از تقویت کارکردهای مساجد تراز اسلامی تا آشنایی با مساجد تاریخی استان همدان

خبرگزاری شبستان- همدان-  مساجد مهمترین بناهای معماری ایران پس از اسلام هستند، شاخص ترین و پیشرفته ترین بناهای هر دوره معماری ایران پس از ورود اسلام را می توان در مساجد پیدا کرد؛ اهمیت مسجد در ایران نشانه ای از پذیرش و اقبال مردم ایران نسبته به دین اسلام است، چرا که در دورافتاده ترین نقاط ایران نیز مساجد مهمترین بناهای بافت اطراف خود بوده اند که با هزینه مردم بنا می شدند.

کارکرد تربیتی مسجد مهمترین مولفه در ساخت و احداث مساجد است چراکه مساجد پایگاه های مهمی برای تقویت باورهای دینی جوانان است و توجه به این پایگاه ها دشمن را در رسیدن به اهداف شومش ناامید می کند.

درطول دوران های مختلف تاریخی مسجد همواره نقشی مهم و تاثیر گذاری داشته و مهمترین مسائل و موضوعات جامعه مسلمین درآن حل و فصل شده است.

مسجد به‌عنوان سنگر و پیش قراول حرکت فرهنگی تاثیرگذار در حوزه های اعتقادی نقشی مهم ایفا می کند و با پرورش نیروهای خلاق و توانمند در برابر این هجمه فرهنگی ایستادگی کند.

مسجد شورین از عصر قاجار، مسجد و مدرسه شیخ علی خان زنگنه از عصر صفویه، مسجد کوی میدان (حاج میرزا آقاجانی) از عصر قاجار مسجد سلطانی، مسجد جولاستان تویسرکان و مسجد شیخ‌الملوک را می‌توان ازبرخی  مساجد قدیمی و تاریخی استان برشمرد.

حجت الاسلام «محمد عبد الله پور» در گفت و گو با خبرنگار شبستان در همدان گفت: به مناسبت روز جهانی مسجد ویژه برنامه های مرکز رسیدگی به امور مساجد استان همدان برای بهره‌برداری ائمه جمعه و  جماعات مساجد در محورهای سلامت، معیشت و معنویت از سوی مرکز رسیدگی به امور مساجد ابلاغ شد.

رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد استان همدان افزود: مسجد معنویت و ولایت پذیری، مسجدمامن وپایگاه مستمندان و نیازمندان ، مسجد وجوانان و نوجوانان ، تکریم موذنین و قاریان ومکبران ، تکریم اصحاب و کارگزاران وهیئت امناها و خادمین ، مقابله با تهدیدهای بهداشتی وسلامت وآسیبهای فرهنگی واجتماعی از عناوین روز های هفته عنوان کرد.

 وی به اجرای برنامه در محورهای مقاومت ،سلامت، معیشت و معنویت اشاره کرد و اظهار داشت: برنامه های سلامت محور شامل برگزاری جلسات توجیهی ویژه علاقه مندان به مشارکت در برنامه های سلامت محور، حضور ائمه جماعات وارکان مسجد در گروه جهادی ایت اله مدنی جهت کمک به بیماران کرونایی و کادر درمان بیمارستانها،جلب مشارکت خیّرین و تهیه بسته های سلامت و توزیع بین نیازمندان محلّه، . تولید پادکست از سخنان امام جماعت با موضوع لزوم مراعات دستورالعمل های بهداشتی و نشر در شبکه های اجتماعی و پیام رسانه از برنامه های اجرای است.

وی عنوان کرد:  ضدعفونی محیط پیرامونی،سرویسهای بهداشتی و شبستان مسجد،  تبیین نقش مسجد در فرهنگسازی، مراعات حق النّاس با مراعات ضوابط بهداشتی ویژه محله، استفاده از ظرفیت جوانان و نوجوانان محل جهت ترویج فرهنگ ومراقبت بهداشتی. استفاده از ظرفیت مردم محلّه جهت تهیه و توزیع بسته های سلامت بین نیازمندان، ضدّعفونی معابر و مکان های پر تردّد   از برنامه های پیش بینی شده است.

حجت الاسلام عبد الله پور به بسته برنامه ای معیشت محور ویژه مسجد  اشاره کرد و گفت: برنامه ریزی، پیگیری و استمرار اجرای مطلوب «نهضت تعاون و احسان، .جلب مشارکت مردمی، تهیه و توزیع بسته های معیشتی بین خانوارهای نیازمند محلّه ،جلب مشارکت مردم محلّه برای استمرار اجرای «نهضت تعاون و احسان» ، .استفاده از ظرفیت جوانان محلّه جهت جلب مشارکت مردمی در تأمین، تهیه و توزیع بسته های معیشتی بین خانوارهای نیازمند محلّه، . جمع آوری کمک

های نقدی مردم در ایستگاههای معیشت  ، .شناسایی خانوارهای نیازمند آبرومند جهت حمایت از ایشان  از برنامه های اجرای است.

رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد استان همدان به بسته برنامه ای با محور معنویت  اشاره کرد و گفت: .غبارروبی و عطرافشانی مسجد،.تولید محتوا با موضوعات مرتبط با «روز جهانی مسجد» و نشر در کانال یا گروه مسجد و سایر شبکه های اجتماعی و رسانه، برپایی ایستگاه فرهنگی و توزیع تراکت هایی با محتوای فضیلت حضور در مسجد،  .توزیع تراکتهایی با محتوای متناسب با روز جهانی مسجد، .اجرای پویش #یک_حس_خوب تجربه ی حسّ خوب حضور در مسجد، .نصب بنر و پوستر مرتبط با روز جهانی مسجد در معابر پرتردّد و معرّفی این روز به مردم از فعالیت های اجرای عنوان کرد.

وی افزود:  بسته برنامه ای جهادی و مقاومت محور، تبیین جایگاه مسجد در انقلاب اسلامی توسط ائمه جماعات، .تکریم از فعالان عرصه خدمت به مسجد،.حضور ائمه جماعات در گروه جهادی آیت الله مدنی وکمک به شبکه سلامت وبیماران کرونایی،.تبیین گفتمان مقاومت وجهاد وتقویت کارکردهای مسجد تزاز از برنامه های دیگر عنوان کرد.

مسجد جامع همدان

بنایی که از عصر صفویه برجای مانده است و با فاصله کمی از میدان مرکزی شهر واقع شده است. زیباترین و معظم‌ترین قسمت مسجد طاق بزرگ و شبستان آن است و تنها مسجد همدان به لحاظ داشتن شبستان عظیم با سقف گنبدی بزرگ و مرتفع مقصوره با ایوان جلو آن و گلدسته است.

این مسجد دارای چند در ورودی است که شامل ورودی نوساز، ورودی قدیمی با دالان هشتی مقرنس کاری شده، بنای مسجد با پلان مربع مستطیل دارای چهار ایوان مرتفع است که رسمی بندی جلوی آن از آجر و کاشی معلقی ساده شکل گرفته و با کاشی فیروزه رنگ نام الله و پنج تن نوشته شده است.

مسجد حاج کربعلی

این مسجد دارای 163 سال قدمت و سه جایگاه برای امام جماعت دارد که عالم افضل در وسط و دوشاگرد او در سمت چپ و راست استاد قرار می‌گرفتند، برای رفتن به محراب باید چهار پله پایین رفت و درب ورودی مسجد به صورت زنبوری است.

در حیاط مسجد کنار درب ورودی آن نمایی ستون مانند وجود دارد که از آن به عنوان مشخص کردن هنگام اذان‌های پنج‌گانه استفاده می‌کرده‌اند که به عنوان نمای مسجد بوده که شبیه به ساعت آفتابی بوده و که اکنون ازبین رفته است.

مسجد میرزا تقی

اين بنا در حاشيه شرقي خيابان تختي و چند صد متري ميدان امام شهرستان همدان واقع شده و بناي اوليه آن با توجه به محراب قديمي، از آثار دوره ايلخاني است که در دوره هاي بعد چندين بار تجديد بنا شده است.

اثر ارزشمند و قابل توجه اين مسجد، محرابي سنگي به ابعاد 180×220 سانتي متر است که به صورت يکپارچه از سنگ (خاقاني) شتري تراشيده شده است؛ متأسفانه بخش هايي از کتيبه مزبور، به خصوص در پيشاني محراب و قسمت پاياني آن که به احتمال زياد تاريخ ساخت اثر را در بر داشته، از بين رفته است.

مسجد نظر بیگ

مسجد حضرت علی (ع) معروف به مسجد نظربگ واقع در بلوار هگمتانه در نزدیکی تپه هگمتانه واقع شده است این بنا از آثار دوران زندیه به شمار می رود طبق سنگ قبرموجود در ضلع شمالی بنا تاریخ 1379 ه.ق و به نام محمد جعفر بیگ به چشم می خورد که به گفته اهالی محل بانی مجلس نظر بیگ بوده است این مسجد دارای وسعتی در حدود 713 متر مربع می باشد و دربخش داخلی صحن اصلی دارای 10 ستون سنگی در دو ردیف 5 تایی با طاق و قوس جناقی به هم متصل گردیده اند و طاق نماهایی در قسمت نمای بیرونی ایجاد گردیده که جهت تزئین بوده است این بنا به شماره 1864 مورخ بیست ویک اردیبهشت ماه 1376 در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است مسجد بری از هرگونه تزئینات خاص است و سادگی آن در عین زیبایی است تنها قسمتی که در این مسجد دارای تزئینات است مهراب آن است که طی سالهای اخیر همراه با مرمت مسجد بدین صورت تزئین یافته است.

مسجد شریف الملک

این مسجد دارای 2 شبستان می باشد که شبستان نخست مسجد دارای 4 ستون به ارتفاع حدود 3 متر که 4 قوس طاقها را به هم پیوسته است کف این مسجد را فرشهای دستباف پوشانیده و بنا به روایتی بانی این مسجد شخصی به نام شریف الملک بوده که این یکی از مساجد ساخت اوست شبستان مسجد در زمستانها قابل استفاده بوده و با بستن پنجره ها درون مسجد گرمتر شده است در سال 1338 تکمیل و مورد مرمت قرار گرفته است تمام حجم بنای شبستان شریف الملک ساده است .

مسجد شورین

این مسجد در بخش شمال شرقی روستای شورین از توابع بخش مرکزی همدان به فاصله پنج کیلومتری شرق همدان قرار دارد و در بین بازمانده های دیواره های رفیع چینه ای قلعه امیرافخم (حسام الملک امیرافخم شورینی،داماد ناصرالدین شاه قاجار از خوانین سابق محل) قرار گرفته است.

ورودی بزرگ مسجد در ضلع غربی و در میانه چهار حجره تشکیل دهنده این ضلع تعبیه شده است، ورودی دیگری در کناره غربی ضلع جنوبی در کنار شبستان کوچک،روبه روی حمام قدیمی قرار دارد. این مسجد شامل یک شبستان بزرگ در شمال و یک شبستان کوچک در سمت جنوب حیاط مرکزی است.

مسجد جامع مریانج

قدمت مسجد جامع مریانج به 200 سال پیش باز می گردد که در سال 1354 به طور کامل تخریب و دوباره احداث شد، این مسجد به عنوان کانون اصلی و هسته اولیه حرکت انقلابی، الهی و حیات بخش در تاریخ معاصرایران، تمام مراحل شکل گیری نهضت اعمّ از سازماندهی، تشکیل جلسات مخفی شبانه و هدایت مردم به سوی پیشبرد اهداف انقلابی را موجب شده است.

 این بنا نه تنها درشکل دهی مبارزه علیه ظلم و استبداد نظام شاهنشاهی نقش مهمی را ایفاء کرده بلکه اگر نگاهی موشکافانه و دقیق به دوران سه دهه از انقلاب شکوهمند اسلامی و به خصوص در پایداری و دفاع مقدس و جانانه در طول هشت سال جنگ تحمیلی داشته باشیم در خواهیم یافت که همواره در رأس این هرم دفاعی قرار داشته است.