حجت‌الاسلام قاسم خانجانی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در رابطه با ملاک و معیار های ارتباط با افراد از منظر آموزه های قرآن و در سیره پیامبران و ائمه حتی با خویشاوندان و نزدیکان خود به خبرنگار شبستان گفت: ارتباط خویشاوندی و وجود نسبت فامیلی در میان ائمه (ع) و پیامبران هیچ تأثیری بر دعوت آنها یا نوع برخورد آنها نداشته است.
«پارتی بازی» در کار نبود
وی تصریح کرد: گزارش های تاریخی بیانگر آن است که آنچه در نوع برخورد با افراد مورد توجه بوده، ارتباط صحیح با اهداف پیامبران و در دوره‌های بعد، ائمه (ع) بوده است؛ لذا اگر خارج از این چهارچوب قدمی برداشته می‌شد افراد از سوی ائمه (ع) یا حتی انبیای الهی مورد طرد یا تکذیب قرار می‌گرفتند. این‌گونه نبود که به دلیل خویشاوندی و وابستگی به پیامبر (ص) یا ائمه (ع) خطا و لغزش‌های افراد نادیده گرفته شده و با اغماض با آنها برخورد شود یا به اصطلاح امروزی‌ها «پارتی‌بازی» در کار نبوده است.
حجت الاسلام خانجانی افزود: یکی از بهترین نمونه‌های قرآنی در این رابطه ماجرای حضرت ابراهیم (ع) در این باره و نوع نگاه قرآن به ذریه و فرزندان ایشان است. طبق آیه 124 سوره مبارکه بقره آن هنگام که ابراهیم از جانب خدا مورد خطاب قرار می‌گیرد که ما پس از این آزمون و امتحان‌ها تو را برای مردم امام قرار دادیم، حضرت ابراهیم (ع) بلافاصله درباره فرزندان خود سؤال می‌کنند «و قال من ذریتی؟» آیا فرزندان و نسل من هم به این مقام و منزلت امامت می‌رسند؟ خداوند در پاسخ به صراحت می‌فرماید:« قال لاینال عهدی الظالمین» یعنی خداوند با عنوان کلی این موضوع را که امامت به فرزندان ظالم از نسل حضرت ابراهیم (ع) نیز برسد، نفی می‌کند.
این استادیار تاریخ پژوهشکده حوزه و دانشگاه عنوان کرد: مفهوم آیه این است که ای ابراهیم! اگر فرزندان تو شرایط امامت را دارا باشند به امامت می‌رسند اما اگر جزء ستمگران باشند به این منزلت نمی‌رسند. خداوند متعال دقیقا بر این موضوع تکیه دارد که خویشاوندی و فامیلی با تو، با وجود تمام موقعیت و عظمتی که تو به عنوان یک پیامبر دارا هستی هیچ امتیازی به وجود نمی‌آورد و آنچه باعث می‌شود که آنها نیز به این مقام برسند تنها دارا بودن شرایط امامت است.
ای نوح ! از آچه در باره آن علم نداری درخواست مکن
حجت الاسلام خانجانی در ادامه با اشاره به ماجرای طوفان حضرت نوح (ع) و غرق شدن بسیاری از افراد تصریح کرد: در آیات مربوط به این ماجرا گویا حضرت نوح (ع) از خدا می‌خواهد که برای فرزند او استثنا قایل شود و از خدا درخواست می‌کند که فرزندش را نجات دهد. طبق آیه 45 سوره هود،« ... رَب إِنَّ ابْنی مِنْ أَهْلی وَ إِنَّ وَعْدَک الْحَقُّ وَ أَنت أَحْکَمُ الحَاکِمِینَ» حضرت نوح (ع) حتی تأکید می‌کند که این پسر من و از اهل بیت من است اما خداوند در پاسخ به صراحت می‌فرماید که این‌گونه که تو می‌اندیشی نیست. این پسر از اهل تو نیست بلکه موجودی غیر صالح است و در ادامه می‌فرماید: « قَالَ یَنُوحُ إِنَّهُ لَیْس مِنْ أَهْلِکإِنَّهُ عَمَلٌ غَیرُ صلِحٍفَلا تَسئَلْنِ مَا لَیْس لَک بِهِ عِلْمٌإِنی أَعِظک أَن تَکُونَ مِنَ الْجَهِلِینَ(46)»
وی تأکید کرد: یک موضوع و نکته بسیار مهم و قابل تأمل در این آیه وجود دارد که خداوند خطاب به حضرت نوح (ع) می‌فرماید ای نوح! از آنچه درباره آن علم نداری درخواست مکن و ما تو را موعظه می‌کنیم که از جاهلان نباشی. خداوند در اینجا نیز پسر نوح را از زمره اهل بیت او استثنا می‌کند.
معیار خدا برای ارزیابی افراد چیست؟
وی با اشاره به نام بردن قرآن از همسر فرعون به عنوان نقطه مقابل این مثال‌ها یادآور شد: در فرهنگ قرآن در خانه پیامبر بودن یا نبودن، همسر یا فرزند پیامبر بودن یا نبودن یا به شکل کلی آن‌گونه که حضرت ابراهیم (ع) مطرح می‌کنند از ذریه و نسل پیامبر بودن یا نبودن، هیچ یک دخالتی در نوع نگاه خدا به انسان ندارد. خداوند در آیه 11 سوره مبارکه تحریم از همسر فرعون یاد می‌کند. او با وجود این که همسر فرعون و در خانه فرعون است اما خداوند به قدری وی را شایسته می‌داند که از او به عنوان یک الگو برای مؤمنین در قرآن یاد می‌کند. همچنین در آیه 81 سوره هود از حضرت مریم (س) یاد کرده است.
حجت‌الاسلام خانجانی تصریح کرد: خداوند از بیان این نمونه‌های مثبت و منفی، این نتیجه را به مخاطب القا می‌کند که آنچه مهم است همراهی، همگامی و همفکری با پیامبر یا ائمه معصومین (ع) است که انسان را در زمره اهل و خانواده یا خویشان پیامبر قرار می‌دهد و بالعکس دوری از فکر و دعوت پیامبر انسان را از خویشاوندی با آنها دور می‌کند هر چند که در ظاهر همسر یا فرزند پیامبر باشد.
وی خاطرنشان کرد: ملاک قرار دادن نسبت فامیلی و خویشی یا عدم این نسبت نوعی تفکر جاهلی و در زمره جاهلان قرار گرفتن است، کما اینکه خداوند در آیات خود به حضرت نوح (ع) می‌فرماید: "إنی اعظک ان تکون من الجاهلین"، یعنی این طرز تفکر که این فرد چون فرزند من است چون همسر من است یا چون با من خویشاوندی دارد، بنابراین می‌بایست در زمره خانواده من باشد، یک طرز تفکر جاهلی است که خداوند حضرت نوح (ع) را از این نوع تفکر برحذر می‌دارد.
ادامه دارد....
نظر شما