به گزارش خبرنگار شبستان، محمدرضا سرشار، امروز 25 بهمن در نخستین همایش داستان کوتاه در مورد اهمیت مطالعه داستان و تأثیرپذیری از داستان کوتاه سخنرانی کرد و گفت: 36 هزار و 400 خبر در مورد داستان کوتاه در اینترنت وجود دارد که من امروز سرچ کردم اما در هیچ‌یک اشاره‌ای نشده که چرا امروز به عنوان روز جهانی داستان کوتاه انتخاب شده و یا مبدع آن چه کسی است.
سرشار ادامه داد: وقتی در مورد ادبیات کودک ریشه‌یابی کردیم فهمیدیم دیرینه خوبی ندارد، غربی‌ها پدر نامشروعی را به عنوان پدر ادبیات کودک انتخاب کردند و برای آن مراسم می‌گیرند اما کشور ما زیر بار این روز نرفت. در حال حاضر که جنبش بهار اسلامی ایجاد شده باید در میان ملل اسلامی برای مسایل مختلف روز مشترکی انتخاب کنیم.
وی با بیان اینکه پیشینه داستان در دنیا شش هزار سال است، بیان کرد: داستان کوتاه از اوایل قرن 19 در آمریکا مطرح شد که گونه خاصی از داستان کوتاه بود که پیشینه طولانی دارد و اینکه می‌گویند ما داستان را از عرض گرفتیم، اشتباه است.
وی با اعتقاد به اینکه اولین قالب هنری که توسط انسان شکل گرفته است داستان است، اظهار داشت: از روزی که انسان توانست سخن بگوید داستان هم گفت. انسان‌های اولیه بعدازظهرها دور آتش جمع می‌شدند و مرد خانواده خاطرات شکار آن روز خود را تعریف می‌کرد و اینچنین پایه‌های اولیه نخستین داستان‌ها شکل گرفت.
این نویسنده موارد استفاده از داستان در طول تاریخ را متفاوت دانست و افزود: داستان در زندگی انسان فوق‌العاده مؤثر بوده است، یکی از مهم‌ترین تأثیرات آن احساس لذت پاک، مشروع و توأم با غنا است، انتقال تجارب نیز از دیگر فایده‌های داستان است.
سرشار با اشاره به اینکه اسطوره‌ها پاسخ‌های تخیلی به اساسی‌ترین پرسش‌های هستی‌شناسانه انسان‌ها بوده‌اند، بیان کرد: کتب آسمانی و در رأس آنها قرآن کریم انباشته از داستان‌هایی است که در خلال آن عمیق‌ترین معارف انسانی، اخلاقی و دینی آموخته شده است.
وی با بیان اینکه داستان اندیشه را از حوزه تعلق و تفکر به شکل ملموس درآورده است، تصریح کرد: مارکسیسم و نهیلیسم توسط داستان در بین مردم منتشر شد و راه یافت. امروزه نیز شبهه عرفان‌ها از طریق داستان بین مردم نفوذ پیدا کرده‌اند.
این نویسنده خاطرنشان کرد: در گذشته از داستان‌نویسی استفاده سیاسی می‌شد، به عنوان مثال کلیله و دمنه در قالب حکایات حیوانات روش حکومت‌داری را به حکام می‌آموخت، اسکندر مقدونی در لشکرکشی به کشورهای دیگر شب‌ها از داستان‌گویی برای بیدار ماندن خود و سربازان‌اش استفاده می‌کرد.
سرشار یادآور شد: افلاطون در کتاب جمهوریت مادران را پرهیز می‌دهد از اینکه برای بچه‌ها هر داستانی را روایت کنند.
وی می‌گوید: داستان‌ها باید گزینش شود و سپس برای بچه‌ها قرائت شود. مولوی، جامی، احمد بن حنبل و محمد غزالی همه به نوعی به اهمیت داستان تأکید کردند.
این نویسنده با بیان اینکه داستان حالت شبهه تجربه برای ما ایجاد می‌کند، اظهار داشت: به عنوان مسلمان باید عبرت‌آموزی را یک اصل برای مطالعه داستان قرار دهیم، خداوند سرنوشت اقوام گذشته را برای ما بیان کرده است تا با ایجاد حالت شبهه تجربی متوجه و آگاه شویم و عبرت بگیریم.
خودشناسی و دیگرشناسی از دیگر فواید داستان است که سرشار به آن اشاره کرد و گفت: اغلب تصور می‌کنیم که خود را می‌شناسیم اما در بزنگاه‌ها است که به کنه وجود خود پی می‌بریم. بسیاری از نویسندگان داستان نو ادعا دارند که برای خودشناسی می‌نویسند یعنی از داستان نو برای خوددرمانی استفاده می‌کنند. به هر حال شناخت بهتر خود و دیگران زمینه را برای تفاهم اجتماعی فراهم می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: عمده متون کهن از جمله هزار و یک شب، کلیله و دمنه و مثنوی به لحاظ طول داستان‌ها، داستان‌های کوتاه تشکیل می‌دهد، از مشروطیت به بعد دچار تغییر ذائقه در داستان‌خوانی و داستان‌نویسی شدیم. امروزه گرایش به تصویر وجود دارد اما در قبل گرایش داستان‌ها به ایجاز بود.
سرشار با بیان اینکه در حال حاضر نویسندگان داستان کوتاه می‌نویسند و ناشران استقبالی از داستان کوتاه ندارند، اظهار داشت: خوانندگان ما امروزه از داستان‌های کوتاه استقبال نمی‌کنند، به همین دلیل بهتر است نویسندگان با سینماگران همکاری کنند که به آلاف و علوفی برسند.
این نویسنده داستان کوتاه را نزدیک‌ترین وجوه فیلمنامه دانست و گفت: داستان کوتاه بیشتر به درد فیلم سینمایی می‌خورد اما رمان این‌طور نیست، نمونه این امر را در فیلم محمد رسول الله شاهدیم، فیلمی که اصلا خوب نیست.
وی با اشاره به اینکه در 33 سال اخیر شاهد لحظه‌های انفجاری زودگذر و تحولات اجتماعی و سیاسی در کشورمان بودیم، خاطرنشان کرد: داستان‌نویسان سال‌ها وقت نیاز دارند که این تحولات را منعکس کنند اما شاعران به راحتی در این زمینه شعر می‌گویند، بدین ترتیب داستان‌نویسان در انعکاس وقایع اجتماعی از شعرا عقب هستند. داستان کوتاه از این لحاظ که به شعر شباهت دارد می‌تواند در لحظات انفجاری تاریخ نقش‌آفرینی کند.
گفتنی است، نخستین همایش داستان کوتاه امروز با حضور محمد حسنی مدیرعامل بنیاد ادبیات داستانی، حمیدرضا شاه‌آبادی دبیر علمی همایش، کامران پارسی‌نژاد دبیر اجرایی همایش، خسرو سینایی و جمع کثیری از نویسندگان و ناشران در پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری در حال برگزاری است.
پایان پیام/
نظر شما