از پیشنهاد مهدوی کنی به تشکیل گروه امداد مسجد جلیلی تا پیشتازی درانفاق

خبرگزاری شبستان: یکی از وظایف مهم افراد در جامعه اسلامی، دستگیری از نیازمندان و تهیدستان است. هر کس به اندازه امکانات و توانمندی خود وظیفه دارد خلاء های موجود در زندگی افراد را جبران و کمبودهای آنان را پاسخگو باشد. همان‌گونه که خداوند نیازمند و فقیر را با فقر و نداری امتحان می‌کند، ثروتمندان را نیز این گونه می‌آزماید.

حجت الاسلام فراهانی فرد، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه مفید قم با اشاره به جایگاه انفاق در اسلام به خبرنگار شبستان می گوید: اسلام به بحث انفاق به قدری تاکید دارد که در قرآن کریم آیات بسیاری در مورد انفاق و فضایل آن آمده است.

وی می افزاید: تاثیر انفاق در جامعه فقط بر افراد تهیدست و نیازمند نیست بلکه یکی از جهات انفاق تاثیر آن بر خود انفاق کننده است. اگر این مسئله در جامعه تقویت و پررنگ شود، بسیاری از مشکلات مرتفع می شود.

نقش بی بدیل امام جماعت مسجد در فرهنگ سازی انفاق
وی با استناد به آیه ای از قران کریم که در آن خداوند به پیامبر (ص) می فرماید: «از مسلمانان صدقه و انفاق برای مستمندان بگیر تا آنها را تزکیه و تطهیر شان کنی»، ادامه می دهد: از این آیه این طور برداشت می شود که انفاق علاوه بر اینکه موجب حمایت و کمک از فرد نیازمند می شود بر انفاق کننده نیز تاثیر دارد.

حجت الاسلام فراهانی فرد با تاکید بر نقش محوری امام جماعت در ترویج فرهنگ انفاق در مسجد اذعان می کند: آموزش، تبلیغ و فرهنگ سازی این بحث مستحبی می تواند در مجامع عمومی و در سخنرانی های مساجد زمینه ساز این فرهنگ می شود که مردم به مسئله انفاق به عنوان یک وظیفه نگاه کنند.

این استاد دانشگاه عملیاتی کردن مسئله انفاق در محلات را یکی دیگر از مواردی دانست که باید از سوی امام جماعت مسجد و فعالان مسجد مورد توجه قرار گیرد و تاکید می کند: افراد توانگر، متمکن و نیازمند همجوار با مسجد و یا نمازگزار در مسجد باید توسط فعالان مسجد شناسایی شوند و با تشکیل حلقه هایی دو دسته توانمند و نیازمند به هم متصل شوند.

حجت الاسلام فراهانی فرد حفظ کرامت انسانی فرد مستمند را مسئله مهمی دانست که باید در این کمک رسانی و انفاق مورد اهتمام و تاکید امام جماعت مسجد باشد و تاکید می کند: قران کریم بر مسئله انفاق به دو نوع آشکار و پنهانی تاکید دارد. آشکار در برخی مواقع به منظور ترویج و تشویق مردم برای انجام این عمل و پنهانی به منظور حفظ آبروی فرد نیازمند.

وی ایجاد صندوق های قرض الحسنه، کمک به ایتام و بی سرپرستان، ایجاد درمانگاه و بیمارستان در جوار مسجد به منظور درمان نیازمندان مستحق و صندوق ازدواج و جهیزیه را شیوه های عملیاتی شدن بحث انفاق در مساجد ذکر می کند و می گوید: در صورتی که تعامل و همکاری میان اعضای مسجد با یگدیگر وجود داشته باشد می توانند به صورت یک شبکه منسجم این امور خدماتی را در مسجد به نحو احسن مدیریت و به نیازمندان و محرومین محل کمک و افراد متمکن را در کمک به محرومین شناسایی کنند.

الگوبرداری کمیته امداد در ایجاد صندوق صدقات از شیوه انفاق مسجد جلیلی
یکی از مساجدی که بیش از 50 سال است در امر انفاق و کمک به مستمندان پیشتاز است مسجد جلیلی تهران است. آیت الله مهدوی کنی که پیش از انقلاب امام جماعت مسجد جلیلی بود به مسئولان و اعضای هیئت امنای مسجد طرح ابتکاری ابداع صندوق های امداد و صدقات را برای نخستین بار پیشنهاد داد و در این مسجد اجرا کرد. به گونه ای که پس از انقلاب این طرح با الهام و الگوبرداری از مسجد جلیلی در سطح گسترده در کمیته های امداد امام خمینی(ره) دنبال و در حال حاضر نیز اجرا می شود.

صندوق های جمع آوری اعانات یکی از منابع عایدی این مسجد برای تامین هزینه های امداد رسانی به مستمندان محسوب می شود و در حال حاضر نیز صندوق های مسجد همچنان در مناطق مختلف شهر نصب شده و اعانات جمع آوری شده صرف دستگیری از مستمندان می شود.

حجت الاسلام سید محمد سجادی، امام جماعت مسجد جلیلی با اشاره به اینکه از همان زمان که آیت الله مهدوی کنی امام جماعت این مسجد شد (سال 1340) اقدام به ایجاد مرکزی برای امور خدماتی در این مسجد کرد، به خبرنگار شبستان می گوید: گروه خدماتی مسجد جلیلی به پیشنهاد و توصیه آیت الله مهدوی کنی در سه بخش گروه مدد کاران، بیماران و مستمندان، صندوق های امداد و تهیه جهیزیه مشغول به فعالیت و ارایه خدمت شدند تا در کنار انجام فعالیت های سیاسی به مستمندان نیز کمک رسانی شود.

یاری به مستمندان بخش مهمی از فعالیت های مسجد جلیلی بوده است که در ابعاد وسیع صورت می گیرد. گروه مددکاران بیماران مستمند از حدود سال 1349 در این مسجد تشکیل شد که هیئت مدیره این گروه قبل از انقلاب خود آیت الله مهدوی کنی و تعدادی از فعالان مسجد بودند که با هدف دستگیری از بیماران که امکان مداوای خود را نداشتند صورت گرفت.

امام جماعت مسجد جلیلی در این زمینه می گوید: گروه مدد کاران بیماران مسجد، بیماران مستمند را به پزشکانی که معالجه مجانی از بیماران را تقبل کرده بودند، معرفی می کردند و پزشکان به صورت رایگان به معالجه بیماران می پرداختند و حتی هزینه های داروی آنها از سوی آن پزشکان یا از طریق مسجد پرداخت می شد. از جمله پزشکانی که پیش از انقلاب به بیماران خدمات ارایه می کردند، دکتر عباس شیبانی و دکتر جلال بریمانی از پزشکان صاحب نام و انقلابی کشور بودند.

وی ادامه می دهد: در حال حاضر نیز مسجد جلیلی همانند زمان قبل از انقلاب به بیماران نیازمند تحت پوشش در تهیه دارو، کمک به درمان بیماری هایشان و حتی تقبل هزینه جراحی کمک می کند.

تاکید آیت الله مهدوی کنی در دستگیری از نیازمندان
آیت الله مهدوی کنی که قبل از انقلاب امام جماعت مسجد جلیلی بود در سخنانی در مسجد گفته بود که اسلام هم کمک به محرومین و انفاق را تاکید کرده و هم کمک به پیروزی نهضت را. از این رو اعضای گروه امداد مسجد اقدام به تهیه صندوق هایی کردند که بر روی آن نوشته شده بود: "بیماران را دریاببد".

این صندوق ها در حال حاضر نیز در سطح شهر، مراکز درمانی اختصاصی، مطب، درمانگاه هایی که مربوط به پزشکان و افراد است، نصب می شود و وجوهاتی که از این طریق کسب می شود صرف درمان افراد بی بضاعت که تحت پوشش مسجد هستند، می شود.

انفاق به مستمندان براساس نوع نیازمندی
مساجد بسیاری را می شناسیم که در کمک رسانی به نیازمندان فقط اقدام به ایجاد صندوق های قرض الحسنه و جمع آوری وجوه نقدی خیرین برای دستگیری مستمندان می کنند و اصلا در جریان موارد نیازمندی و امکاناتی که یک مستمند نیاز دارد، نیستند و به صورت کلی مقداری پول برای رفع نیاز به آنها پرداخت می شود. اما کمتر شنیده ایم که مسجدی تمام نیازهای نیازمندان محلی را شناسایی کند و به آنها بر اساس نوع نیازمندی که دارند کمک کند. این همان اقدامی است که در مسجد جلیلی از همان سال های قبل از انقلاب صورت می گرفت و در حال حاضر نیز در حال انجام است.

حجت الاسلام سجادی با تایید کمک رسانی مسجد جلیلی به نیازمندان براساس نیازهایشان می گوید: این مسجد به نیازمندان هم خدمات درمانی و آموزشی می دهد و هم برای ازدواج فرزندان خانواده های محروم برنامه ریزی و کمک رسانی می کند و از طریق صندوق های امداد که در سطح شهر است هزینه های تحصیل فرزندان آنها را حتی تا سطح دانشگاه تامین می کند.

وی ادامه می دهد: خانواده های نیازمند تحت پوشش مسجد علاوه بر دریافت خرج تحصیلی فرزندان خود هنگام ازدواج فرزندانشان نیز از امکانات مسجد برای تهیه جهیزیه فراهم شده از سوی مسجد، بهره می بردند. عده ای از خیرین و مسئولین گروه امداد مسجد از همان زمان قبل از انقلاب مسئول خریداری و تحویل اقلام و کالاهای اساسی برای تشکیل زندگی مشترک محرومین محل بوده اند و الان هم در این زمینه به نیازمندان خدمات می دهند.

مسجد جلیلی همچون یک نهاد سیاسی و اجتماعی فعال از آغاز دهه چهل تا به امروز، فعالیت بی وقفه ای را در تمام بخش ها و خدمت رسانی به مردم پشت سر گذاشته است تا نشان دهد مساجد ما نیز همچون مساجد صدر اسلام می توانند در تمام کارکردهایی که دارند فعال باشد.

پیشتازی در دستگیری از نیازمندان
تلاش هفده ساله مسجد جلیلی پیش از انقلاب، مرهون زحمات مستمر و بی شائبه آیت الله مهدوی کنی بود که با رهبری سیاسی و عقیدتی، مسجد را به کانونی مبارز و مخالف حکومت تبدیل و از طرفی با دستگیری از محرومین و ساماندهی به وضعیت معیشتی مستمندان و ایجاد امور خدماتی در مسجد، نقش بی بدیل مسجد در امور اجتماعی را به همگان تبیین کرد.

130 خانواده، تحت پوشش مسجد جلیلی
اگر چه پس از انقلاب آیت الله مهدوی کنی به دلیل مشغله های کاری و سیاسی زیاد نتوانست دیگر امام جماعت این مسجد شود ولی با طرحی که در دوران قبل از انقلاب در این مسجد اجرا کرد در حال حاضر نیز این مسجد را در انفاق و دستگیری از محرومین همچون زمان قبل از انقلاب پیشتاز کرده است. به گونه ای که هوشنگ دلشاد از اعضای هیئت امنای این مسجد دراین باره به خبرنگار شبستان می گوید: در حال حاضر بیش از 600 صندوق امداد این مسجد در سطح شهر تهران و مراکز و نهادهای مختلف کمک های مردمی را به منظور کمک به مستمندان جمع آوری می کند و بیش از 130 خانواده مستمند تحت پوشش این مسجد هستند.

ذبح 6 گوسفند در ماه و توزیع آن میان مستمندان
وی ادامه می دهد: برخی از مستمندان تحت پوشش به قدری نیازمند هستند که حتی توان تامین معاش زندگی را نیز ندارند از این رو هر ماه در مسجد شش گوسفند قربانی می شود و گوشت آن میان نیازمندان تحت پوشش توزیع می شود.

به گفته دلشاد کمک از طریق صندوق های امداد تنها بخشی از کمک رسانی به مستمندان این منطقه است. با توجه به ارتباطی که امام جماعت مسجد و اعضای هیئت امنا با برخی از خیرین دارند تعدادی از خیرین به صورت ماهانه در راستای کمک به محرومین و نیازمندان مبالغی را به مسجد پرداخت می کنند.

بنابراین چنانچه مساجد شرایط جدید اجتماعی را سرلوحه برنامه های خود قرار دهند، می توانند کارکرد چندگانه ای داشته باشند که هم به جذب افراد مختلف جامعه برای مشارکت در برنامه های مساجد کمک می کند و هم بازوی مطمئنی برای کمک به وضعیت اقتصادی طبقه محروم جامعه است.
پایان پیام/