نگاهی جامع به شرق شناسی

خبرگزاری شبستان : از خاورشناسی یا شرق¬شناسی در عربی با "استشراق" و در انگلیسی با "Orientalism" یاد میشود.
استشراق از واژه شرق گرفته شده و گفته اند اول بار این واژه در سال 1779 وارد دایره زبانی و فرهنگی انگلیس شد و در سال 1838 در فرهنگ آپادانی فرانسه ثبت شد.

تعریف روشن و دقیقی از شرق شناسی در دست ما نیست اما میتوان در نگاهی سطحی شرق شناسی را به مجموعه مطالعات غربی ها درباره شرق تعریف کرد. برخی شرق شناسی را علم به زبان و فرهنگ و علوم مشرق زمین تعریف کردهاند . شرق شناسی اعم از علم اسلام شناسی و قران شناسی و نیز غیر ان است . شرق شناسی در معنای خاص اسلام شناسی است .

شناخت مستشرقان در عصر ارتباطات اهمیت دارد. خاصه شناخت شرق شناسی به معنای خاص یعنی اسلام شناسی اهمیت فراوانی دارد . جامعه ای که مدعی سیاست را در عین دیانت میپذیرد و صبغه دینی را حقیقت بخش حکومت دینی میداند لازم است از اراء مخالفان و یا اراء پیرامون دین و مذهب خود در حد امکان و مورد نیاز اگاهی یابد .

گفته شده در سالهای میان 2000 تا 2004 در حدود 354 مقاله قرانی در مجلات تخصصی به زبانهای مختلف اروپایی و امریکایی منتشر شده و دایره المعارف «لایدن» در حال نگارش است .

برخی شرق شناسان را چنین تقسیم کرده اند :
1- ماموران معذور
2- ماموران لجوج و متعصب
3- مستشرقان ناآگاه
4- مستشرقان حصرگرا (یک سویه )
5- مستشرقان واقع نگر

1- ماموران معذور ان گروه از مستشرقان هستند که با عنوان پژوهشهای شرق شناسانه به مطالعه پیرامون اسلام وشرق می پردازند با این هدف که جاده را برای استعمار و تخریب و نابودی اسلام هموار کنند .
2- ماموران لجوج و متعصب گروهی از مستشرقان هستند که با پیش داوری متعصبانه به مطالعه اسلام و شرق می پردازند تا به گمان خودشان با شناخت کاستی ها حتی محاسن را نیز به دیده انتقاد دیده و با تعصبات کورکورانه زبان به انتقاد بگشایند .

3-  مستشرقان نا اگاه هستند که از روی جهل به تخریب می پردازند . این گروه نه تعصب دارند ونه عامل استعمار هستند بلکه جهل مایه گمراهی انها است .
4- مستشرقان حصر گرا ان گروه از شرق شناسان هستند که اسلام را به اهل سنت خلاصه کرده و تنها از منابع اهل سنت استفاده میکنند . مطالعات این گروه نیز خالی از کاستی نیست و با مطالعات ناقص به شیعه زیان می رسانند .
5- مستشرقان واقع نگر از کاستی های چهار گروه خالی هستند و به متون اسلامی و شرقی با نگاه ابزاری نمی نگرند بلکه هدف انها شناخت شرق و اسلام است .
نحوه برخورد با هر یک از شرقشناسان یکسان نیست . نه چنین است که در برابر تمای یافته های شرق شناسان سر تعظیم فرو اوریم و نه چنین است که به یافتهای انها به دیده حقارت بنگریم و بدبینی افراطی مانع از بهره مندی از یافته های برخی از پژوهشگران غیر متعصب و نا اگاه انها شود .

پینوشت :
نشست علمی قرآن و مشتشرقان – جمعی از اساتید با حضور ایت الله مکارم شیرازی ، تنظیم : نصر الله سلیمانی ، مجله قرآن و مستشرقان ، شماره دوم ، تابستان 1386 .

ر. دارائی
پایان پیام /