خبرگزاری شبستان: آنچه از بررسی نقش مسجد در صدر اسلام به دست می‌آید، جامعیت مسجد در همه زمینه‌های عبادی، سیاسی، فرهنگی، آموزشی، نظامی، قضایی و اقتصادی بوده است و محور همه آنها امامت و پیشوایی در مسجد است که به عنوان مهم‌ترین مسئله در ساختار و پیکره این مکان مقدس مطرح است.
مسجد کارکردهای بسیاری دارد که از جمله آنها می توان کارکرد اقتصادی و رفع نیازهای محرومین را نام برد. امام علی(ع) پایه گذار انفاق در مسجد در حال نماز بودند و ائمه اطهار(ع) نیز تاکید بسیاری بر محوریت مساجد در کمک به محرومین کرده اند.
حجت‌الاسلام سیدکاظم ارفع، محقق و پژوهشگر دینی انفاق را یکی از موضوعات مورد سفارش قرآن کریم می داند و به خبرنگار شبستان می گوید: انفاق مردم به محرومین نباید تنها از طریق پرداخت صدقه به صندوق های صدقه و یا از طریق عضویت در موسسات صورت گیرد بلکه مردم خود نیز باید به صورت عملی اقدام به انجام این کار خیر کنند.
وی با اشاره به اینکه هر مسجدی با شناسایی نمازگزاران و مستمندان ساکن اطراف مسجد می تواند به صورت مستقیم اقدام به انفاق و کمک به فقرا کند و برنامه هایی در این زمینه داشته باشد، می افزاید: بهترین اقدام در انجام انفاق، انفاق در مسجد و با محوریت امام جماعت مسجد است. به این شکل که امام جماعت مسجد تعدادی از معتمدین مسجد را مأمور تحقیق و بررسی وضعیت مستمندان محل کند و پس از بررسی و شناخت وضعیت مستمندان محل و کمبودهای زندگی آنها با حفظ کرامت انسانی اقدام به جمع آوری کمک به آنها کنند.
حجت الاسلام ارفع با بیان اینکه انفاق در مسجد در صورتی که تحت نظر امام جماعت به عنوان مدیر مسجد صورت گیرد با سازمان دهی بهتری انجام می شود، اذعان می کند: نمازگزاران با حضور در مسجد می توانند نیازمندان مومن، نمازگزار و آبرومند را شناسایی و با مدیریت امام جماعت به آنها کمک کنند.
یکی از مساجدی که در زمینه انفاق و کمک به محرومین در سال های گذشته اقدامات و برنامه ریزی هدفمندی داشته است مسجد جعفریه در منطقه شرق تهران است. مسجد جعفریه، مسجد کوچکی است در خیابان سبلان تهران که در آن از ستون های بلند سنگی، آجرنماها، چلچراغ ها و محراب پر نقش و نگار، سیستم های صوتی آنچنانی، مداحان و سخنرانان ساعتی چند ده هزار تومانی، خبری نیست، اما یک چیز به وضوح در آن احساس می شود: اخلاص و معنویت و سادگی. مردم، این مسجد را با کمک های اندک خود و با رقم های بسیار پایین بنا کردند، به همین دلیل معنویت و اخلاص خاصی در این مسجد مشاهده می شود. تا به حال هم خود مردم برای هزینه های مسجد کمک کرده اند.
این مسجد هیچ گونه درآمد و موقوفه ای ندارد و امام جماعت مسجد نیز هیچ وجهی دریافت نمی کند ولی در کمک به مستمندان و نیازمندان محل آنچنان توانمند و با برنامه ریزی عمل می کند که ذهن انسان را به کارکرد اجتماعی مسجد یعنی دستگیری از محرومان و حل مشکلات مردم خطور می دهد. همان کارکردی که در صدر اسلام مورد توجه پیامبر(ص) بود و امیرالمومنین علی(ع) پایه گذار آن بود.
آنچه ما را بر آن داشت برای تهیه این گزارش سراغ مسجد جعفریه برویم، اعلان عمومی یکی از اعضای هیئت امنای مسجد بود که یکی از شب ها از بلندگوی مسجد شنیده شد:" اگر کسی یا خانواده ای را در میان دوستان، آشنایان و یا اهالی محل می شناسد که نیازمند و آبرودار است، معرفی کنید تا زیرپوشش کمک های صندوق خیریه مسجد قرار گیرد."
مسجد جعفریه سالیان درازی است که محرومان و نیازمندان محل را شناسایی می کند و زیر پوشش کمک های نقدی و جنسی خود قرار دهد.
رجبی نیا، عضو هیئت امنای مسجد جعفریه در این زمینه می گوید: در دوران دفاع مقدس عده ای از جوانان بسیجی کمک های غیرنقدی مورد نیاز محرومان را به منازل آنان می رساندند و ما آنها را حمایت می کردیم، پس از شهادت آن جوانان، ما راه آنان را دنبال کردیم و امروز با شیوه ای منظم تر و با برنامه ریزی بهتر کمک رسانی را ادامه می دهیم.
وی ادامه می دهد: امروز ترتیبی اتخاذ شده است تا مشکلات محرومان منطقه تا حد امکان برطرف شود. عده ای از خانواده های تحت پوشش وام قرض الحسنه دریافت می کنند، گروهی دیگر با توجه به نیاز خود مستمری ماهانه یا هزینه درمان می گیرند، بعضی هم با توجه به شرایط از وام بلاعوض استفاده می کنند.
صندوق های قرض الحسنه راهکاری مناسب در کمک به محرومین
وی می افزاید: برای تهیه بودجه موردنیاز، صندوق هایی در اختیار اهالی محل گذاشته شده است که وجوه نقدی خود را در این صندوق ها می ریزند و در اختیار مسجد قرار می دهند. علاوه بر این، عده ای از خیرین و هیئت امنا نیز به شکل جداگانه مبالغی کمک می کنند. جمع آوری همین بودجه های اندک به مسجد این امکان را داده است تا در جهت رفع نیازهای مردم گام بردارد.
تلاش برای کار آفرینی زنان بی سرپرست
رجبی نیا با اشاره به اینکه بهتر است به جای کمک های نقدی مستقیم، برای خانواده های بی بضاعت و بویژه جوانان، کارآفرینی کرد، می گوید: مسجد جعفریه به صورت محدود و در سطح مثلا تهیه ماشین سبزی خردکنی برای بانوان بی سرپرست یا بی بضاعت این کار را انجام می دهد ولی اگر اعتبار کافی داشتیم، قطعا می توانستیم برای جوانان کار آفرینی کنیم و به این طریق آنان را در مسیر خودکفایی قرار دهیم و یا این که یک صندوق قرض الحسنه فعال تاسیس کنیم.
مساجد با توجه به جایگاهی که میان مومنان دارند، می توانند نقش مهمی در شناسایی محرومان واقعی داشته باشند. سخنان حجت الاسلام مهدوی عارف، امام جماعت مسجد جعفریه تاییدی بر این نظر است و می گوید: مسجد به این دلیل که خانه امن الهی است و شب و روز مستقیما با مردم در ارتباط است، در مقایسه با دیگر سازمان ها سامانه ارتباطی خوبی برای شناسایی و رفع مشکلات مردم به حساب می آید. یکی از ابعاد و فلسفه وجودی مساجد هم رسیدگی به مسائل و مشکلات مردم است، از این رو به نظر می رسد خدمت به مردم از سوی خدمتگزاران مساجد از اهم وظایف مساجد است و باید یکی از دغدغه های اصلی آنان باشد.
این همان کاری است که در مسجد جعفریه انجام می شود. عده ای از نیازمندان مستقیما مراجعه می کنند، در این صورت هیئت امنا با انجام تحقیقاتی محدود آنان را زیر پوشش حمایت های مسجد قرار می دهد. گروهی دیگر را نیز نمازگزاران و مومنین محلی شناسایی و به مسجد معرفی می کنند. این روند سال هاست که در این مسجد کوچک ولی سرشار از معنویت دنبال می شود؛ آن گونه که امام جماعت این مسجد می گوید: تقریبا تمام کسانی که معرفی شده یا مراجعه کرده اند، به نوعی از کمک های مسجد استفاده می کنند به همین دلیل بارها از مردم خواسته می شود کسانی را که می شناسند به مسجد معرفی کنند.
انجام تحقیقات درباره افرادی که از مناطق دیگر مراجعه می کنند، برای یک مسجد کار آسانی نیست، اما اگر هر یک از مساجد محرومان محل خود را شناسایی کنند یا تنها به مراجعان محلی یا افرادی که در نتیجه تعامل با مساجد دیگر معرفی می شوند، خدمت رسانی کنند، امکان سوءاستفاده افرادی که در یک شب با مراجعه به چندین مسجد و با بیان داستان های رقت انگیز در مورد بیماری خود و یا یکی از اعضای خانواده، بی خانمانی و مستاجری و بیکاری، احساسات رقیق مومنین و نمازگزاران را برمی انگیزند و اغلب مبالغ هنگفتی به جیب می زنند، گرفته می شود.
پایان پیام/
نظر شما