پس از جنگ تحمیلی وجه حماسی شعر عاشورایی پررنگ تر شد

به گزارش خبرگزاری شبستان، نشست نقد و بررسی آثار عصر روز گذشته سعید بیابانکی دوشنبه 17 بهمن با حضور علی موسوی گرمارودی و دکتر بهروز یاسمی و سعید بیابانکی در تالار اوستا حوزه هنری برگزار شد.

در ابتدای این نشست، سید علی موسوی گرمارودی با اشاره به این که از میان قالب ها و انواع شعر، سعید بیابانکی در دو عرصه غزل و چهارپاره پیوسته برجسته تر بوده است، گفت: در این جلسه به بررسی شعر طنز بیابانکی نمی پردازم، چرا که بررسی اشعار طنز این شاعر جلسه ای جداگانه می خواهد.
 

وی با تاکید بر این که بیابانکی در اکثر قالب ها شعر سروده است، گفت: این شاعر در اکثر قالب ها شعر دارد اما قلمرو اصلی او دو قالبی است که گفته شد و موفق ترین شعرهایش در آن دو قالب است.

گرمارودی درباره غزل های سعید بیابانکی گفت: بی گمان غزل، پری زاد شعر اصیل ایرانی است و با فرم جمع و جور دلپسند و ابیات محدود خویش خود به خود لقمه روح است. اگر بخواهیم قالب های شعری را به اعضای بدن تشبیه کنیم، رباعی را که ظریف ترین است باید به لب و غزل را به قلب تشبیه کنیم.

این شاعر و قرآن پژوه ادامه داد: حتی شاعران یگانه ای چون سعدی و حافظ هم بیشترین نیروی شاعری خود را در غزل هایشان به کار گرفته اند و من نیز اگر در دوران جوانی مانند بیابانکی استادی داشتم که اگر راه را نشانم می داد هیچ گاه جز غزل راه دیگری پیش نمی گرفتم.

علی موسوی گرمارودی در ادامه با اشاره به شاعران معاصری که غزل سروده اند، گفت: متاسفانه برای شاعری همچون «نوذر پرنگ» مجلس و بزرگداشت در خوری گرفته نشده و از این تریبون استفاده می کنم تا از مسوولان خواهش کنم برای این شاعر که یکی از بزرگترین استادان ما است، مجلس بزرگداشتی گرفته شود.

وی افزود: همچنین استاد بهزاد کرمانشاهی قدرش مجهول مانده است و در دانشگاه که گاهی درس می دادم یک بیت از این شاعر می خواندم اما هیچ کدام از دانشجویان نمی دانستند که شعر از کیست.

گرمارودی با بیان این که اشعار سعید بیابانکی با زمان حال سروده شده است، گفت: این شاعر با آنکه از قالب غزل استفاده می کند اما نگاهش به امروز است و شعرهایش نمی تواند تصاویری باشد که برای قرن 5 مناسب باشد چرا که به طور مثال در غزلش از قطار و ریل می گوید و حتی غزل های آیینی بیابانکی هم حادثه را به زبان امروز می کشاند.

او با اشاره به این که بیابانکی شعر هایی با زبان محاوره و معاصر دارد، گفت : این شاعر در قالب غزل هم به زبان محاوره شعرهایی دارد، هرچند بیابانکی در این غزل ها موفق است و هر شاعر خوبی در توفیق هایش وامدار غریزه های خویش است.

گرمارودی ادامه داد: بیابانکی در برخی شعر هایش که زبانی کلاسیک و دور از محاوره دارند، یک مصرع را به زبان محاوره آورده است که من این را نمی پسندم و تصور می کنم به شعرش لطمه زده است.

این شاعر با بیان این که علاقه بیابانکی به زبان محاوره در قالب چهارپاره موفق است، گفت: این شاعر در مثنوی محاوره نیز موفق است، اما در غزل با این که موفق است اما بهتر است که از زبان محاوره استفاده نکند.

وی با تاکید بر این که بیابانکی در شعر هایش تحت تاثیر استادش مرحوم اخوان ثالث بوده است، عنوان کرد: سعید بیابانکی نیز تحت تاثیر زبان غزل استادش خسرو احتشامی است.

غزل را به نام ایرانی ها ثبت جهانی کنید

دکتر بهروز یاسمی نیز در ادامه با بیان این که از سال 69 با آثار سعید بیابانکی آشنا است، گفت: 21 سال است که به واسطه شعر با بیابانکی در ارتباطم و درباره این شاعر در ابتدا باید بگویم که بیابانکی شاعر حرفه ای ست و مشخصا شعر می گوید.

وی تصریح کرد: در حوزه شعر مدرن، شاعران مطرح بعد از نیما در کنار سرایش شعر به کار اداری و کارهای دیگر هم دست می زدند، اما بیابانکی تنها دل مشغولیش شعر گفتن است و این خصیصه بسیار مهمی ست.

یاسمی ادامه داد: مردمی بودن شعر بیابانکی نیز از ویژگی های دیگر اوست و این موضوع که شاعر احساس کند از جامعه اش برتر است و بخواهد به جامعه خط بدهد حداقل در پیشینه این شاعر نیست و برای جامعه شعر می گوید.

وی پایه کار بیابانکی را غزل دانست و افزود: غزل شناسنامه ما ایرانی هاست و یک بار در جایی گفتم که باید غزل را به نام ایرانی ها ثبت جهانی کنند و حتی اگر یک مورخ بخواهد تاریخ مردم را واکاوی کند تنها باید غزل ها را بخواند.

این شاعر یکی از حیرت آورترین ویژگی های قالب ادبی غزل را نوزآیی دانست و عنوان کرد: به طور مثال شکل و بیان غزل بیابانکی با قیصر امین پور متفاوت است، در کارخانه ذوق بیابانکی غزل هایی تولید می شود که قالب های دیگر تراشه های این قالب هستند.

بهروز یاسمی با بیان این که سعید بیابانکی فرم غزل را در اشعارش رعایت کرده است، گفت: برخی اشعار بیابانکی باز سرایی و نوسرایی مفاهیم قدیم به شکل مروزی است، بسیاری از مفاهیمی که در شعر ها بیان می شود تکرار است و سعید بیابانکی این مفاهیم را به زبان امروزی در آورده است و این هنر زبان شاعر است.

او با اشاره به این که بیابانکی شعرهای زیادی برای ائمه سروده است، گفت: بیابانکی برای ائمه شعر زیاد دارد. البته نمی دانم چرا به این گونه شعر ها می گویند آئینی، چرا که هر چیزی آئینی دارد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: پس از جنگ تحمیلی وجه حماسی شعر مذهبی برجسته شد، اشعار گذشتگان بیشتر مرثیه سرایی بوده است و تنها ناصر خسرو به وجه حماسی واقعه کربلا پرداخته است و می خواهم بگویم در شعر عاشورا تا قبل از جنگ از مضمون مرثیه فراتر نرفته ایم، اما امروز این مساله تغییر کرده است و شاعرانی مانند بیابانکی بیشتر به وجه حماسی کربلا پرداختند.

وی گفت: چهارپاره به دلیل این که بین روشنفکری و عامه در ادبیات است با مخاطب ارتباط بهتری برقرار می کند و چهارپاره های بیابانکی حتی با چهارپاره های میرشکاک نیز متفاوت است.

او در پایان با انتقاد از این که پس از 8 سال دفاع مقدس کمتر شعری داشته ایم که به تناسب این 8 سال ایثار و همت و از خود گذشتگی سروده شده باشد و دلیلش این است که ما کنگره می گذاریم که از دفاع مقدس بگوییم در حالی که این مساله باید در تار و پود شاعر نهفته باشد و کسانی که وارد این حیطه می شوند اگر معنویت را ندارند واقعا نباید در این مورد شعر بگویند.

سعید بیابانکی نیز در پایان ضمن تشکر از منتقدین، گفت: در این 20 سال که شعر سروده ام تقریبا هر 4 سال یک کتاب چاپ کردم و این را به دوستان جوان تر می گویم که برای چاپ کتاب هیچ وقت دیر نیست و در این مورد عجله نکنند.

پایان پیام/