اصل حکمرانی دینی در دوران غیبت یعنی هر بخش از اسلام را که می‌توانیم ترویج کنیم

به گزارش خبرگزاری شبستان، نشست تخصصی مبنا با موضوع « تبیین مبانی حکمرانی دینی در اندیشه حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی)» عصر امروز به همت دفتر نمایندگی حفظ و نشر آثار حضرت آیت ا...العظمی خامنه ای(مدظله العالی) در مشهد در مدرسه علمیه عالی نواب برگزار شد. در این نشست مجازی استاد حسن رحیم پور ازغدی؛ پژوهشگر و نظریه پرداز و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان سخنران به بیان مطالب خود پرداخت.

جنبش های شیعی با حب اهل بیت(ع) مانند شیعه زیدی، اثنی عشری و... که در تمام قرن‌ها دائما با حکومت‌ها درگیر بودند در مقاطعی موفق به ایجاد حکومت های دینی شدند و بعضی‌ها قلمروی جهانی پیدا کردند مثل فاطمی ها، آل بویه در بغداد و... . بغداد نزدیک به یک قرن در اختیار شیعه بود و در قرن چهار و پنج هجری که درخشان‌ترین قرن تمدن اسلام است حکومت ظاهرا دست بنی عباس بود اما حکومت واقعی دست شیعیان بود. قرن چهارم تقریبا مذاهب فقهی شیعه و سنی به صورت آکادمیک شکل گرفتند و دلیل آن آزادی عمل و فضای باز در عراق بود که عمدتا کار فقهای شیعه بود. در مقاطعی نیز گروه هایی مثل سربداران یا در شهرهای قم، خوزستان، بحرین و .... گروه هایی تشکیل شد. در عراق در زمان اهل بیت(ع) مکررا جنبش هایی وجود داشت به صورتی که مامون خلیفه عباسی مجبور شد حکومت را به امام رضا(ع) تعارف کند و این در حالی بود که امام رضا(ع) از این موقعیت استفاده کردند بدون اینکه به مامون مشروعیت بدهند.

در تصوف شیعی نیز بعد از حکمرانی نیاز به فقهایی پیدا کردند اما فقهایی ایرانی که نفوذ داشته باشند، کم بودند چون عمدتا در حوزه های عراق و جبل العامل و ... بودند آن حکومت ها هم ولایت فقیه مثل این مدلی که حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله العالی) فرمودند، نبود.

امام(ره) ابتدا به عنوان یک مرجع نهضتی را شروع کرد و مردم را به میدان آورد و اولین سلسله ای که خارجی ها به ایران آورند را بدون جنگ و خونریزی در حالی که مورد موافقت شرق و حمایت غرب قرار داشت، بیرون کرد و با رای اکثریت مردم حاکمیت دینی را تشکیل داد و اصل مسئله همین است.

مقام معظم رهبری نیز در تمام این مقاطع در قبل و بعد از انقلاب بحث های نظری و عملی داشتند مثل بحث انسان 250 ساله، تحلیل وضعیت امام رضا(ع) و... که برخی به دوران اهل بیت(ع) و برخی به دوران عصر غیبت و عصر متاخر اشاره دارد و می توان آن را پیگیری کرد .

اولین بحثی که در همین مشهد شهید داد همین بحث حکمرانی دینی بود

کسی ادعایی ندارد که ایشان یک نظریه مخصوص دارند اما این نظریه در راستای دیدگاه امام(ره) و همه در تدارم یک نگاه خاص انسان ساز، ضد ظلم با چشم انداز نظام سازی از دین و با تعریف اهل بیت(ع) است. اولین مرتبه ای که در تظاهرات های شهر مشهد شهید دادیم از همین مدرسه نواب شروع شد حضرت امام(ره) فرمودند: می‌‌ترسم دیگر از این حوزه ها شخصیت های برجسته ای خارج نشود چون سختی سرما و گرما را ندیده باشند و به راحتی عادت کنند و البته که آخوند و نخبه های این مدلی کم نداریم. در همین مدرسه نواب، شهید هاشمی نژاد سخنرانی کرد و اولین بحثی که شهید داد همین بحث حکمرانی دینی بود. ایشان فرمودند: چون ممنوع المنبر هستم، ایستاده سخن می گویم و بر روی منبر نمی نشینم و یک سخنرانی محکم داشتند که حق حاکمیت را در چارچوب دینی عنوان کردند. عدالت، شریعت، معنویت و برداشت مردم از این بحث به شعار استقلال، آزادی، حکومت عدل علی منتهی شد. استقلال یعنی استبداد جهانی را نمی پذیریم ، آزادی یعنی حق انتخاب و امر به معروف و مشارکت و ... را می خواهیم.

حکومت شیعی بر خلاف نظام های زرسالار، زورسالار و تزویرسالار است. بعد ها از امام(ره) در ارتباط با حکومت عدل علی پرسیدند و ایشان فرمودند: حکومت اسلامی باید دارای ملاک های اسلام باشد، فرم آن باید جمهوری باشد و مسئولین باید با رای اکثریت انتخاب شوند. در عصر حضور معصوم هم مردم حق انتخاب دارند یعنی تا مردم نپذیرند آن ها حق حاکمیت دارند اما وظیفه حکمرانی ندارند چون کار دینی فقط حکومتی نیست اصل دین تربیت است و حکومت وسیله ای برای هدف دین است . از امیر المومنین(ع) خاص تر نداریم معصوم و منصوب به نسل خاص الهی هستند ولی وقتی بیعت اجتماعی نشد، ایشان در خانه نشستند البته بیکار ننشستند و کارهای بسیار زیادی انجام دادند و به تعبیر من همکاری انتقادی انجام دادند ایشان فرمودند: من ابتدا مخالفت کردم ولی نهایتا با کراهت بیعت کردم و اجازه درگیری با خلفاء و براندازی این نظام را نمی دهم خدمات این نظام را تایید می کنیم، امر به معروف می کنیم، اما صد در صد آن را قبول نداریم.

مقام معظم رهبری چند مشخصه دارند که شاید هیچ‌کس این‌ها را باهم نداشته باشند

مقام معظم رهبری چند مشخصه دارند که شاید هیچ‌کس این‌ها را با هم نداشته باشند غیر از امام(ره) و رهبری هیچ فقیهی نداشتیم که در راس حکومت شیعی قرار بگیرند. ادعای حضور فرهنگ دینی بحث دیگری است چون در ادیان و مذاهب مختلف همه خود را دینی می دانند چون در اسلام هم امام(ره) فرمودند: اسلام آمریکایی داریم و حتی شیعه لندنی هم داریم و.. در زمان گذشته هم همین طور بوده است و اکنون نیز همین طور است. فساد و دزدی هم به وجود می آید افراد با تقوا هم ممکن است بی تقوا شوند.

مقام معظم رهبری تنها فقیه زنده و شیعه، مدرس فقه و اصول و خارج بودند که در متن مبارزات بوده و از نظر علمی با تفکرات سرمایه‌داری و همچنین جریان متحجر دینی شیعه و سنی آشنا بودند و 40 سال هم تجربه حضور حاکمیت در بالاترین سطوح را دارند و راجع به تاریخ سیاسی پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) نیز مطالعاتی داشتنه اند. ایشان یک تجربه کم نظیر در میان نظام هستند چون با کسی که در حجره یا کتابخانه نظریه بدهد خیلی متفاوت هستند.

می توان خارج از میدان از اجرای حاکمیت دینی، عدالت و.... صحبت کرد اما مهم اجرای آن در مقام عمل است. مثلا در برابر کسی که با فقه، اصول و سنت و... آشنا باشد و بگوید در مسیر خانه تا حرم گناهان و معاصی می بینم چرا اینها را حل نمی‌کنید باید گفت: در میدان عمل داستان متفاوت است، در برابر جمعیت های مختلف، موانع داخلی و خارجی، تقسیم بندی مسئولیت و... اجرا خیلی آسان نیست.

برخی از طلبه ها می گویند به ما فحش می دهند باید گفت، پیامبر(ص) فرمودند: همه انبیاء فحش شنیدند و من از همه بیشتر مورد تمسخر و اهانت قرار گرفتم و آیه آمد که هم باید خودت تحمل کنی و هم باید بقیه را بیاوری و در تاریخ 1400 ساله چنین اتفاقی نیفتاده بود و امام(ره) فرمودند: اگر وارد میدان نشویم تا 500 سال دیگر هم شاید نتوانیم حکومت دینی ایجاد کنیم.

تمام اهل بیت(ع) را کشتند چون مرزهای حکمرانی دینی را مطرح کردند

رهبری می فرمایند: می دانید چرا تنها مذهبی که همه رهبران آن کشته شدند، شیعه هستند؟ اگر فقط بحث فقه فردی بود و موعظه اخلاقی بود و اگر امر به معروف و جهاد و مسئله سیاسی نبود چرا تمام اهل بیت(ع) را کشتند. هیچکدام عمر طبیعی نکردند چون مرزهای حکمرانی دینی را مطرح کردند. زمان حضرت امیر المومنین(ع) سه جنگ داخلی بر ایشان تحمیل کردند همان همرزمان و سربازان خود حضرت علی(ع) بودند کسانی که در جنگ جمل و صفین در رکاب ایشان بودند اما بعد مقابل ایشان ایستادند.

ظاهرا حکمرانی دینی بود اما در عمل مشکلات و موانع زیادی وجود داشت. طلحه و زبیر، ام‌المومنین و هزاران حافظ قرآن در دو طرف جبهه و... و اگر الان چنین جنگی رخ دهد بسیاری از ما شک می کنیم و نمی رویم. در میان علمای حوزوی کمتر کسی را چون مقام معظم رهبری دیده ام که با این دقت این مسائل را خوانده و تحلیل کرده اند و کتاب صلح حسن گواه همین تحلیل ها است.

قبل انقلاب اصل اسلام محترم نبود چه برسد به روحانیت

حرف زدن آسان است ولی اجرا کردن سخت است همه باید کمک کنند برخی ها می گویند از وقتی انقلاب شد روحانیت احترامش کم شد، اصلا چنین نیست قبل انقلاب روحانیت جرات حرکت در خیابان را نداشت اصل اسلام محترم نبود چه برسد به روحانیت و چه کسی گفته است وقتی اسلام محترم نیست روحانیت باید محترم باشد و حوزه های علمیه هم خیلی وظیفه خود نمی دانستند مقابل فحشاء و رفتارهای ناهنجار بایستند.

امروز تمام مقامات دنیا تظاهر به دینداری می کنند برخی طلبه ها می گویند به ما بی احترامی می کنند به ما فحش می دهند خوب خیلی از انبیاء را مورد تمسخر قرار دادند. تو باید به وظیفه ات عمل کنی حتی اگر فحش دهند ما نباید فقط به فکر خودمان باشیم .

رهبری فرمودند: از امام پرسیدم کی به فکر تشکیل حکمرانی دینی افتادید ایشان فرموند: هیچ وقت، من همیشه فکر می‌کردم در هر شرایط تکلیف من چیست؟ گفتم یا من را می کشند که خوب من به تکلیفم عمل کردم یا پیروز می شوم و اقبال مردمی بیشتر می شود و وظیفه من هم بیشتر می شود. اگر می توانی قدرت را از فاسدین بگیری این وظیفه تو است و هر بخش از اسلام را بیشتر بتوانیم ترویج کنیم باید دنبال آن برویم و این اصل حکمرانی دینی در دوران غیبت است خیلی از وظایف را به امام زمان(عج) نسبت می دهند و می خواهند خودشان زندگی کنند و فقط رفتارهای متدینی انجام می دهند و این یعنی بستر سکولاریسم در حوزه ساخته می شود یعنی اینکه هیچ وظیفه ای برای خود ندانیم.

آشنایی دیگر مقام معظم رهبری با جریان های روشنفکری مثل دکتر شریعتی و پدر ایشان، بهشتی ، مطهری و ... است. همه اینها و نگاهشان را دقیق می شناختند و این مزیت دیگر ایشان است که می توانند راجع به حکمرانی دینی نظریه بدهند و رهبران دینی و نظریه پردزان مذاهب مختلف را می شناسند و ایشان حلقه وصل بین طرفداران شیعه و سنی بودند.

بنابراین 40 سال حضور در اولین و تنها حکومت دینی و مردم سالار در عصر مدرن، مطالعات وسیع در تاریخ سیاسی اهل بیت(ع) و عصر غیبت و اتفاقاتی که در حوزه حکمرانی افتاد، آشنایی با تفکر متحجر در حوزه ها و آشنایی با جریان های افراطی شیعی و... از خصیصه های ایشان است.

رهبری بعد سیاسی زندگی همه ائمه(ع) را در کتاب انسان 250 ساله تحلیل کرده اند و ما کمتر کسی داشتیم در آن زمان چنین فکرهایی بکنند. در آن به بعد سیاسی اهل بیت(ع) ومرجعیت علمی آن ها پرداخته شده است. باید جریان های درون شیعی را بشناسیم. توجیه شیعی می کنند اما صد درصد خلاف مبانی شیعی است. 70- 80 سال است جهان اسلام سقوط کرده است و غربی ها جهان اسلام را بین خودشان تقسیم کردند کشورهای اسلامی را تکه تکه کردند اولین باری که این جریان شکست خورد، انقلاب اسلامی بود و حالا چند کشور دیگر در حال خارج شدن از دست انها است.

هر کس ادعا کند در زمان غیبت حکومت صد درصدی دینی ایجاد می کنیم دروغ می گوید می توان درصد آن را بالا برد اما صد در صد دروغ است و جز به دست مهدی فاطمه(عج) صد درصد محقق نمی شود.

مگر در زمان امام حسین(ع) فقط 70 نفر شیعه بودند؟ خیر، ده ها هزار واقعا معتقد و صدها هزار مسلمان محب اهل بیت(ع) بودند . همه سنی و شیعه از شان امام حسین(ع) می دانستند پس چرا فقط 70 نفر همراه ایشان بودند . امام حسین(ع) از بعد سیاسی صحبت کردند و فرمودند: این حکمرانی اسلامی نیست و من با آن نخواهم بود. برخی از شهدای کربلا اصلا سنی بودند و قائل به عصمت حضرت علی(ع)  نبودند و حتی جزء دشمنان آن ها بودند و در اینجا شهید شدند و حتی برخی تا قبل از واقعه کربلا مسیحی بودند پس فقط چرا 70 نفر آمدند چون نمی خواستند مقابل حکومت بایستند و زندگی شان به خطر بیفتد.