ضرورت ارایه شاهنامه در قالب نمایش/فردوسی به ادبیات فارسی هویت بخشید

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، «دکتر احمد جولایی» امروز سه شنبه 27 مهر در نشست «عناصر هویت ملی در شاهنامه» که به همت موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران با همکاری سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس در سرای اهل قلم خانه کتاب برگزار شد، گفت: چگونه می شود جوانان را با هویتی که فردوسی خلق کرده است، آشنا کرد؟ امروز باید به شکل قالب های جدید شاهنامه را ارایه کنیم که یکی از آن قالب ها درام است. رساله دکتری خود در دهه 60 را در مورد سهراب نوشتم. سهراب وقتی می خواهد خودش را معرفی کند با ذات و هویت خود این کار را می کند. پروفسور ناظرزاده در کتاب جربزه های نمایشی شاهنامه مفصل این موضوع را توضیح داده است.

این پژوهشگر با سابقه هنرهای نمایشی با بیان اینکه ادبیات ملل چند گونه است، عنوان کرد: یک گونه لیریک هست که با ساز همراه است، اپیک در نقطه مقابل لیریک است. اپیک ادبیاتی است که شاخصه قهرمانی و قهرمان پروری دارد. کمیک گونه دیگر ادبیات است. اولین چیزی که در شاهنامه مطرح است، نقشه داستانی است و این بسیار عجیب است. بعد از نقشه داستانی، شخصیت مطرح است و فردوسی ساحت های شخصیت را به خوبی بیان کرده است.

دکتر جولایی با اشاره به اینکه ادبیات ما به قصد اجرا انشا نشده است، بیان کرد: با این وجود ادبیات ما قابلیت دراماتیک دارد. ارسطو عناصر شش گانه ای را مرتب کرده است که ما آنها را در شاهنامه می بینیم. فردوسی را که به خاطر حماسه ای که خلق کرده است با هومروس یونانی برابر می دانم که جایگاه برجسته ای در ادبیات جهان دارد. فردوسی در شاهنامه نظرهای مختلفی دارد. داستان رستم و سهراب یکی از قوی ترین داستان هاست. بیشترین استفاده نمایشی از شاهنامه از داستان رستم و سهراب شده و بعد از آن از داستان رستم و اسفندیار.

این مدرس و پژوهشگر تئاتر دینی با بیان اینکه یکی از راز آلودترین داستان های شاهنامه، رستم و سهراب است، خاطرنشان کرد: فردوسی در ابتدای هر داستان بسیار زیبا زمینه سازی می کند. در شاهنامه می بینیم که در ابتدای ماجرای اسفندیار بلبلی می گرید. فردوسی بسیار آدم محتاطی است. یکی از هویت بخشی های او به زبان فارسی است. بیشترین کتاب های ما در آن زمان به زبان عربی است چون زبان علمی آن زمان بوده است. فردوسی 800 کلمه در 60 هزار بیت شاهنامه به عربی دارد. اگر فارسی حرف می زنم و در جای دیگر حرف مرا می فهمند، پایه و مایه اش رنج 30 ساله ای است که فردوسی کشیده است.