پیامدهای اقتصادی انحصارگرایی آل سعود در فریضه حج

خبرگزاری شبستان، جهان اسلام: شیوع ویروس کرونا در سال گذشته باعث شد مقامات عربستان تصمیم بگیرند تا مناسک حج را با تعداد محدودی از شهروندان عربستانی و اتباع مقیم این کشور برگزار کنند، مقامات سعودی برای دومین سال متوالی به بهانه کرونا مناسک حج امسال را تنها با 60 هزار زایر عربستانی و اتباع مقیم این کشور برگزار می کنند.

مقامات عربستان مدعی هستند که این تصمیم با هدف حفظ سلامتی حجاج و جلوگیری از شیوع کرونا اتخاذ شده است، این درحالی است که شمار زیادی از مسلمانان واکسن کرونا را تزریق کردند.

برهمین اساس، وزارت حج عربستان اعلام کرده بود که نزدیک به 60 هزار نفر تنها اجازه ادای مناسک خج امسال را دارند که بین 18 تا 65 سال خواهند بود و همگی آنها واکسن زده باشند. اولویت با کسانی که حج سال گذشته را انجام ندادند.

عربستان در موسم حج 2020 میلادی با رعایت پروتکل های بهداشتی، نزدیک به 10 هزار عربستانی را برای ادای فریضه حج پذیرفت. این درحالی است که نزدیک به دو میلیون و 500 هزار زایر در سال 2019 میلادی از سراسر جهان برای ادای حج به این کشور آمدند.

این تصمیم جدید عربستان در محدود کردن حج به شهروندانش پیامدهای اقتصادی سنگینی را برای این کشور به همراه خواهد داشت، زیرا  سود هنگفتی هرساله از این مسیر نصیب آل سعود می شد.

ضررهای پیش بینی شده

شرکت های گردشگری عربستان پیش بینی می کنند که خسارت این تصمیم جدید به میلیون ها نفر می رسد. به خصوص که درآمد حج و عمره سالانه نزدیک به 12 میلیارد دلار بوده است.

محدودیت حج به شهروندان و اتباع مقیم به عربستان اجرای برنامه اصلاحی چشم انداز 2030 محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان را که شامل توسعه گردشگری دینی است و میلیاردها دلار درآمد دارد، تضعیف می کند.

براساس این برنامه، آل سعود تا سال 2030 میزبان شش میلیون زایر حج واجب و 30 میلیون زایر عمره خواهد بود. به همین دلیل، پیش بینی می شود که درآمد این کشور براساس تحقق اهداف چشم انداز سالانه به بیش از 50 میلیارد ریال برسد.

لغو پذیرش زایران خارج از کشور باعث می شود که مقامات عربستان این درآمد هنگفت را از دست بدهند. زیرا میانگین هزینه یک زایردر داخل  هفت هزار ریال عربستان(1866 دلار) است. در حالی که هزینه که کل حج برای یک نفر از زایران خارج بین چهار و پنج هزاردلار است.

تصمیم محدود کردن حج باعث می شود که عربستان هزینه صدور گذرنامه را که 300 تا 500 ریال عربستان(80-135 دلار)است، از دست بدهد.

مطالعه مرکز مشاوره های اقتصادی و اداری«السجینی»نشان داد که 40 درصد از هزینه های حجاج و زایران به مسکن و اسکان اختصاص می یابد و 31 درصد به حمل و نقل اختصاص دارد. اما هزینه هدیه ها به 14 درصد و غذا به 10 درصد و هزینه های دیگر 5 درصد می رسد.

زایران خارج از کشور بخش های متعدد از جمله تجارت گوشت(قربانی کردن)، حمل و نقل، رستوران ها و سایر زمینه ها که درآمد زیادی برای این کشور به همراه دارد، احیا می کنند، اما این تصمیم امسال آل سعود را کسب سود محروم می کند.

براساس برآوردهای غیررسمی، غیبت زایران و حجاج خارج از کشور باعث از دست رفتن 200 هزار فرصت شغلی از جمله بخش خدماتی مانند همراهی زایران و حجاج، نگهبانی اردوگاه ها، رانندگی وسیله نقلیه، کارهای نظافت، بخش های حمل و نقل، پذیرایی، غذا، تجارت و بازاریابی می شود.

تصمیم لغو پذیرش زایران و حجاج خارج از کشور تنها پیامد اقتصادی برای عربستان به همراه نخواهد داشت، بلکه به وجه دینی آل سعود نیز ضربه می زند. زیرا موسم حج ابزاری برای آل سعود در عرصه سیاسی و دینی نیز بود.

باتوجه به اینکه بیشتر کشورهای اسلامی واکسیناسیون کرونا را آغاز کردند و شمار زیادی از مسلمانان آن را تزریق کردند، به نظر می رسد که پشت این تصمیم عربستان اهداف و مقاصد پنهانی نهفته است. همان گونه که در سال ها پیش به دلیل مشکلات سیاسی با برخی از کشورها مانند یمن و قطر مانع حضور حجاج و زایران این کشور در ادای فریضه حج شده بود.

برهمین اساس می توان گفت که عربستان می خواهد به بهانه شیوع ویروس کرونا برای انحصارگرایی در فریضه حج استفاده کند حتی اگر پیامدها اقتصادی برای این کشور داشته باشد. زیرا دخالت های آل سعود در امور کشورهای منطقه، حمله به این کشورها، کشتار بسیاری از مسلمانان بی گناه و حتی حذف مخالفان داخل و خارج از کشور نشان می دهد که این تصمیم جدید عربستان باوجود واکسیناسیون بسیاری از مسلمانان تامل برانگیز است، اما به مروز زمان اهداف پشت پرده این تصمیم برملا خواهد شد.