خبرگزاری شبستان-آران و بیدگل، شهرها در فرهنگ کهن ایرانی و حتی قبل از ورود ارزش‌های متعالی اسلام مانند یک پیکره زنده بوده اند. گسترش بی رویه پیکره و کالبد شهرها به بهانه هایی چون «رقابت با شهرهای رو به گسترش»، «جذب بودجه بیشتر»، «تغییر کاربری اراضی پیرامون » و غیره سبب زوال سرمایه های «فرهنگ ارزشمند همسایگی»، «پیوندهای عمیق نسلی»، «امنیت قشر آسیب‌پذیر در بیرون از محیط خانه مانند سالخوردگان و کودکان» می شود.
هر از چندگاهی در رسانه ها خبر ربوده شدن کودکان تنها در خیابان ها در شهرهای مختلف رسانه‌ای می شود. این خبر به ویژه در شهرهای کوچک که تا چندی پیش روستا بوده اند و گاه مانند شهر ابوزیدآباد در جنوب شرق کاشان و از توابع شهرستان آران و بیدگل در سطح استان یکی از امن‌ترین شهرها شناخته می‌شود؛ بسیار سوال‌انگیز است.
شهر ابوزیدآباد و روستاهای پیرامون آن به ویژه روستاهای کاغذی و حسین‌آباد در بخش کویر از ایران مرکزی از قدیم دارای ویژگی‌هایی کالبدی و نیز فرهنگی بود که سبب افزایش «پیوندهای چهره به چهره» و «آفرینش خودپایش اجتماعی» می‌شد.
در هم تنیدگی بافت محله های قدیمی، پر پیچ و خم بودن کوچه ها و گذرها، تنگ بودن عموم کوچه‌ها، سقف داشتن آنها در موقعیت های حساس، باز بودن درب خانه‌ها در عموم ساعات روز تا ابتدای شب، عهده‌داری روفتن و جارو کردن درب خانه ها و کوچه توسط ساکنان از جمله این ویژگی های روبه زوال است.
این ها آداب و ویژگی هایی است که ناشی «تنگی فضا در وسعت کویر» و یا فقط «ترس از یورش راهزنان» نبوده تا امروزه بیهوده به نظر آید.
امنیت مانند جریان خون است که قلب آن یعنی حوزه نیروی انتظامی باید فشار و حجم کافی یعنی امکانات و پرسنل کافی داشته باشد تا از عهده آن برآید و از آنجا که همیشه برای این دو تنگناهایی هست؛ پس:
۱- منطقی نیست ارایه خدمات شهری به محله های قدیمی با توجیه تنگی کوچه‌ها ضعیف باشد. در این زمینه باید تدابیر لازم اندیشیده شود.
۲- توسعه بی‌رویه و غیرطبیعی شهر از اطراف سبب تهی شدن تدریجی محله‌های قدیمی شهرهای کویری از رونق و آبادی و در ادامه زوال هویت‌بخشی فرهنگی و اجتماعی آنها و از جمله امنیت می‌شود.
۳- منطقی نیست شهرداری ساکنان محله های قدیمی را به تخریب و تعریض کوچه‌ها تشویق کند.
۴-بار فرهنگی و ارزشی محله‌های قدیمی شهرها وروستاها ارایه مطلوب خدمات شهری را به آنها با وجود هزینه بری بیشتر کاملا توجیه می‌کند. کاش سهم زیبایی کوچه‌های محله‌های قدیمی ابوزیدآباد بیش از این بود.
سخن آخر اینکه زیبایی شهرها و روستاهای کویری مانند ابوزیدآباد و پیرامون، بیش از اینکه در هزینه کردن (آراستن) باشد در آگاه کردن مردم به اینکه نگهداشتن خشت، کاهگل، دیوارهای کج و معوج و ترک خورده (پیراستن) است. حتی اگر دیوارهای خانه‌های امروزی را با کاهگل و گچ زینت کنیم که در حد خود محیط را آشناتر می‌کند، بیشتر به عروسی بزک کرده می‌ماند و کوچه‌های قدیمی و خشتی زخم خورده از آهن و سیمان به مادری شکسته و مهربان.
یادداشت: غلامرضا براتی ابوزیدآبادی/ دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی
نظر شما