آیت الله پروفسور «اسماعیل گندمکار»، فوق دکترای فرهنگ و تاریخ ادیان و عرفان تطبیقی و عضو گروه مطالعات تطبیقی دانشگاه جورج آگوست گوتینگن آلمان در گفتگو با خبرگزاری شبستان در قم، با اشاره به جریان‌های عرفانی و تصوف در جهان اسلام، اظهار داشت: در میان امت محمدی صلّی‌الله‌علیه‌وآله، فرق، گروه‌ها و طرایق گوناگون و متفاوتی وجود دارد و حاصل نیم قرن تحقیقات میدانی وکتابخانه ای اینجانب نشانگر متأثر بودن اکثریت این گروه‌ها و نحله‌ها از شریعت محمدی(ص) و قرآن کریم با محوریت ارادت و محبت به اهل بیت علیهم‌السلام است.
این مجتهد علوم اسلامی افزود: شخصیت حضرت امیرالمومنین امام علی علیه‌السلام، حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها و امامان معصوم علیهم‌السلام همواره کانون توجه اکثریت طرایق بوده و هست.
آیت الله گندمکار خاطرنشان کرد: اگر تاریخ فرق عرفانی را مطالعه کنید، سادات علوی، فاطمی، موسوی، رضوی، حسنی وحسینی سرمنشأ و مؤسس طریق سلوکی این فرق بوده اند. البته در دوران‌ها و اعصار گوناگون در عهد امویان، عباسیان، سلجوقیان، غزنویان و غیره تقیه می‌کرده‌اند.
وی ادامه داد: در لرستان مبارک‌شاه مشهور به شاه‌خوشین مروج دین حنیف اسلام و مذهب جعفری بوده و در دیوان کبیر پردیوری آمده: «دین پاک دارم و مذهب جعفر علیه‌السلام ...»؛ یاران و حواریون وی همچون باباطاهر لرستانی‌الاصل مشهور به باباطاهر همدانی نیز در این مذهب بوده اند.
عضو کمیسیون سبک زندگی اسلامی و ایرانی شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان داشت: در قرن هفتم، سیداسحاق البرزنجی مشهور به سلطان حقیقت مدون و مؤسس یارستان از سادات موسوی و از اولاد امام موسی‌بن‌جعفر علیه‌السلام مطابق شجره‌نامه سادات البرزنجیه، شیخ محمدالنودهی البرزنجی مشهور به فرهی که به صورت منظوم و عربی آمده و نسخه خطی آن را مرحوم علامه سیدطاهرهاشمی به درخواست مرحوم حضرت آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی(ره) به کتابخانه معظم‌له هدیه کردند.
آیت الله گندمکار عنوان کرد: شیخ عبدالقادر گیلانی که از سادات حسنی حسینی و پدر و مادر، هر دو از سادات عظام بوده‌اند، بنیانگذار طریقت قادریه است. طریقت نقشبندیه نیز توسط سادات نقشبندیه ایجاد شده است.
وی اضافه کرد: طریقت مولویه در ترکیه توسط جلال‌الدین محمد بلخی خراسان و ایرانی‌الاصل از خراسان بزرگ، مرید سلطان المعشوقین محمد بن علی بن ملک‌داد تبریزی مشهور به شمس تبریزی و وی مطابق اسناد به زبان اورامی وگوران در غرب ایران بعد از شیخ سجاسی، مرید ملا رکن‌الدین دمشقی مشهور به پیرقلم زرین از حواریون سیداسحاق البرزنجی است.
استاد سطوح عالی حوزه تصریح کرد: سلسله صفویه شیعه توسط شیخ صفی‌الدین اردبیلی و نوادگان وی پایه‌گذاری شد. شاهان صفوی مرید شیخ زاهدگیلانی و وی مرید سیداسحاق علوی موسوی البرزنجی بودند که در مجموعه رسایل اهل حق ایوانف روسی چاپ هندوستان ذکر شده و اصل آن در اسناد اورامی و گورانی کردستان شاهو و دالاهو ثبت شده است.
آیت الله گندمکار گفت: طریقت بکتاشیه علویه که منتسب به سیدمحمدولی نیشابوری است، در آناطولیا، آلبانیا و ترکیه از پرجمعیت‌ترین طرایق صوفیانه است. وی مطابق بویروق وآثار و رسایل بکتاشی مرید سیدموسی یا پیرموسی دمشقی و از طریق وی مرید پیر اسحاق یعنی سیداسحاق برزنجی است.
وی افزود: امروزه جمعیت بکتاشیان و طریقت باباییه در ترکیه و آلبانیا حدود پنجاه میلیون مرید دارد و شعار همگی آنان «یا علی» است و مراسم عزاداری حضرت سیدالشهداء امام حسین علیه‌السلام را با شور و حال تمام برگزار می‌کنند و به مقام معظم رهبری امام خامنه ای مدظله‌العالی و ایران اسلامی سخت علاقه‌مند هستند.
این مجتهد علوم اسلامی تأکید کرد: الحوثی‌های یمن، زیدی‌های بحرین، دروزی‌های لبنان، علوی‌های سوریه، کاکه‌ای‌های عراق، یسویی‌های بکتاشیه، باباییه، مولویه و اکثریت طرایق درآفریقا، آسیا، شبه قاره هند، اروپا و آمریکا همگی متأثر از ولایت امام علی علیه‌السلام و دوستداران ائمه معصومین علیهم‌السلام هستند.
آیت الله گندمکار یادآور شد: البته اشتباهات و انحرافات همچنان‌که در طول تاریخ به دلیل عدم امکانات و عوامل دشمنی و محدویتی که دشمنان فرهنگ اسلامی و اهل بیتی ایجادکرده‌اند، برای این طرایق و فرق حادث شده و همیشه دشمنان امت محمدی صلّی‌الله‌علیه‌وآله به دنبال ایجاد انحراف و تفرقه بین مسلمانان بوده اند.
وی با بیان اینکه جریان‌های عرفانی و تصوف درجهان اسلام تهدید نیستند، بلکه فرصت هستند، اظهار داشت: روش مواجهه با این پتانسیل بزرگ و عظیم بین‌المللی، بدون شک باید به همراه اخلاق اسلامی، دوستی، احترام، جذب و هدایت به اسلام ناب محمدی صلّی‌الله‌علیه‌وآله و در راستای وحدت و اتحاد مسلمانان باشد.
عضو گروه مطالعات تطبیقی دانشگاه جورج آگوست گوتینگن آلمان توضیح داد: تکفیرهای جاهلانه ازسوی وهابیت و جریان داعش و اظهار نظرهای غیرتخصصی بدون شک مضر و باید افراد ناوارد از آن به صورت جدی پرهیز کنند.
آیت الله گندمکار بیان داشت: علمای بزرگ شیعه و سنی باید دشمن‌شناس باشند و در دام نقشه دشمنان اسلام و اهل بیت علیهم‌السلام نیفتند، راه هدایت و جذب از طریق مطالعه و شناخت دقیق فرق امت محمدی صلّی‌الله‌علیه‌وآله امکان‌پذیر است. استفاده از سیره، سنت و اخلاق حضرت محمد صلّی‌الله‌علیه‌وآله و آل محمد علیهم‌السلام و ایجاد فضای دوستی، صمیمیت و اتحاد امت اسلامی و تأکید بر قرآن کریم بهترین روش در برخورد با تمام نحله‌ها و فرق جهان اسلام است.
وی افزود: من به عنوان یک طلبه، همه گروه‌ها و فرق جهان اسلام را به مطالعه بیشتر و استفاده از دانشمندان و صاحب‌نظران شیعه و سنی در باب عرفان قرآن کریم دعوت می‌کنم. بنده هیچ عارفی را برتر از پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله و اهل بیت علیهم‌السلام نمی‌شناسم. هر اهل معنا و حکمت و تفسیر و عرفان و اسرار معارف و دقایق، محتاج دریای علوم وحیانی و اهل بیت علیهم‌السلام است، مگر بدون حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه‌السلام می‌توان دم از عرفان واقعی زد؟!.
استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: عرفان مدیون ولایت امام علی علیه‌السلام و ائمه معصومین علیهم‌السلام است که انوار خداوند متعال و قرآن کریم را نشان می‌دهند. آیا امروز امت اسلام این امامان هدایت را به درستی می‌شناسد؟.
آیت الله گندمکار با بیان اینکه راهکار واقعی، اتحاد حول معرفت قرآن کریم و سیره چهارده معصوم علیهم‌السلام است، تأکید کرد: رهبر معظم انقلاب مدظله العالی معتقد به اتحاد میان تمام فرق عرفانی در جهان اسلام هستند. اگر فرق گوناگون و سلایق متفاوت آن با هم حول قرآن کریم و سیره معصومین علیهم‌السلام متحد باشند، موجبات عزت و رشد برای جوامع مسلمان در شرق و غرب عالم خواهد شد.
وی با تصریح بر اینکه تفرقه به ضرر امت محمد صلّی‌الله‌علیه‌وآله و به نفع استکبار جهانی و صهیونیزم بین الملل است، گفت: تفرقه سیاست انگلیس، پیرکهن استعمار است. حضرت امام خمینی(ره) عارف، فقیه و حکیم دوران معاصر، پرچمدار و الگوی اتحاد تمام گروه‌ها و فرق جهان اسلام است.
عضو گروه مطالعات تطبیقی دانشگاه جورج آگوست گوتینگن آلمان اظهار داشت: مطاف و ملجأ هر انسان عارفی از هر طریق و مذهب و دین، بدون شک امام علی علیه‌السلام است و هیچ مجلسی بدون ذکر علی علیه‌السلام ذکری برپا نمی‌شود؛ هر که به دنبال عرفان واقعی است، آن را باید در قرآن کریم، نبوت اشرف انبیای الهی و اهل بیت علیهم‌السلام جستجو کند، عارف باید مجاهد فی سبیل الله باشد و در مقابل انگلیس، آمریکا و رژیم صهیونیستی سکوت نکند.
آیت الله گندمکار ادامه داد: آستان قدس رضوی و امام رضا علیه‌السلام، همیشه مورد علاقه و اشتیاق اهل عرفان بوده است. بارها در حرم حضرت علی بن موسی الرضا علیه‌السلام شاهد حضور خواهران و برادران از طرایق گوناگون شیعه و سنی از همه فرق بوده ایم و این شاهدی بر ارتباط امت با امام و ولایت است.
وی عنوان کرد: امروز رهبریت واحد امت پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله در حضرت آیت الله‌العظمی امام خامنه ای مدظله‌العالی متبلور است. ایشان بارها شیعه و سنی را به وحدت و همبستگی دعوت کردند و در برخورد با سلایق مختلف فکری و عرفانی در داخل ایران و در کلیت جهان اسلام همواره بر وحدت تمام فرق مسلمان تأکید داشتند و این نشانگر عقلانیت و کارامدی در رهبریت ایشان در میان امت مسلمان است.
این مجتهد علوم اسلامی توصیه کرد: همه را به حرکت در مسیر نورانی رهبر معظم انقلاب مدظله العالی دعوت می‌کنم، حضرت امام خمینی(ره) و امام خامنه ای مدظله العالی با تبعیت از اهل بیت علیهم‌السلام، عرفان و مجاهده را با هم به تمام بشریت یادآوری کردند.
آیت الله گندمکار تصریح کرد: اربعین امام حسین علیه‌السلام و کربلای حسینی، کلاس عرفان امت پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله است و ما همه اهل عرفان را از جمله عرفان محمدی، ابراهیمی، مسیحی، یهودی، بودیسم، جینیسم و غیره را به زیارت کربلا و شناخت عرفان عاشورا و کربلا و نجف و خراسان رضوی دعوت می‌کنیم.
وی بیان داشت: هراهل دلی از شیعه و سنی می‌داند که عرفان بدون ولایت و عرفان بدون امام علی علیه‌السلام عرفان نیست و جوهرعرفان، ولایت آل‌الله صلوات‌الله‌علیهم‌اجمعین است. عرفان بدون شریعت، انحراف است و عرفان بدون قرآن کریم، عرفان جعلی و ساخت بشر است و قرآن کریم، کتاب الهی و منبع کامل و جامع هدایت و نور است.
عضو گروه مطالعات تطبیقی دانشگاه جورج آگوست گوتینگن آلمان تصریح کرد: تمام طرایق و فرق جهان اسلام باید هوشیار باشند تا ملعبه دست استکبار جهانی و صهیونیسم بین‌الملل نشوند. بصیرت خود را حفظ کنند و با حفظ وحدت اسلامی و حرکت در مسیر و خط نورانی مقام معظم رهبری مدظله العالی قدم بردارند.
آیت الله گندمکار توصیه کرد: همه بزرگان جریان‌ها و سلایق فکری و فرهنگی جهان اسلام از منبع مطمئن فقاهت، مرجعیت و بزرگان شریعت مقدس بهره ببرند و بدانند منفعت آنها در تبعیت از قرآن کریم، احکام مقدس دین مبین اسلام و شریعت مقدس محمدی صلّی‌الله‌علیه‌وآله است.
وی خاطرنشان کرد: شریعت، معرفت، طریقت و حقیقت در قرآن کریم و احکام الهی متجلی است و ما باید از قرآن کریم و سیره اهل بیت علیهم‌السلام برای حرکت در صراط مستقیم مدد بگیریم.
این مجتهد علوم اسلامی یادآور شد: امروز شبه‌عرفان‌ها و مدعیان عرفان‌های نوظهور به دنبال نشر افکار دین‌گریزی و حتی دین‌ستیزانه و نهادینه کردن سکولاریسم در میان جوانان مسلمان هستند و تنها اتحاد موجب قدرت اسلام و اقتدار مومنان و مسلمانان خواهد بود.
آیت الله گندمکار عنوان کرد: وحدت کلمه وکلمه وحدت سفارش همیشگی پیر جماران و مقتدای مجاهدان عارف یعنی حضرت امام خمینی(ره) بود. بکتاشیان، علویان، یارسان، قادریه، نقشبندیه، کاکه ای، علوی، باباییه، مولویه، دروزیه، فاطمیان مصر و همه و همه متوجه این نکته باشند که مقام معظم رهبری و روحانیت خواهان عزت و اقتدار عاشقان دین نبوی هستند و وحدت، دوستی و احترام متقابل بهترین راهبرد جهانی در عرصه بین الملل در بین همه گروه‌ها و فرق است.
وی در پایان بیان داشت: قرار نیست همه یک سلیقه و ذوق را داشته باشند، ما همه در آستانه تمدن نوین اسلامی در سراسر جهان، سخت نیازمند دوستی و شناخت صحیح فکر و فرهنگ و اجتماع اسلامی هستیم و وظیفه بزرگان، مشاهیر و نخبگان جامعه اسلامی بصیرت‌افزایی، دشمن‌شناسی و تاکید بر اتحاد و پرهیز از تفرقه است. اشتباهات و کمبودها را با تحمل، درایت، سعه صدر و اخلاق اسلامی می‌توان رسیدگی و رفع نمود.
نظر شما