تهدید سلامت جامعه با افزایش قیمت شیر

خبرگزاری شبستان: اواخر آذرماه سال 91 قانون هدفمندسازی یارانه ها وارد نخستین سال اجرای خود شد و سالگرد آن با برنامه های مختلفی همراه شد. اجرای قانون هدفمندسازی یارانه در بخش های مختلف اثرات مثبت فراوانی را به همراه داشت. مدیریت در نحوه مصرف انرژی، صرفه جویی در بخش های مختلف انرژی و واقعی شدن نسبی قیمت ها از اثرات مثبت اجرای این قانون به حساب می آید.
اما اجرای این قانون در بخش های مختلفی برای مصرف کنندگان با مشکلات عدیده ای همراه بود. رشد فزاینده قیمت برخی از کالاهایی که در سبد مصرفی خانوارها از اهمیت ویژه ای برخوردار بود، یکی از مشکلات قانون اجرای هدفمندسازی یارانه ها در بخش مصرف کنندگان بود.
 

رشد قیمت شیر بیشتر از درصد معین شده
شیر ازجمله کالاهایی است که برای مصرف کنندگان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و مصرف آن در رابطه ای مستقیم با سلامت جامعه قرار دارد. پس از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها رشد قیمت ها در بخش های مختلف مصرف 20 درصد معین شد و این درصد برای کالاهای مختلف با تغییراتی همراه بود. اما به نظر می رسد، بخش کالاهای لبنی با توجه به تغییرات قیمتی که به همراه داشت، از این قاعده مستثنی بود، به طوری که با گذشت یک سال و 2 ماه از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها و آزادسازی قیمت ها، قمیت شیر و فرآورده های لبنی در 2 مورد افزایش یافت و این افزایش قیمت در برخی کالاها با رشد 50 درصدی همراه بود. به طوری که شیر 800 تومانی حال در بازار برای مصرف کننده با قیمت 1200 تومان عرضه می شود که برخلاف شرایط تعیین شده در قانون هدفمندسازی یارانه ها بود. همچنین قیمت تمام شده یک کره 50 گرمی در بازار که 300 تومان بود حال به قیمت 450 تومان در بازار عرضه می شود. وضعیت در سایر مواد لبنی نیز شرایطی بهتر از این را به همراه ندارد.
 

عدم حمایت از تولیدکننده عامل رشد قیمت شیر
یکی از مشکلات اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها عدم حمایت دولت از بخش تولید بود. کشاورزان و تولیدکنندگان مختلف محصولات دامی در بخش هزینه های خود به خصوص هزینه های مصرف انرژی با افزایش مخارج روبرو بودند، درحالی که یارانه نقدی که به مصرف کنندگان تعلق می گرفت در اختیار تولیدکنندگان قرار نگرفت.
کاظم فرهمند، عضو کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی یکی از دلایل افزایش قیمت کالاهای لبنی را عدم حمایت دولت از صنعت دامداران معرفی می کند.
این نماینده مجلس با تاکید بر لزوم حمایت دولت از دامداران می افزاید: دامدار با توجه به افزایش قیمت علوفه نمی تواند شیر را با قیمت کمتری در اختیار کارخانه داران قرار دهد. اگر دولت از دامداری حمایت کند و علوفه یارانه‌دار به آنها بدهد و یا به شکلی کمک کند که قیمت هزینه تولید شیر کاهش پیدا کند، با افزایش قیمت شیر مواجه نخواهیم شد.
وی با بیان اینکه تنها درصورت حمایت دولت، قیمت شیر کاهش و تثبیت می‌شود، تصریح کرد: زمانی که قیمت جو درحال حاضر در بازار 490 تومان، قیمت یونجه خشک به 560 تومان و قیمت کاه نیز به 350 تومان رسید، دامدار نمی‌تواند شیری را تولید کند که کمتر از 600 تا 650 تومان باشد.

نقش دلال ها در بازار شیر
در بسیاری از بازارهای مواد مصرفی ایران حضور دلالان نقش عمده ای در قیمت تمام شده کالاها را باعث می شود. در بازار شیر نیز سوداگران با استفاده از خرید و فروش شیر با به دست آوردن سود بالا باعث افزایش قیمت شیر در بازار می شوند. تحقیقات به دست آمده از بازار شیر نشان می دهد، قیمت تمام شده شیر که توسط دامداران فروخته می شود لیتری 500 تا 550 تومان است، درحالی که همین شیر بدون هیچ فرآوری با قیمت 700 تا 750 در اختیار کارخانه داران قرار می گیرد. حال کارخانه داران با تمام فرآورهایی که روی این کالاها انجام می دهند و هزینه پخش و سود 10 تا 20 درصدی معین شده برای عاملیت فروش قیمت تمام شده ای که در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد نمی تواند مبلغی کمتر از قیمت های فعلی بازار باشد.
قیمت های بیان شده نشان می دهد بین قیمت تمام شده برای دامدار و قیمت فروش شیر در بازار تفاوتی بیشتر از 50 درصد مشاهده می شود. در این بین دلالان را می توان مهمترین عامل رشد قیمت شیر در بازار معرفی کرد، درحالی که اگر شیر به صورت مستقیم از تولیدکننده در اختیار مصرف کنندگان قرار بگیرد، قمیت تمام شده شیر در بازار بسیار کمتر از این میزان خواهد بود. البته نقش دلالان تنها مختص به شیر نیست و تمام محصولات بخش لبنی را در برمی گیرد.
 

تاثیر رشد قیمت شیر بر میزان تقاضای آن
در اینکه شیر از مهمترین کالاهای مصرفی هر خانوار به شمار می آید، شکی نیست. اما درحالت عادی و با توجه به قیمت های قبلی شیر در بازار آمار نشان می داد مصرف شیر در بین خانواده های ایرانی یک سوم میزان استاندارد جهانی بود. حال با وضعیت به وجود آمده و رشد فزآینده قیمت شیر در بازار پیش بینی می شود میزان متوسط مصرف شیر در بین مصرف کنندگان کاهش بیشتری پیدا کند. همچنین با توجه به اینکه مصرف سرانه شیر در ارتباط مستقیم با سلامت جامعه است، کاهش مصرف این ماده لبنی و سایر فرآورده های لبنی افت سلامت جامعه را به همراه خواهد داشت.
 

آینده نگری برای سلامت جامعه
تمام این تفاسیر درحالی است که هنوز فاز دوم قانون هدفمندسازی یارانه ها اجرا نشده و بدیهی است، قیمت شیر و سایر فرآورده های لبنی پس از اجرای فاز دوم با رشد بیشتری در قیمت ها مواجه خواهد بود. حال چنانچه طرحی برای حمایت از دامداران و تولیدکنندگان مواد لبنی در نظر گرفته نشود و سازمان تنظیم بازار بخواهد با کنترل بخش عرضه قیمت ها را ثابت نگاه دارد، بخش عمده ای از دامداران و تولیدکنندگان بخش لبنی ناگزیر به تعطیلی مشاغل خود خواهند بود و متعاقب خود شاغلین این بخش نیز به جمعیت بیکاران جامعه افزوده خواهند شد.
در چنین وضعیتی افزایش قیمت تمام شده شیر در بازار با کاهش مصرف همراه خواهد بود که یکی از نتایج ناخوشایند آن در بلندمدت کاهش سلامت جامعه خواهد بود که بدون شک هزینه های مالی و معنوی آن بیش از یارانه های نقدی بخش تولید خواهد بود.

پایان پیام/