خبرگزاری شبستان- مشهد- مرضیه وحدت؛ حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) طی 18 سال زندگانی، چهار نقش منحصر به فردی را تجربه کردند، نقش‌هایی که برای بشر امروز، غیرقابل باور می‌نماید. ایشان در ایام دختری، ابتدا «حنّانه» هستند یعنی بسیار مهربان. درحقیقت، اولین نقش ایشان، فرزند یگانه و دُردانه‌بودن برای پدری چونان پیامبر کرم(ص) (که خود رحمۀ للعالمین است) می‌باشد. حضرت محمد(ص) به دلیل وابستگی و انس زیاد به دخترشان، حضرت فاطمه(س) را «امّ ابیها» نیز خواندند که دومین نقش منحصر به فرد است. نقش سوم ایشان همسری (کُفو مردی چونان علی(علیه‌السلام) است و چهارم، مربی فرزندانی چون حسنین و زینبین (سلام‌الله علیهم اجمعین) است. به مناسبت سالروز شهادت دخت نبی اکرم حضرت فاطمه زهرا(س) این خبرگزاری با «مهدی قاسمی» استاد حوزه و دانشگاه و پژوهشگر مطالعات تطبیقی اسلام و ادیان گفتگویی داشته است که در ادامه تقدیم می شود:
مشیِ سیاسی حضرت زهرا(س) در مقابله با فتنه و فتنه گران چگونه بوده است؟
زن در عصر جاهلیت به عنوان «کالا» مطرح بوده است و عملاَ دارای ارزش نبود و اگر شانس زنده‌بودن داشت تنها نقش او، وسیله ای برای لذایذ شهوانی و کنیزی خانۀ مرد بود! اما با ظهور پیامبر گرامی اسلام و پرورش فاطمه زهرا(س) در دامان اسلام رحمانی، نوع نگاه ایشان به جایگاه زن در خانواده و اجتماع، ارزش والایی به زن داد.
حضرت زهرا(س) که پرورش‌یافته مکتب پیامبر گرامی اسلام بودند و مادری چون حضرت خدیجه(س) داشتند که در پاکدامنی شهره بود، در زمینه هایی چون همسرداری، خانه داری، تربیت فرزند، مباحث اجتماعی و بصیرتی و ... الگویی برای تمام بانوان عالم هستند.
در بحث سیاسی، بصیرت حضرت زهرا(س) را می توان ذیل عبادت ایشان تعریف کرد. ایشان فردی کاملا متقی بودند، به تعبیر ما شیعیان اگر عبادت ها به ولایت‌پذیری ختم نشود آن عبادت‌ها پذیرفتنی نیست و حضرت زهرا(س) در رفتارهای عبادی خود از امام زمانشان یعنی حضرت علی(ع) پیروی می‌کردند نه از بعد اینکه همسر ایشان بودند بلکه از این جهت که ایشان ولیّ مسلمین بودند.
پیامبر اکرم(ص) قبل از رحلت خود در واقعه غدیر امام علی(ع) را جانشین و ولیّ خود معرفی کردند و تمام افرادی که در غدیر حضور داشتند با حضرت علی(ع) بیعت کردند اما بعد از رحلت پیامبر(ص) مردم حضرت علی (ع) را کنار زدند و حضرت فاطمه(س) در حمایت از امام خود دست حسنین را می گرفت و درب خانه مهاجریان و انصار می‌رفت و می‌خواست که از امام خود حمایت کنند.
خطبه فدکیه ایشان و نوع رفتار ایشان در روزهای آخر عمر خود با همسران سران دولتی که این رفتار دختر پیامبر منجر به اعتراض آنها به مردان خود شد، نشان‌دهنده بصیرت ایشان است. حضرت فاطمه(س) در احقاق حق ولیّ خود نه به عنوان همسر بلکه به عنوان امام و ولی به شهادت رسیدند. این رفتار و منش ایشان تلنگری به زنان امروز است که در جریانات سیاسی حضور فعال در عرصه سیاسی داشته باشند و روشنگری نسبت به این مسائل داشته باشند.
در واقع می توان گفت: حضرت زهرا(س) برای زن معاصر الگوی بسیار خوبی هستند که در زمان فتنه‌ها، با بصیرت کامل حمایت خود را از ولایت و امام زمان خود داشته باشند.
حضرت زهرا(س) چه ویژگی‌های بارزی داشتند؟
حضرت ابتدا یک دختر مهربان برای پدر بودند، پدری که خود رحمۀٌ اللعالمین است، دخترش حنانه لقب می‌گیرد و همزمان با اینکه برای پدر حنانه است، «امّ ابیها» لقب می‌گیرد که منحصر به فرد است. همچنین ایشان همسری مهربان برای حضرت علی(ع) است، در روایت داریم که پیامبر (ص) فرمودند فاطمه(س) و علی(ع) تنها برای یکدیگر آفریده شده‌اند و هم‌کُفو یکدیگر هستند.
وقتی بانویی چون فاطمه (س) در جایگاه مردی به نام علی(ع) ولیّ مسلمین قرار می گیرد نشان از جایگاه والای زن دارد. حضرت زهرا (س) همزمان «تربیت‌کنندۀ» فرزندانی است که در تاریخ حماسه آفریده‌اند و این ستارگان در دامان حضرت زهرا (س) پرورش یافته‌اند. در کلّ تاریخ، چنین دحتری را که این نقش‌ها را با هم داشته باشد، نمی‌توان یافت.
نکته دیگر از خودگذشتگی و «دیگرخواهیِ» حضرت است؛ ازجمله اهدای لباس عروسی خود به فقیر و یا در سه روز روزهای که این خانواده گرفتند افطار این سه روز خود را به مسکین، یتیم و اسیر دادند؛ در حالی که خود به آن نیاز داشتند و با آب افطار کردند و یا دعاهایی که حضرت بعد از نماز ابتدا برای دبگران کردند و در جواب فرزند خود حسن(ع) که پرسیدند چرا برای ما دعا نمی کنید؟ فرمودند: «اول همسایه و بعد خود». متاسفانه بسیاری از خانواده های مذهبی لباسی که قبلا استفاده کردند را انفاق می‌کنند، نمی‌خواهم به نفس این کار ایراد بگیرم و خوب است اما در اسلام و آنچه ما از حضرت فاطمه(س) می‌بینیم، حضرت بهترین را به دیگران می دادند.
اینها الگوی بسیار خوبی برای دختران و مادران سرزمین ما است تا از تجملات دوری کنند و بهترین را برای دیگران بخواهند و دوست‌داشتن دیگری و دیگرخواهی که این بانو داشتند را در خود پرورش دهند.
اگر بخواهم جمع بندی نسبت به ویژگی های بارز حضرت زهرا (س) داشته باشم، باید بگویم: در زمانی که زن و زنانگی بی‌ارزش بود، حضرت «عبادت» خود را به پذیرش «امامت» امام زمان خود پیوند زد و بعد از غصب خلافت توسط عده ای در دفاع از ولیّ خود برمی‌آید.
چگونه می‌توانیم فرزندان و نسلی از جنس اندیشه‌های حضرت فاطمه(س) تربیت کنیم؟
برای تقویت اندیشه های فاطمی باید الگوهای عبادی خود را تقویت کنیم، اگر عبادت را طوری تعریف کنیم تا از دل آن انفاقی بیرون بیاید که از دل انفاق، آن چیزی که خود دوست داریم، اندیشه‌های حضرت تقویت و الگو می‌شود. این تلنگرها را با یک شور و هیجان می توان در سخنرانی ها القا کرد، مهمترین و کاربردی‌ترین راه برای انتقال الگوها خطابه‌های خطبا و سخنرانان خوب و ماهر است که تمثیلات را به درستی و به جای خود القا می کنند و از دل اینها کلیپ ها در فضای مجازی قرار گیرد.
در واقع بهترین زبان برای انتقال این مفاهیم به بشر امروزی زبان «تصویر» است؛ یعنی نمایش جلوه‌های ایثار و عبودیت و ولایت‌مداری و دفاع از امام زمان خویش، در قالب فیلم، نمایشنامه و کلیپ در سطوح مختلف سنِّی و زبان‌های مختلف.
نظر شما