نسخه جدید «دکترین آیزنهاور» و سیاست واشنگتن در سوریه

به گزارش خبرگزاری شبستان، بحران سوریه هنوز در مرکز توجه رسانه های جهان قرار دارد و یکی از مسائل مهم و اصلی در عرصه دیپلماسی بین المللی به شمار می رود. شورای امنیت سازمان ملل نیز در حال حاضر صحنه بحث های داغ بین مدافعان عملکرد سرسختانه علیه بشار اسد به رهبری آمریکا و مخالفان این رویکرد به ویژه چین و روسیه است تا جایی که چنین اختلاف عمیقی بین واشنگتن و مسکو از زمان جنگ در اوستیای جنوبی در آگوست سال 2008 میلادی مشاده نشده بود.
موضع واشنگتن در قبال مسئله سوریه یادآور « دکترین آیزنهاور » است که در ژانویه 1957 میلادی از سوی آیزنهاور ، رییس جمهوری پیشین آمریکا مطرح شد.
مضمون این دکترین این بود که هر یک از کشورهای خاورمیانه اگر قربانی حملات نظامی کشور دیگری باشند می توانند از کمک های اقتصادی و نظامی آمریکا بهره مند شوند.
اما نسخه جدید این دکترین حاوی این مضمون است که هر گروه مخالفی که در معرض فشارهای رژیمی قرار گیرد که در خدمت منافع آمریکا نیست می تواند از کمک های مالی ، نظامی و اقتصادی آمریکا بهره مند باشد و یا برعکس ، اگر دولتی در خدمت منافع آمریکا باشد گروهای مخالف در آن در مخاطره خواهند بود.
چنین سناریویی در بهار سال 2011 میلادی در بحرین به کار گرفته شد و چنین سرنوشتی در انتظار گروه های مخالف دیگر در کشورهایی مانند عربستان سعودی و قطر نیز هست و درست برعکس این رویکرد در سوریه به کار گرفته شده است ؛ به عبارت دیگر ما با رویکردی دوگانه در مورد مسئه ای مشابه مواجه هستیم.
اما اهداف سیاست آمریکا در سوریه چیست ؟ اول اینکه دمشق آخرین و تنها متحد منطقه ای برای تهران است و سقوط دولت بشار اسد تاثیر بسیار زیادی بر روی جایگاه سوریه در خاورمیانه خواهد داشت و در چنین شرایطی تهران به لحاظ ژئوپولیتیک در حلقه محاصره قدرت های دشمن قرار می گیرد و این همان چیزی است که آمریکا مدت ها خواستار آن بوده است.
در حقیقت خارج کردن اسد از بازی به ایالات متحده آممریکا اجازه می دهد تا امنیت تسلط بلند مدت خود بر خاورمیانه را حفظ کند.
دوم اینکه اگر مخالفان دولت اسد قدرت را در سوریه به دست بگیرند روسیه نیز یکی از مهم ترین متحدان استراتژیک خود در خاورمیانه را از دست می دهد و در این صورت واشنگتن می تواند رقیب سیاسی خود در منطقه را از صحنه بیرون کند.
سوم اینکه واشنگتن پس از دستیابی به نتیجه مطلوب شروع به اجرایی کردن طرح بلند مدت و جاه طلبی های خود برای تغییر سیاسی خاورمیانه می کند.
ویژگی های اصلی تاکتیک های آمریکا در جهان عرب قابل توجه است که می توان به آنها اشاره کرد.
واشنگتن به شدت بر متحدان خود تکیه دارد . در لیبی ، فرانسه و بریتانیا نیروهای حمایتگر اصلی در پشت عملکردهای آمریکا علیه معمر قذافی برای به دست آوردن نفت این کشور بودند.
در سوریه ، فرانسه و ترکیه نقشی مشابه را ایفا می کنند و از آنجا که سوریه نشان داده است که به راحتی شکست پذیر نیست آمریکا طرح های خود را به طور روزافزون برای رسیدن به اهداف خود در این کشور به کار گرفته است.
در حال حاظر دولت سوریه زیر فشارهای بی سابقه و شدید قرار دارد. بسیاری از رسانه های جهانی یک کمپین اطلاعاتی را عیله دولت اسد در دمشق به راه انداخته اند.
تعدادی از کشورها شامل آمریکا و کشورهای اتحادیه اروپا دست به اعمال تحریم های یکجانبه علیه دولت اسد زده اند و از سوی دیگر مخالفان در این کشور کماکان کمک های مالی را از کشورهای خارجی دریافت می کنند و در برخی موارد گزارش هایی از حمل غیرقانونی سلاح برای مخالفان اسد دریافت می شود که نشان دهنده مذداخله کشورهای غربی در امور سوریه است.
تحلیل رویکرد آمریکا در قبال سوریه نشان می دهد که واشنگتن اکنون متمرکز بر ایجاد یک کمپین اطلاعاتی و تبلیغاتی بین المللی علیه سوریه است.
مقامات آمریکایی تا کنون تصویری سیاه و سفید از اوضاع سوریه ترسیم کرده اند مبنی بر اینکه مخالفان سیاسی که خواستار تغییرات دموکراتیک در سوریه هستند قربانی سرکوب بی رحمانه رژیم سوریه هستند.
اما حقیقت پیچیده تر است .حقیقت این است که فعالان شاخه رادیکال مخالفان دولت سوریه که برای اولین بار با شعارهای افراط گرایانه به خیابان ها ریختند و سپس دست به مبارزه مسلحانه با نیروهای امنیتی سوریه زدند بحران را در این کشور به وجود آوردند که به سختی قابل برطرف شدن است.
به هر حال اگر بشار اسد در برابر این شرایط ایستادگی کند موقعیت واشنگتن در منطقه خاورمیانه تضعیف می شود و جهان عرب به وضوح این پیام را دریافت می کند که واشنگتن دیگر نیروی مسلط بر منطقه نخواهد بود.
بنابر گزارش اینفورمیشن کلیرینگ هاوس ، بدون شک آمریکا هر تلاشی را برای جلوگیری از وقوع چنین حالتی در آینده ای نزدیک انجام می دهد اما این سوال در اینجا مطرح می شود که آنها تا کجا برای دستیابی به اهدافشان پیش خواهند رفت ؟
به لحاظ نظری آمریکا چند گزینه دارد . یکی اینکه با تنگ تر کردن حلقه تحریم ها به اعمال فشارهای اقتصادی به سوریه ادامه دهد.
دومین گزینه تقویت کمپین تبلیغاتی علیه دمشق و در نهایت مانند لیبی دخالت دادن گرو های افراطی مسلح و استفاده از شبه نظامیان داخلی است و اگر هیچ یک از این گزینه ها آمریکا را به سوی هدف مطلوب هدایت نکند ، واشنگتن عملکرد نظامی علیه سوریه را بدون در نظر گرفتن اختیار شورای امنیت سازمان ملل در دستور کار خود قرار می دهد و در این صورت است که شرایط به وجود آمده تحت این سناریو غیر قابل پیش بینی خواهد بود اما شواهد حاکی از اقتدار سوریه و پیروزی این کشور در قبال خصومت دشمنان است.