در آستانه مرحله دوم طرح هدفمندی یارانه ها

خبرگزاری شبستان: وقتی در بیست و هفتمین شب آذر 89 رییس‌جمهور رودرروی دوربین تلویزیونی نشست تا آغاز اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها را رسما به مردم اعلام کند، هنوز بسیاری از مردم از کیفیت اجرای این طرح و قیمتی که قرار بود برای آب، برق، گاز، بنزین و ... اعلام شود خبر نداشتند. در حقیقت، به‎جز بنزین که در همان شب، از قیمت 700 تومانی‎اش رونمایی شد، قیمت سایر حامل‎‎های انرژی تا صبح فردای آن روز، همچنان در سایه ابهام باقی مانده بود تا این‎که به تدریج قیمت حامل‌های دیگر انرژی نیز مشخص شد.
به هر حال، سرانجام پس از مدت‎‎ها انتظار، فاز نهایی قانون هدفمندکردن یارانه‎‎ها آغاز شده بود تا شاید این‎بار، جراحی بزرگ اقتصاد ایران بتواند سبک زندگی خانواده ایرانی» را با تغییر مواجه کند و همه‎چیز برای اجرای بزرگ‎ترین طرح اقتصادی کشور آماده شود. حالا و با گذشت بیش از یک‌سال از اجرای فاز اول این قانون، همه در انتظار فاز دوم قانون هدفمندی یارانه ها هستند و سئوال‌ها درباره تغییرات جدید قیمت انرژی در این مرحله قوت گرفته است.
قیمت برق در دو مرحله واقعی می‌شود
گذشت یک‎سال از اجرایی شدن قانون هدفمندی یارانه‎‎ها در کشور، نشان می‎دهد این طرح تأثیر نسبی بر نحوه مصرف آب و برق در کشور داشته است؛ ولی این تأثیر همچنان ناکافی است و با ایده‎آل‎‎ها فاصله دارد. ایده‎ای که باعث می‎شود ذهن‎‎ها به‎سوی فاز دوم هدفمندی یارانه‎‎ها در کشور معطوف شود و این سؤال پیش بیاید که دولت برای دستیابی به اهداف خود از اجرای این طرح، در فاز دوم چه قیمت‎‎هایی را برای حامل‎‎های انرژی درنظر خواهد گرفت. درحالی که یکی از اهداف اصلی هدفمندی یارانه‎‎ها «اصلاح الگوی مصرف» نادرست انرژی توسط خانواده‎‎های ایرانی بوده است، بررسی تأثیر هدفمند شدن یارانه‎‎ها در بخش برق، از میان آمار‎های رسمی، از کاهش 10 تا 12 درصدی مصرف انرژی در کشور در یک‎سال گذشته حکایت می‎کند؛ به‎طوری‎که شاهد توقف رشد هفت تا هشت درصدی مصرف سالانه انرژی هستیم و این درحالی است که بین سه تا پنج درصد نیز کاهش مصرف انرژی در کشور رخ داده که در مجموع می‎توان به‎طور قطعی اعلام کرد که مصرف انرژی در کشور 10 تا 12 درصد کاهش داشته است؛ موضوعی که هرچند نسبتا چشمگیر بوده است، ولی هنوز با پیش‎بینی کاهش 30 درصدی مصرف انرژی در کشور فاصله دارد. البته مسئولان صنعت برق دستیابی به هدف نهایی کاهش 30 درصدی مصرف انرژی را منوط به اجرای دو فاز دیگر هدفمند شدن یارانه‎‎ها در بخش برق می‎دانند. بر این اساس، سناریوی اصلی که دولت دنبال می‎کند این است که قیمت برق را در دو مرحله دیگر به قیمت تمام‎شده برساند و این مسأله به معنی آن است که صنعت برق نمی‎خواهد روال پیشتر اعلام شده افزایش 20 درصدی قیمت در هر سال را طی کند تا ظرف پنج‎سال به قیمت تمام شده برسد؛ چراکه این‎کار علاوه‎بر ریسک ایجاد نارضایتی عمومی در 4 مرحله باقِی مانده، صنعت برق را به درآمد‎های پیش‎بینی‎شده نمی‎رساند. با این‎حال، در حالی‎که اجرای قانون هدفمندی یارانه‎‎ها در کشور مصرف برق را حدود 10 درصد کاهش داده، معاون وزیر نیرو معتقد است که هنوز باید 20 درصد دیگر از مصرف برق کاهش پیدا کند.
افزایش قیمت آب؛ حداقل 20 درصد
اما، در حالی‎که دست‎اندرکاران صنعت برق، با رضایت نسبی، از آمار‎های تأثیر هدفمندی بر مصرف برق سخن می‎گویند، به‎نظر می‎رسد آمار‎ها در بخش آب، هنوز چندان امیدوار‎کننده نیست. البته این اتفاق کاملا طبیعی به‎نظر می‎رسد؛ چراکه باوجود افزایش قیمت آب در فاز نخست هدفمندی یارانه‎‎ها که تأثیر روانی نسبتا خوبی بر فضای روانی جامعه درباره جلوگیری از اسراف آب داشت، قیمت آب هنوز سهم چندانی از سبد هزینه‎‎های خانوار را به‎خود اختصاص نمی‎دهد. سیاست‎گذاران این بخش امیدوارند با اصلاح مجدد قیمت‎‎ها که پیشنهاد آن را به ستاد هدفمندی یارانه‎‎ها ارائه کرده‎اند، شاهد کاهش بیشتر مصرف و اصلاح سرانه مصرف آب ایرانی‎‎ها باشند. در همین زمینه، با توجه به این‎که بخش خانگی حدود 10درصد از کل مصرف آب کشور را به خود اختصاص داده است، مسئولان وزارت نیرو ابراز امیدواری کرده‎اند که با تعمیم اجرای این طرح به آب کشاورزی به‎عنوان بزرگترین مصرف‎کننده آب در فاز دوم هدفمندی یارانه‎ها، شاهد آثار مثبت هرچه بیشتر اجرای قانون هدفمندی یارانه‎ها در بخش آب باشیم که این مسأله زنگ هشدار را برای کشاورزان به صدا در می‎آورد که ممکن است به زودی مجبور شوند با عصر آب ارزان‎قیمت خداحافظی کنند. مسئولان وزارت نیرو می‎گویند برای تأثیرگذاری بیشتر بر مصرف آب کشور، مجموعه وزارت نیرو پس از بررسی‎‎های فراوان پیشنهاد افزایش حداقل20درصدی قیمت آب در فاز دوم هدفمندی یارانه‎ها را مطرح کرده و اکنون تصمیم‎گیری دررابطه با این موضوع به‎عهده کارگروه تحول اقتصادی و ستاد هدفمند کردن یارانه‎هاست. در حال حاضر، میانگین کشوری قیمت آب معادل 288 تومان است که در صورتی که احتمالا 20 درصد افزایش داشته باشد، در بخش‎‎های مختلف کشور ضریب‎‎های مختلفی بر این قیمت تأثیرگذار خواهد بود.
قیمت‎گاز این‎بار افزایش نمی‎یابد؟!
بخش گاز را بدون‎شک باید بدشانس‎ترین حوزه در اجرای قانون هدفمندی یارانه‎ها دانست. همزمان شدن اجرای فاز اول هدفمندی یارانه‎‎ها با سرمای هوا باعث شد مصرف‎ خارج از عرف گاز از سوی مصرف‎کنندگانی که هنوز عمق ماجرای افزایش قیمت‎‎ها را باور نداشتند منجر به صدور قبض‎‎هایی شود که خیلی زود لقب «نجومی» را به خود اختصاص دادند. وقتی سرمای هوا به مصرف‎کنندگان فشار می‎آورد، آن‎‎ها که هنوز قیمت‎‎های سابق گاز را در خاطر داشتند، بی‎مهابا از وسایل گرمایشی گازی خود استفاده کردند؛ ولی این مسأله خیلی زود و با صدور نخستین قبض‎‎های گاز نتایج خود را نشان داد؛ با این‎حال، بر اساس جداول تعریف شده، مشترکان گاز خانگی که مصرف آن‎ها مطابق با پله اول و دوم باشد قبوض سبز دریافت می‎کنند و مشترکانی که مصرف گاز آن‎ها در پله‎‎های سه و چهار و پنج باشد، قبوض زرد دریافت خواهند کرد. مطابق با فرمول جدید، قیمت‎گذاری گاز خانگی 12 ماهه سال، به دو بخش هفت ماهه و پنج ماهه پایانی سال تقسیم‎بندی شده که الگو‎های مصرف این حامل انرژی در هر یک از این دو دوره زمانی، با یکدیگر تفاوت‎هایی دارند. از سوی دیگر، جدیدترین پیگیری‎ها از بخش گاز در فاز دوم هدفمندی یارانه‎ها، حاکی از آن است که در حال حاضر شرکت ملی گاز ایران افزایش قیمت گاز را از ستاد هدفمندی یارانه‎ها درخواست نکرده است. مدیر گازرسانی شرکت ملی گاز ایران با تأیید این مسأله گفته است که در گام دوم هدفمند کردن یارانه‎ها نیز شرکت گاز فقط مجری است و به‎نظر می‎رسد تمامی کارهای مربوط به گام دوم قانون هدفمند کردن یارانه‎‎ها را ستاد هدفمند کردن یارانه‎ها انجام می‎دهد و به شرکت گاز ابلاغ می‎کند.
پایان پیام /