبکه در هر نقطه تحت پوشش را برای ایجاد بستر مناسب ارتباط و تعامل و دسترسی سریع به اطلاعات کتابخانه‌های مساجد در کانون‌ها و ارتباط کانونهای تخصصی با یکدیگر فراهم آورده است و ثمرات ارزشمندی را در پی دارد.
برنامه‌ریزی و تشکیل تیم‌های مختلف ورزشی، برگزاری کلاس‌های مختلف آموزشی ورزش ویژه اعضا و مربیان ورزش و برگزاری منظم و مستمر مسابقات ورزشی در حداقل دو رشته از مهمترین برنامه‌های کانونهای تخصصی ورزش است که افزایش توانمندی اعضای کانون‌ها در تربیت ورزشکاران حرفه‌ای و متخصص و حمایت از آنها را همراه با افزایش آگاهی ومهارت درزمینه‌های دینی وتربیت ورزشکارانی متعهد ومتخصص را درفضای کانون‌ها فراهم کرده است.
کانون تخصصی چهره به چهره که مربیان این کانون باید دارای مدارج علمی در زمینه تربیتی و متخلق به اخلاق اسلامی و آگاه در زمینه جذب نیروی جوان باشند زیرا ارتباط مستمر با فعالان فرهنگی و مذهبی، ارزش‌های دینی را به نسل جوان منتقل و نهادینه میکند و در این راه از ابزارهایی همچون کتابخانه‌های تخصصی ویژه نسل جوان و سایت تخصصی نیز می‌توانند استفاده کنند.
آشنایی نسل جوان با سیره و زندگی شهدا در قالب جمع‌آوری آثار و زندگی‌نامه شهدا، برگزاری یادمان و یادواره شهدا و پرداختن به آثاری که نسل جوان در این رابطه دارند از وظایف کانون تخصصی ایثار و شهادت است که اعضا و جامعه را با فضای ایثار و شهادت به ویژه در زمان جنگ آشنا می کند و ارزش‌های اسلامی و دفاع مقدس را برای جوانان تداعی میکند و در این راستا با کمک ابزار هنر و ادبیات به خلق آثار هنری می‌پردازند.
با توجه به اهمیت مشاوره در اسلام و کمک به نسل جوان در این امر و ارتقا و تقویت سطح نگرش‌ها، دانش و سلامت روان و کمک به شناخت و اعتلای مهارت‌های زندگی و اجتماعی و توانمندی‌ها و استعدادهای بالقوه نوجوانان و جوانان در حیطه مسایل مختلف و احیای کارکردهای فراموش شده مسجد کانون تخصصی مشاوره فعالیت میکند و شامل انواع مشاوره‌های دینی، فردی، اجتماعی، اخلاقی، روانی، حقوقی و بهداشت تغذیه می‌شود.
برخورداری از بانک لوح فشرده، نوار کاست با موضوع قرآن و نماز، تجهیز کانون‌ها به کتاب‌های قرآنی و ارتباط با مراکز قرآنی استان از جمله محور های فعالیت کانون تخصصی قرآن است. برگزاری کلاس‌های تخصصی با موضوع مهدویت، مدیریت کلاس‌های مهدویت در کانونهای استان و تربیت نیروی متخصصی در این حوزه نیز از اهم برنامه‌های کانون تخصصی مهدویت است.
از مهمترین برنامه‌های کانون تخصصی پژوهش نیز می‌توان به راه اندازی کتابخانه‌های تخصصی با توجه به موضوع فعالیت کانون تخصصی، مدیریت فعالیت‌های پژوهشی ستاد عالی و آموزش اعضای کانونهای مساجد پیرامون پژوهش ویژه فعالیت‌های دینی و مذهبی اشاره کرد.
کانون تخصصی عترت نیز با هدف ارتقای معرفت جامعه اسلامی نسبت به اهل بیت (ع) راه اندازی شده است. برگزاری دوره‌های آموزشی، راه‌اندازی سایت برای تعامل مجازی کانون ها با یکدیگر، تولید نشریه تخصصی متناسب با نیاز مخاطبان در موضوع فرهنگ معارف اهل بیت (ع) و تعامل مؤثر با کارشناسان، جذب و ترغیب جوانان و نوجوانان به مطالعه، مباحثه و نگارش پیرامون اهل بیت (ع)، پاسخ‌گویی به شبهات و سؤالات با استفاده از کارشناسان مجرب، اجرای مسابقات مختلف فرهنگی و هنری با موضوع مرتبط، برگزاری جلسات ادعیه و تولید برنامه‌های رادیو تلویزیونی با قابلیت پخش از مرکز سیمای استان و شبکه‌های ملی از مهمترین برنامه‌های کانونهای تخصصی عترت است. محور اصلی فعالیت کانونهای مذکور در گستره وسیع عترت، برنامه‌های دهه کرامت و جشن‌های رضوی است.
ترویج مفاهیم اندیشه ولایت‌فقیه با استفاده از بستر کانونهای فرهنگی و هنری مساجد و افزایش معرفت نسل جوان و نوجوان و تبیین اندیشه امام راحل و مقام معظم رهبری به ویژه در حوزه ولایت‌فقیه از مهمترین اهداف ایجاد کانونهای تخصصی ولایت است.
آموزش مفاهیم سلامت و تربیت مربی سلامت با استفاده از محتواهای آموزشی و با استفاده از اساتید مورد نیاز و مورد تأیید وزارت درمان و آموزش پزشکی، ارتقای سطح بهداشت عمومی مساجد، برگزاری دوره‌های آموزش مجازی و تولید نشر تخصصی سلامت از مهمترین برنامه های کانون های تخصصی سلامت هستند.
کانونهای تخصصی حجاب و عفاف با عنایت به نقش مساجد و کانونهای تخصصی در نهادینه کردن فضیلت حجاب و عفاف و افزایش سطح بینش و بصیرت اعضای کانونهای فرهنگی و هنری و سایر نوجوانان و جوانان ایجاد شده‌اند.
کانون تخصصی عقاید اسلامی با بهره‌گیری از اساتید مجرب و توانمند حوزه و دانشگاه فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، تبلیغی، ترویجی عقاید صحیح اسلامی را برای کودکان، نوجوانان و جوانان تبیین، توسعه و تعمیق می‌دهد و در راستای تربیت مربیان عقاید اسلامی در سطح کانونهای اهتمام دارد.
نماز به عنوان محبوب‌ترین اعمال نزد خداوند و بهترین عمل در کلام معصومین (ع) و پیوند عمیق آن با مسجد موجب شده است تا با بهره‌مندی از ظرفیت کانونهای تخصصی نماز ، ترویج، گسترش و تعمیق مفاهیم و فواید، معارف، آثار و برکات نماز بر فرهنگ عمومی جامعه، به ویژه در میان نوجوانان و جوانان مقدور شود.
وضع موجود و چشم‌انداز آینده
شمار کانونهای تخصصی در حال حاضر از عدد 600 گذشته و بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده تا پایان سال جاری به 700 می‌رسد. در افق برنامه پنج ساله پیش رو، طراحی‌ها به گونه‌ای است که تا پایان برنامه به میزان 10٪ از کانونهای موجود تا سطح تخصصی ارتقاء یابند. چنانچه هدف‌گذاری توسعه کانونهای مساجد بر اساس حکم قانون برنامه افزون بر 20 هزار واحد در پایان برنامه منظور شود، باید امیدوار بود که تعداد کانونهای تخصصی تا پایان برنامه توسعه به 2 هزار واحد برسد.
در سال جاری، با برگزاری یک دوره 16 ساعته آموزش طرح نویسی ویژه مدیران کانونهای تخصّصی سراسر کشور تلاش شده است تا توان مدیریتی کانونهای تخصّصی ارتقاء یابد و جای امید است که در سالهای آتی شاهد طرح‌هایی عمیق و تأثیرگذار از سوی کانونهای مذکور در رشته‌های متنوع موضوع فعالیت آنها در سراسر کشور باشیم. طرح‌هایی که ثمره آن تربیت نیروی جوان متعهد و مسجد محور و حضور و مشارکت جدی او در افزایش تولیدات فاخر فرهنگی و هنری و ارتقاء سطح دانش و بینش و فرهنگ ایران اسلامی است.
پایان پیام/
نظر شما