شنیدن نام هر مسجد تداعی گر گوشه ای از تاریخ پر افتخار انقلاب

خبرگزاری شبستان: دفتر تاریخ انقلاب را که ورق می‌زنیم. در میان نام‌ شخصیت ها، انقلابیون، حوادث و رویدادهای گوناگون به اسامی مساجد بی شماری برمی‌خوریم که هر کدام نقش تعیین کننده‌‌ای در به پیروزی رسیدن انقلاب اسلامی ایفا کرده‌اند. مساجدی که چون پایگاه‌های مستحکم انقلابیون،‌ در جهت تجمیع،‌ ساماندهی و کادر سازی برای انقلاب اسلامی نقش ارزنده‌ای برعهده داشته‌اند.

اگرچه در تهران به عنوان پاییتخت سیاسی ایران، مساجدی چون قبا،‌ الجواد(ع) و لرزاده در کنار مساجد نام آشنای دیگری وجود دارند که با حضور شخصیت‌های محوری چون استاد مطهری،‌ مرحوم طالقانی، شهید مفتح و...، نقش‌های بی بدیلی در پیروزی انقلاب اسلامی برعهده گرفته‌اند، اما از آنجا که ماهیت نهضت شکوهمند ملت ایران،‌ برگرفته از اندیشه‌های دینی این مردم به رهبری مرجع عالی قدری چون امام(ره) بود، در جای جای کشورمان نیز بودند مساجدی که به عنوان پایگاه انقلابیون، مورد استفاده قرار گرفتند و اینک شنیدن نام هرکدامشان تداعی گر گوشه ای از تاریخ پرافتخار انقلاب اسلامی ایران است.

• آتشی که مسجد جامع کرمان به دامان طاغوت انداخت
24 مهرماه 1357، واقعه ای در مسجد جامع کرمان رخ داد که اگرچه در ظاهر منجر به ضرب و شتم و مصدومیت عده ای از مردم انقلابی این شهر شد، اما شعله های آتشی که قسمتی از صحن و سرای این مسجد را به آتش کشید، کمی بعد دامان رژیم پلهوی را در برگرفت تا در کنار خیزش آحاد ملت ایران، تنها چهار ماه بعد تومار سلطنت ستم شاهی را برای همیشه در هم پیچید.

اما مسجد جامع کرمان، این بنای تاریخی که تاریخ ساخت خود را به 750 ه.ق می رساند، در عمر چند صد ساله خود بارها شاهد راز و نیاز مردمی بود که به دینداری و رعایت اصول مذهبی شهره هستند. کرمان، شهری با آثار تاریخی بی نظیر، با مردمانی خونگرم و مقاوم، همیشه در وقایع مهم تاریخی نقش ارزنده خود را ایفا کرده است و زمانی که مردم این شهر در چهلم شهدای 17 شهریور میدان ژاله تهران، در مسجد جامع شهرشان تجمع کرده بودند، یکبار دیگر برگی از حماسه های خونین این خطه را به نمایش گذاشتند که عاقبت با نصری که وعده ای الهی است، به اتمام رسید.

در این روز که چهره هایی چون آیت‌الله صالحی کرمانی و آیت الله رخشاد نجفی به همراه جمعی دیگر از علمای کرمان در حدود 20 هزار نفر مردم شهر را در اربعین شهدای 17 شهریور و همچنین اولین سالگرد شهادت مصطفی خمینی، پای منبر روشنگرانه خود جمع کرده بودند، عده ای از چماق به دستان مزدور رژیم با سر دادن شعارهای "جاوید شاه" به مسجد هجوم آورده و با به آتش کشیدن بخشی از آن به ضرب و شتم مردم پرداختند و فاجعه ای را رقم زدند در زمان خود اعتراض علمای بسیاری را در پی داشت.

گرچه حادثه 24 مهرماه مسجد جامع کرمان از حوادثی است که داغی عظیم بر دل مردم انقلابی این شهر نهاد، اما پیام امام(ره) در محکومیت حرکت رژیم طاغوت به خوبی نشان می دهد که دفاع مردم ایران از سنگر مساجدشان گرچه خونین و سرخ، اما ثمره ای سبز در پی دارد که همان به ثمر نشستن شجره طیبه انقلاب اسلامی است.

امام خمینی(ره) در بخشی از این پیام آورده اند: " خوف آن دارم که شدت فشار عصبی بر شاه و بستگانش حمله‌های جنون آمیز آنان را تشدید کرده و ملت ایران را بیش از پیش به خاک و خون بکشد. کشتار دسته جمعی کرمان و آتش زدن مسجد و مقدسات مسلمین و ضرب و شتم مرد و زن بی دفاع در آن ... نمونه‌ای از این جنون است. این نحو جنایات از کسانی که از ادامه حکومت ظالمانه خود مأیوس هستند و نفس‌های آخر خود را میکشند، امری است که قبلا پیش بینی آن را کرده بودم."

• قلب تپنده انقلاب در مساجد قم
قم، دارالمومنینی که در دامان مذهبی خود شخصیت های بی شماری را پرورش داده است، نخستین خاستگاه انقلابی بود که رهبر عظیم الشان آن برای اولین بار با حمایت مردم مذهبی این شهر، پرچم مقابله با رژیم پهلوی را برافراشت. در این شهر که با وجود حرم مطهر حضرت معصومه(س) و نیز حوزه علمیه مشهور آن، یکی از قطب های مذهبی جهان اسلام به شمار می رود، مساجد بی شماری وجود دارند که هر کدام در جریان پیروزی انقلاب اسلامی، همانند قلب تپنده انقلاب نقش آفرینی کرده اند.

مسجد امام: این مسجد از پایگاه های دینی، فرهنگی و انقلابی به شمار می رود که مرکزیت هدایت حرکت های اسلامی و مردمی را در طول دوران انقلاب اسلامی از آغاز تا پیروزی بر عهده داشت. در مسجد امام، روحانیون مبارز و برجسته با برپایی منابر و ایراد سخنرانی های انقلابی در پیشبرد و گسترش انقلاب اسلامی نقش مهمی ایفا می کردند.
 

مسجد اعظم: در تاریخ انقلاب می خوانیم که این مسجد از جمله اولین مکان هایی است که حضرت امام(ره) از بستر آن و همچنین مدرسه فیضیه، طلیعه مخالفت های خود با رژیم طاغوت را آغاز کرده اند. سخنرانی امام خمینی(ره) در مسجد اعظم قم در فروردین ماه سال 1343 به محض آزادی شان از زندان، یکی از همین موارد است که با حضور خیل کثیری ازطبقات مختلف مردم، ایشان جمله تاریخ خود را خطاب به سردمداران رژیم شاه اعلام کرده و می گویند:« اگر خمینی را دار بزنند، تفاهم نخواهد کرد. ملت با شما سازش نمی کند. من با تمام زور گویی ها مخالفم."

مسجد چهار مردان: از 19 دی ماه سال 56 که قم در عرصه انقلاب به صورت جدی وارد شد، خیابان و مسجد چهارمردان از محل‌های اصلی مبارزه بود و در شرایط دشوار و امنیتی که می‌رفت شعله‌های انقلاب کمرنگ شود، چهارمردان قم شعله انقلاب را روشن نگه داشته بود. در رمضان سال 57، روزنامه فیگارو چاپ فرانسه با تیتر بزرگ نوشت "چهارمردان قم قلب تپنده انقلاب". از این رو مسجد و خیابان چهارمردان یک نماد از رویش خودجوش حرکت عظیم مردم است و یاد خاطره‌های ایثارگری در دوران انقلاب را تداعی می‌کند.

• مسجد حبیب؛ نقطه آغاز خیزش مردم شیراز
مسجد حبیب شیراز در آخرین ماه های عمر منحوس رژیم طاغوت، میزبان یکی از شاگردان امام خمینی(ره)، یعنی آیت الله سید کرامت الله ملک حسینی بود که به زعم ساواک، از خطرناکترین شاگردان روح الله به شمار می رفت. وی که در کنار سایر انقلابیون این شهر، خاموشی نسبی شیراز در برابر قیام سایر شهرهای ایران را برنمی تافت، مسجد حبیب را به عنوان مکان سخنرانی خود بر می گزیند تا اولین جرقه های خیزیش عظیم مردم شیراز از همین مکان مقدس شکل بگیرد.

خود آیت الله ملک حسینی درباره انتخاب مسجد حبیب به عنوان پایگاه انقلابیون شیراز می گوید: "در آن روزها عمال رژیم، مدرسه علمیه "امام قلی خان" شیراز را از من گرفته بودند. مدرسه خان هم مکان خوبی بود که مردم می توانستند در آنجا تجمع کنند اما آن را از ما گرفته بودند، لذا تصمیم گرفتیم مسجد حبیب را انتخاب کنیم."

با بیانیه ای که توسط آیت الله ملک حسینی در شهر توزیع می شود، به مناسبت روز عیدغدیر خم مردم به مسجد حبیب شیراز دعوت می شوند و در ضمن گفته می شود که برای عرض تبریک به ساحت امامزاده احمد بن موسی شاهچراغ (ع) تا بارگاه این امامزاده راهپیمایی صورت می گیرد. پس از این بیانیه تشکیلات دولت سخت به تکاپو می افتند. اما مردم چنان حضوری در مسجد می یابند که تمامی صحن و سرا و حتی خیابان های اطراف را پر می کنند و در واقع در مقابل نیروهای رژیم که همراه خود تانک و زره پوش نیز آورده بودند، صف آرایی می کنند.

هرچند ماحصل ظاهری این رویارویی نابرابر، شهادت سه تن از تظاهر کنندگان و دستگیری عده ای از جمله شخص آیت الله ملک حسینی بود، اما دیگر توفان زیر خاکستر مردم شیراز شعله های خشم خود را به دامان رژیم طاغوت افکنده بود و به این ترتیب حادثه مسجد حبیب، عامل اصلی خیزش مردم شیراز می شود.

• مبارزه مسلحانه از سنگر مسجد اعظم ارومیه
نماد نخستین جنگ مسلحانه مردم با عوامل رژیم طاغوت مسجد اعظم ارومیه است که هم اکنون نیز رد گلوله های تانک بر روی آن باقی است. در دوم بهمن ماه 1357، این مسجد قدیمی در شهر مذهبی ارومیه که به عنوان مسجد اعظم، نامی آشنا برای تمامی مردم این خطه به شمار می رود، شاهد رویارویی مسلحانه انقلابیون با ماموران مسلح رژیم طاغوت بود که این مسجد را به عنوان ستاد مرکزی انقلاب برگزیده بودند.

اما داستان مبارزات انقلابی مسجد اعظم نه از روز 2 بهمن که پیش تر با جلسات روشنگرانه چهره های سرشناسی چون حجه الاسلام شیخ غلامرضا حسنی آغاز می شود که در این مسجد مواضع تند و شفاف خود را بی‌پروا و با شهامت علیه رژیم شاه اعلام می داشتند. به گونه‌ای که ایادی رژیم شاه نیز بارها با حمله به مسجد و پرتاب گاز اشک‌آور سعی در متفرق کردن مردم می‌کردند ولی با این وجود جوانان در مراسم‌ سخنرانی این مسجد حضور باشکوهی داشتند و غالبا صحن و سرا و حتی خیابان های اطراف مسجد مملو از جمعیت می شد.

از همین رو با اوج گیری درگیری ها، مبارزان آذربایجانی به این نتیجه رسیده بودند که اگر انقلابیون مسلح نشوند و با سلاح در عرصه انقلاب و راهپیمایی حضور نداشته باشند، امکان پیشرفت امور انقلاب در ارومیه نیست و عناصر وابسته به رژیم مردم را قتل عام می کنند. لذا حجت الاسلام حسنی تعدادی اسلحه را برای مقابله با ماموران تهیه کرده و متعاقب آن در روز دوم بهمن وقتی ماموران مسلح به مسجد حمله می کنند با مقاومت نیروهای مبارز انقلابی که از مواضع شان در پشت بام مسجد صورت می گرفت، درگیری شدیدی شکل می گیرد.

هرچند ایادی رژیم در ادامه این درگیری، از خودروهای زرهی و تانک استفاده می کنند و حتی دو گلوله به منبر این مسجد شلیک می شود اما ایستادگی جوانان ارومیه ای در برابر ماموران، چنان زهر چشمی از عناصر مسلح و گستاخ شاه گرفت که تا پیروزی انقلاب اسلامی در 22 بهمن 57 دیگر جرأت مواجهه با مردم را پیدا نکردند.

تاریخ دوم بهمن برای بسیاری از جوانان نسل امروز ناآشناست. این درحالی است که اگر حماسه این روز به دقت موشکافی و تحلیل و بررسی شود معلوم می شود که سهم بسزایی در بیداری و تسریع روند به سرانجام رسیدن انقلاب داشته است. گرچه قیام های خیابانی مردم قم در 19 دی و مردم تبریز در 29 بهمن سال 56 پایه های سطلنت 2500 ساله طاغوت در ایران را لرزاند اما قیام دوم بهمن سال 57 مردم ارومیه به عنوان اولین اقدام مسلحانه تیر خلاصی بر این حکومت ستم شاهی بود.

پایان پیام/