اروپا باید انتخاب کند: «زیبایی» و «تعصب» ؟! / مسلمانان و مساجد بخش جدایی ناپذیر قاره سبز خواهند بود

خبرگزاری شبستان،جهان اسلام:هزاران مسجد در سراسر اروپا وجود دارد که زیبایی های ویژه ای را منعکس می کنند اما گاهی اوقات متعصبانه با مساجد برخورد می شود.

به عنوان مثال ،در کشور سوئیس ساخت مناره مساجد ممنوع شده است و این در حالی است که سی میلیون مسلمان که امروز در کشورهای اروپایی زندگی می کنند از رویکردهای متعصبانه که نسبت به مساجد وجود دارد، ناخرسند هستند.

وجود دارد. بسیاری از این مسلمانان کاملاً اروپایی احساس می‌کنند، اما بسیاری اینطور نیستند.

در بریتانیا که حدود پنج میلیون مسلمان در آن زندگی می کنند مساجد در شهرهای مختلف در حال افزایش هستند . در شهرهای مختلف هزاران ساختمان جدید با گنبد و مناره وجود دارد و پیش‌بینی می‌شود که در دهه‌های آینده مساجد بیشتری در این کشور ساخته شوند.

روح اولیه گشودگی اسلام نسبت به سایر ادیان موجب شد تا مساجد برای یک هزار سال به عنوان مکان های زیبایی برای عبادت مذهبی دیده شوند.

در سرتاسر جهان شاهد گشودگی اسلام نسبت به ایده‌های جدید و پذیرش سایر ادیان و فرهنگ‌ها از آنجایی که با محوریت پرستش خدای واحد منافاتی ندارند، بوده ایم .در واقع هنر و معماری اسلام که تا به امروز چشم ها را به خود خیره کرده است، نتیجه ادغام خلاقانه اسلام با فرهنگ های مختلف است. این شکوه را می توان از گنبد صخره در اورشلیم (ساخته شده در سال 685) تا مسجد آبی استانبول (1609) مشاهده کرد.

مسلمانان هند زیبایی تاج محل (1648) را به ما هدیه کردند ؛ زیارتگاهی برای عشق که با آیات قرآن تزئین شده است که تأثیر عمیقی بر تصورات غربی گذاشت.

گوته آموزه های اسلام در مورد تسلیم شدن در برابر اراده الهی را تحسین می کرد و نیچه از انرژی اسلامی که ایرانیان را در جنگ با روم به مدت هفت قرن تحت تسلط خود درآورده بود.

میلیون‌ها مسلمان بریتانیایی وارث این سنت بزرگ زیبایی هستند، اما بسیاری این میراث ترکیبی چشمگیر از ایده‌ها و نگرش‌ها را فراموش کرده‌اند.

برخلاف فرانسه یا اتریش که مساجد با ادعاهای واهی رادیکال بودن در حال بسته شدن هستند، نزدیک به دو هزار مسجد در بریتانیا همگی باز هستند و با وجود افزایش اسلام هراسی،مسلمانان در حال پیشرفت در این کشور هستند.

اما با وجود این همه زیبایی و هماهنگی، تقریبا در هر شهر و با هر تعداد جمعیت مسلمان ، یک گروه اصلی از فعالان وجود دارند که به دنبال از بین بردن صلح  و دشمنی با مسلمانان هستند.

اولین مسجد هدفمند بریتانیا که در سال 1899 در ووکینگ ساخته شد توسط دکتر گوتلیب لایتنر، یهودی مجارستانی سفارش داده شد. فرمانروای زن ایالت بوپال هند، شاه جهان بیگم، که بعدا مسجد به نام او نامگذاری شد، در سال 1880 شروع به تامین مالی این پروژه کرد. ویلیام آیزاک چمبرز، یک نجیب زاده مسیحی انگلیسی، این مسجد را با شکوه معماری ساختمان های پیشین مغول در سال 1980 طراحی کرد. این مسجد برای چندین دهه محل تجمع مسلمانان و اغلب دوستان یهودی و مسیحی آنها بود.

امروزه، اسلام بسیار متفاوتی در مساجد در سراسر بریتانیا در حال افزایش است. و ما به طور مکرر شاهد بیان این نوع اسلام بوده‌ایم - از سال 1981 تا 2021 این اسلام ریشه‌های عمیقی در سراسر بریتانیا بر جای گذاشت.

تا پایان این دهه، بخش‌های بزرگی از شرق لندن، یورکشایر و لنکستر دارای اکثریت مسلمان خواهند بود و با این حال پیامدهای فرهنگی این دگرگونی در جامعه بریتانیا هنوز آشکارا مورد بحث قرار نگرفته است.

 بریتانیا و همچنین دیگر کشورهای اروپایی بر سر دوراهی قرار دارند و این به دلیل نگرانی آنها از رشد اسلام است.

این کشورها دو انتخاب دارند: زیبایی یا تعصب. اگر آنها زیبایی را انتخاب کنند می توانند ادغام مسلمانان را در جامعه شاهد باشند و موجب به وجود آوردن انسجام در جامعه می شوند. اما اگر تعصب را انتخاب کنند فضایی از خشونت و دشمنی را میان جوامع به وجود می آورمد.

با این حال، قبل از اینکه مسلمانان بریتانیا بفهمند که تحت حاکمیت قوانین عمومی انگلیس زندگی می کنند، هیچ گام مطلوبی نمی توان برداشت.

پیامبر چه در خلوت و چه در ملاء عام توهین شد و او بخشید. صادقانه بگویم، مسلمانان امروزی نیاز به سبک شدن دارند.

به هر حال چالش‌های زیادی در انتظار بسیاری از کشورهای اروپایی به ویژه بریتانیا در خصوص جمعیت مسلمانی است که بسیار سریع‌تر از بخش های دیگر در حال گسترش است.

بحث های متنوع تر در مورد اسلام در اروپا نشان می دهد که هنوز هم در بیشتر مناطق، این دین را به عنوان یک پدیده جدید تلقی می کنند. اما نگاهی به عقب به اوایل قرن 20 ،  در درجه اول دوره پس از اولین موج مهاجرت مسلمانان به اروپا در پی جنگ جهانی اول ،نشان می دهد که تا همین چندی پیش، غرب اروپا و اسلام یک رابطه بسیار متفاوتی داشتند.

همزمان که شهروندان اروپایی با دین جدید شرقی آزمایش می شدند، دولت های اروپایی به شکل خاصی با شهروندان مسلمان برخورد می کردند که ممکن است در نگاه اول شگفت انگیز به نظر برسد : دولت سکولار فرانسه برای مساجد بسیار هزینه می کرد، در حالی که آلمان در مقایسه با فرانسه و انگلیس به مسلمانان بیشتر بها می داد. بررسی گذشته نشان می دهد که رابطه بین غرب اروپا و اسلام همیشه مانند امروز بد نبوده و ممکن است در آینده نیز بار دیگر خوب شود.

اما دولت های اروپای غربی در اوایل قرن 20 نیز تمایل بیش از حد و حتی جانبداری نسبت به اسلام داشتند که ممکن است خوانندگان معاصر را شگفت زده کند.

در طول جنگ جهانی اول، فرانسه و انگلیس به مستعمرات خود که بسیاری از آنها مسلمان بودند برای حضور در میدان های جنگ اروپا متکی بودند، به طوری که بر تامین مایحتاج آنها بسیار تاکید می کردند. امامان به هنگ ها متصل می شدند و به مسلمانان در ارتش ها غذاهای حلال داده می شد.

در دوره پس از جنگ، تأکید روزافزون جنبش های ضد استعماری بر هویت اسلامی دولت های اروپایی را به طور فزاینده مضطرب کرد. اما دولت های اروپایی تلاش کردند از طریق قدرت نرم تبلیغات بر مسلمانان غلبه کنند. در سال 1926، بیش از دو دهه پس از تایید تعهد دولت فرانسه به سکولاریسم یا لائیسیته، مسجد بزرگ پاریس به عنوان نخستین مسجد فرانسه ساخته شد، اقدامی که بسیاری از کاتولیک ها را به خاطر رویکرد ترجیحی خود در قبال مسلمانان به خشم آورد. ظاهرا این مسجد در ادای احترام به سربازان مسلمان که در طول جنگ برای فرانسه جنگیده بودند ساخته شده بود.

در واقع مورخان در حال حاضر این مسجد را به عنوان یک قطعه از تبلیغات استعماری دولت فرانسه می دانند.

در سال 1935، دولت سکولار فرانسه بار دیگر بازی تبلیغاتی خود را تکرار کرد و در شمال شرق پاریس بیمارستانی را به طور انحصاری برای استفاده از مسلمانان ساخت.

در زمان تدارک برای جنگ جهانی دوم، انگلیس به ساخت دو مسجد در لندن کمک مالی کرد، در حالی که نازی ها تلاش می کردند مسلمانان را به خصوص در شرق اروپا برای پیوستن به جنگ علیه شوروی متقاعد کنند. تبلیغات از طریق رادیو و جزوات با تمرکز بر ضد بلشویسم، ضد یهودیت، و امپریالیسم ضد انگلیسی منتشر شد.

این دوره - که در آن اروپایی ها و دولت های آنها از مسلمانان و اسلام استقبال می کردند ، از قضا حاکی از نحوه برخورد امروزی از اسلام در غرب اروپا است: توجه ویژه به مسلمانان، به جای اینکه نشانه ای از پذیرش آن باشد، اغلب به واسطه تهدید دانستن برای منافع ملی صورت می گرفت.

در دهه های پر حادثه پس از جنگ زمانی که برخی از اروپایی ها از اسلام استقبال می کردند .نیز از اذهان محو شده است. درست به همین دلیل است که روشن نیست: شاید به دلیل هجوم کارگران مسلمان در دهه 1960 و 1970 بود که اقلیت مسلمانان به طور فزاینده ای در این کشورها به چشم آمدند و از آن پس تنش ها آغاز شد.

با این وجود، برای درک خوبی، بدی یا زشتی مهم است که به تاریخ غنی و پیچیده ای از اسلام در غرب اروپا نگاهی بیاندازیم.

تاریخ اسلام و مسلمانان در غرب اروپا بسیار غنی تر و قدیمی تر از چیزی است که برخی فکر می کنند و اذعان به این امر کمک می کند تا ما دریابیم در آینده مسلمانان می توانند به عنوان بخش جدایی ناپذیر از اروپا باشند.