مولانا تجربه عرفانی را فارغ از کلیشه های صوفیانه طرح می کند

به گزارش خبرنگار شبستان، نشست نقد هفتگی شهر کتاب به "شرح کامل فیه مافیه" به تحقیق کریم زمانی اختصاص یافت.

زمانی در ابتدای سخنان خود گفت: آثار مولانا مجموعاً به گونه‌ای است که هر کدام مکمل و مؤید اثر قبلی و گاهی مفسر آثار دیگر است.

وی ادامه داد: آثار مولوی برحسب زمینه و حال و هوا می‌توان در سه دسته تعلیمی (مثنوی، فیه‌ مافیه، مجالس سبعه)، شیدایی و شور حال (غزلیات شمس) و مدنیات (مکاتیب) طبقه‌بندی کرد.

این محقق در این زمینه خاطرنشان کرد: محور اصلی مکتوبات صوفیان و عرفا به طور معمول مسایل لاهوتی است اما مولانا در اغلب نامه‌های خود به مسایل اجتماعی و مدنی روزمره پرداخته و محتوای اساسی آنها پاسخگویی به نیاز ارباب حاجات و نیازمندان بوده است.

زمانی با بیان اینکه سه مفهوم معبود، معشوق و ممدوح در آثار عارفانی چون حافظ، سنایی و عراقی متفاوت است، افزود: درباره مولانا این سه مفهوم یکی بیش نیست که همان حضرت حق است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود بسیاری از حکایات فیه مافیه را فاقد مآخذ مشخص دانست و اضافه کرد: این حکایات یا برگرفته از امثال‌ و حکم شفاهی موجود در زمانه مولانا و یا بر ساخته ذهن خلاق اوست.

زمانی با اشاره به شیوه بیانی مولانا در فیه مافیه گفت: شیوه مولانا در بیان معانی حکایت است. همان گونه که خود می گوید:

گفتمش پوشیده خوشتر سر یار/ خود تو در ضمن حکایت گوش دار
خوشتر آن باشد که سرّ دلبران/ گفته آید در حدیث دیگران
 

وی درباره نگرش عرفانی مولوی تصریح کرد: مولوی در آثار خود همچون سایر عارفان وارد کلیشه‌های رایج صوفیانه نشده و از اصطلاحات عرفانی بهره‌گیری نکرده؛ چرا که او می‌توانسته تجارب عرفانی خود را مستقل از واژه‌های عرفانی طرح کند.

این محقق همچنین شیوه خود در شرح فیه مافیه را بهره‌گیری از ابیات مثنوی و دیوان شمس برای روشن‌تر شدن مفاهیم مورد نیاز مولوی عنوان کرد.

گفتنی است، بخش پایانی سخنان استاد کریم زمانی به طرح چند حکایت از فیه مافیه و توضیح درباره آنها اختصاص یافت.

پایان پیام/