علت بی‌مهری به تعزیه نشناختن این هنر اصیل ایرانی است

به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از روابط‌عمومی فرهنگستان هنر، نشست تخصصی «بررسی ردیف آوازی در تعزیه‌خوانی» با هدف بررسی ارتباط متقابل میان آواز در تعزیه و موسیقی ردیف دستگاهی و همچنین اهمیت موسیقی توصیفی در تعزیه، یک‌شنبه، 28 شهریور 1400، در سالن «گلستانِ» فرهنگستان با حضور بهمن نامورمطلق، رئیس فرهنگستان هنر، و تعدادی از مدیران و پژوهشگران این فرهنگستان و همچنین حضور مجازی علاقه‌مندان به این حوزه برگزار شد.

داوود فتحعلی‌بیگی در سخنان خود بررسی جامع و علمی نمایش‌های آیینی و سنتی ازجمله شبیه‌خوانی را یکی از ضرورت‌های مهم بیان کرد و گفت: در هنرِ شبیه‌خوانی از شعر و موسیقی و نمایش به‌صورت توأمان استفاده می‌شود.

او افزود: اگر پیشینیان ما هوشمندی به خرج نمی‌دادند و این هنر را ابداع نمی‌کردند، بخش‌های قابل‌توجهی از موسیقی و آواز ایرانی به سبب شفاهی‌بودن از بین می‌رفت.

این پیش‌کسوت سینما و تئاتر و تلویزیون وجود بیش از 530 عنوانِ مستقلِ مجلس تعزیه را نشان گستردگی این حوزه از عالَم ذر تا عالَم قیامت دانست و گفت: فقط بخشی از این عناوین مربوط به مجالس عاشورایی و زندگی ائمه اطهار و پیامبران است. این هنر در طول زمان دچار تحولاتی در زمینه‌های ساختار نمایشی، قصص و مضامین مورد توجه و به‌کارگیری صنایع ادبی شده است.

او علاقه‌مندی مردم ایران به امام حسین (علیه‌السلام) و بزرگداشت قیام آن حضرت را عامل اصلی فراموش‌نشدن هنر تعزیه و رشد و ارتقای آن، خصوصاً در ماه‌های محرم و صفر، بیان کرد.

در ادامه نشست، سیدمحسن هاشمی شبیه‌خوانان را میراث‌داران و حاملان ردیف‌های آوازی موسیقی ایرانی دانست و گفت: شبیه‌خوانی و تعزیه خدمت بزرگی به موسیقی آوازی ایرانی کرده است و چه بسیار گوشه‌ها و نغمات ناب و اصیل موسیقی ایرانی که آنها را فقط در مجالس شبیه‌خوانی می‌توان یافت.

این پژوهشگر حوزه موسیقیِ آیینی موسیقی را یکی از ارکان هنر شبیه‌خوانی خواند و گفت: موسیقی ایرانی نه‌تنها در زمینه و قالب هنرِ تعزیه ماندگار شد و موجبات استخراج و تنظیم ردیف دستگاهی موسیقی را فراهم کرد، بلکه ویژگی توصیفی را نیز به خود گرفت و موجب شکل‌گیری نمایش آیینی و آهنگین بی‌نظیر ایرانی نیز شد.

هاشمی که خود تجربه چندین دهه شبیه‌خوانی را دارد در ادامه مباحث خود معرفی مختصری از دستگاه‌های موسیقی ایرانی و ردیف‌های آوازی آن ارائه کرد و سپس به نمونه‌خوانی و اجرای این دستگاه‌ها و ردیف‌ها در متون تعزیه پرداخت.

گزارش کامل نشست در نشریه سفیر هنر فرهنگستان منتشر می‌شود.