به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، دومین نشست مجازی پروژه ایران فراسوی مرزها، آشنایی با ایران شناسان، از سوی رایزنی فرهنگی کشورمان در لبنان و اداره روابط بین الملل، آکادمی علوم انسانی و پژوهش های فرهنگی و بنیاد دائرة المعارف جهان اسلام و با تجلیل از شخصیت خانم دکتر دلال عباس استاد ادبیات تطبیقی و ادبیات فارسی دانشگاه لبنان برگزار شد.
دراین مراسم ابتدا خانم دكتر شكوه حسينی، مدیر دفتر همکاری‌های علمی بین‌المللی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ضمن خوشامدگویی به میهمانان و حاضران در جلسه، از خانم دکتر دلال عباس، استاد ادبیات تطبیقی و ادبیات فارسی دانشگاه لبنان به خاطر حضورشان در این محفل تشکر نمود و خاطرنشان کرد که دفتر همکاری‌های علمی بین‌المللی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی مدتی است که در پروژه‌ای با عنوان «ایران، آن سوی مرزها» در تلاش است تا به بازتاب نمادها و شخصیت‌های ایرانی در خارج از ایران و نیز معرفی استادان و پژوهشگران غیر ایرانی بپردازد که در زمینۀ فرهنگ، ادبیات و اندیشه ایرانی فعالیت می‌کنند.
وی افزود: در این جلسه با همکاری رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بیروت و بنیاد دائره المعارف اسلامی میزبان یکی از نام‌آشناترین استادان و مؤثرترین شخصیت‌های عرب بوده که به حق حلقۀ وصلی میان فرهنگ ایرانی و عربی است و سال‌ها در راه معرفی فرهنگ و اندیشۀ ایرانی به دانشجویان، پژوهشگران و استادان عرب و به‌ویژه لبنانی تلاش و مجاهدت کرده است.
دکتر حسینی در پایان گفت: دست روزگار زمانی دکتر دلال عباس را به ایران کشانید و او سال‌هایی چند در این دیار رحل اقامت افکند و در دریای بیکران اندیشه و ادبیات این سرزمین غوطه‌ور شد و مرواریدی چند از صدف عرفان و تصوف و اندیشه و ادب آن برچید و به مشتاقان این فرهنگ در گوشه و کنار جهان گستردۀ عرب ارزانی داشت.
سپس عباس خامه یار رایزن فرهنگی کشورمان در لبنان با اشاره به نقش مهم دکتر دلال عباس در تبادل فرهنگی میان دو کشور، و نیز جهان عرب و ایران، گفت: این بانوی جلیل القدر بهترین شخصیتی بود که با هدف نزدیک کردن فرهنگ ها میان دو زبان، به عنوان حلقه اتصال، جهت آشنا نمودن مردم کشورش با زبان، ادبیات و اشعار فارسی به ایفای نقش پرداخت.
وی ضمن اشاره به ابعاد اخلاقی، ایمانی و معرفتی ایشان، افزود:درباره شخصیت اخلاقی، ایمانی و ارادت ایشان به اهل بیت علیهم السلام و حرکت در مسیر آنها و نیز روش آموزشی و علمی وی در دانشگاه لبنان و پژوهش های ارزشمندش مطالب بسیاری گفته شده است، اما باید به نقش مهم این استاد فرهیخته در احیای دوباره مجله "الدراسات الأدبیه" اشاره نمایم، که قرار است با طراحی و محتوای جدید بار دیگر منتشر شود. این مجله یکی از مهمترین منابع پژوهشی برای فارسی آموزان به شمار می رود چرا که محتوای بسیار پربار و غنی از ادبیات فارسی و عربی را به همراه دارد و دکتر دلال عباس با توجه به علاقه وافرش به زبان و ادبیات فارسی در انتخاب مباحث و عناوین علمی و ادبی پیشرفته آن نقش مهمی داشت و همواره تمام کارهایی که از زیر دست ایشان بیرون می آیند در بهترین شکل و محتوا بوده است.
خامه یار همچنین به کتاب معرفی "بانوی فقیه ایرانی نصرت امین" که از آثار دکتر دلال عباس است، پرداخت و گفت: شاید نخستین کسی که بانو امین را به جهان عرب به عنوان یک الگوی بانوی مؤمن فقیه و عالم معرفی کرده است، این استاد فرهیخته دانشگاه لبنان باشد.
وی گفت: ما به وجود چنین بانوانی مانند نصرت امین در جوامع شرقی اسلامی خود و نیز امثال استاد فرهیخته دکتر دلال عباس افتخار می کنیم.
خامه یار در پایان گفت: به این استاد جلیل القدر و دیگر اساتید بزرگوار حاضر در این وبینار خیر مقدم می گویم و امیدوارم که تمام بانوان از این بانوی فرهیخته الگو بگیرند، چرا که ما به چنین شخصیت های تأثیر گذار در جامعه و جهان نیازمندیم.
در ادامه محمد مهدی شریعتمدار، رایزن فرهنگی سابق کشورمان در لبنان، ضمن تشکر از خانم دکتر دلال عباس جهت دعوت از ایشان در این مراسم، گفت: تقدير چنين بود كه دانش آموخته زبان و ادبيات عربى در حساس ترين مقطع تاريخ معاصر و دوران مبارزات و پيروزى انقلاب به ايران بيايد و با نام شيخ بهايى آشنا شود و درباره اش پايان نامه دكترا بنويسد و همچون او در تعاملات فرهنگى دو كشور بكوشد.
وی در بیان مهم ویژگی های این استاد برجسته زبان فارسی در لبنان گفت: آشنايى با ادبيات و فرهنگ و سياست و ارزش هاى ملى، دينى و انقلابى ايران و تمدن اسلامى، و معرفی آن، و توجه به تكثر و تعدد آراى دينى و سياسى در ايران از مهم ترين ويژگى هاى اوست.
شریعتمدار همچنین از خانم دلال عباس به عنوان آغازگر معرفی شعر، داستان و رمان و ادبيات معاصر ايران به جهان عرب یاد کرد و گفت: تنوع آثار او از تأليف و ترجمه كتب و مقالات علمى و عمومى و راهنمايى رساله ها و انجام سخنرانى ها از ديگر خصوصيات تلاش علمى نيم قرن از زندگى پربار اوست و در حوزه تاريخ، ادبيات و فرهنگ ايران، آثارش درباره شيخ بهايى و مقالات متعددش در مجله مطالعات ادبى و توجه به روابط فرهنگى ايران و جبل عامل او را متمايز مى كند. او در عرصه سياست نيز از خاطرات مرحوم هاشمى رفسنجانى و درباره امام موسى صدر، مساله فلسطين، اسلام گرايى و ولايت فَقِيه آثارى ترجمه كرده است. او معتقد است كه هر كه شعر فارسى نخوانده، فرهنگ اسلاميش ناقص است.
شریعتمدار در پایان گفت: او هم تربيت شده مادرى نيكو و هم خود يك مربى است و در آثارش به مسايل تعليم و تربيت نيز مى پردازد و براى دانشجويانش، علاوه بر استادى، همواره مادرى مهربان نيز بوده است. اهتمام به زنان در آثارش موج مى زند. زن در انديشه مطهرى، زن در جامعه ايرانى، حقوق زن در اسلام، زن اندلسى، زن در عصر جاهلى و كتاب ماندگارش درباره بانو نصرت امين از جمله اين آثار اوست.
محمد صالح سرخوه،استاد زبان فارسی از کویت، سخنران بعدی بود، وی از خانم دکتر عباس به عنوان یک مادر و الگو یاد کرده و گفت: پس از آشنایی با ایشان، او را الگویی حقیقی یافتم که تنها امثال او را در تاریخ اندلس و شخصیت های برجسته و شعرا و ادیبان معروف را دارای چنین اوصافی یافته بودم.
وی افزود: ایشان الگویی مهم برای ارزش های فرهنگی و ادبی است که در حال حاضر کمیاب شده است. از سوی دیگر شعر نو که به تازگی و در سال های اخیر، وارد دنیای ادبیات عرب شده است،و دکتر دلال عباس در این باره تلاش های زیادی در انتقال شعر نو به ادبیات عرب و جا انداختن آن به عنوان شعر نموده و به قرآن کریم در این باره اشاره کرده که این نوع شعر را در قرآن کریم می یابیم.
او در پایان ضمن قرائت اشعاری در توصیف دکتر دلال عباس به آشنایی خود با این استاد برجسته زبان فارسی اشاره نموده و گفت: تمام نوشته ها و اشعارم را پیش از انتشار وچاپ در اختیار ایشان می گذارم تا هرگونه که بخواهد تصحیح کند و برای یکی از کتابهم نیز مقدمه نوشته است.
سپس خانم دکتر نعیمه شکر، استاد زبان فارسی دانشگاه زحله با اشاره به اهمیت ترجمه و برقراری ارتباط با دیگر فرهنگ ها با تکیه بر آثار خانم دکتر دلال عباس، گفت: ایشان با برقراری کانال های ارتباط فعال میان ادبیات فارسی و عرب، توانست در ابعاد فکری، اجتماعی، دینی، فرهنگی، تاریخی، علمی و ادبی، فاصله میان فرهنگ ها را از بین برده و پل ارتباطی میان ملت ها برقرار کند.
وی افزود: دکتر دلال عباس با پی بردن به نقشی که در ترجمه متون فارسی به عربی ایفا می کند، به گزینش موضوعات متناسب با نگاه عرب ها به ترجمه دقیق متون نوین ب÷ردازد و محتوای ارزشمندی ارائه کند.
نعیمه شکر در ادامه به موفقیت دلال عباس در ترجمه کتاب شیخ بهایی با عنوان:"التدین و النفاق بلسان القط و الفأر"(دینداری و نفاق از زبان موش و گربه) اشاره نموده و گفت: به اعتراف اساتید و بزرگان رشته ادبیات، این کتاب نقش پل ارتباطی میان لبنان و ایران را ایفا نموده است. ایشان پس از آن توانست آثار پروین اعتصامی، نیما یوشیج و برخی دیگر از ادبای ایران را به عربی ترجمه کند.
وی در پایان گفت: از ویژگی های متون ترجمه شده توسط ایشان، نقل محتوا با حفظ امانت کامل و انتقال اندیشه ها به طور کامل با همان مفهوم زبان مبدأ می باشد که خواننده را به آن معنا سوق می دهد.
در ادامه دکتر محمد فراس حلباوی از سوریه سخنران بعدی بود، وی گفت: در دورانی که خانم دکتر دلال عباس در ایران حضور داشت، همزمان با آغاز انقلاب اسلامی بود که استبداد و ظلم را از ایران ریشه کن نمود.و انقلابيون با فریادهای خود در میادین مبارزه بر ضد ظلم و استبداد و مزدوری سرمداران، به مقابله برخاسته بودند. دکتر دلال درباره ریشه های فکری، فرهنگی و معرفتی انقلاب مطالب بسیاری را به ما آموخت.وی می گوید، این انقلاب با اشعار عرفانی فارسی در هم آمیخت مانند"دیو چو بیرون رود فرشته در آید".مردم با پس زمینه سلوک و عرفان، طرح انقلابی، متمدن با محوریت عدالت را به ثمر رساندند و نور حقیقت را جایگزین تاریکی ظلمت شیطانی کردند. دلال عباس تمام این صحنه ها را شاهد بود و برای ما بازگو کرد. در دورانی که خانم دکتر دلال عباس در ایران حضور داشت، همزمان با آغاز انقلاب اسلامی بود که استبداد و ظلم را از ایران ریشه کن نمود. همان گونه که دکتر دلال می گوید، این انقلاب با اشعار عرفانی فارسی در هم آمیخت مانند"دیو چو بیرون رود فرشته در آید".
وی در پایان گفت: دلال عباس با تمام وجود خود این حوادث را مشاهده کرد و پس از بازگشت به جبل عامل در همین مسیر و معرفی انقلاب اسلامی گام برداشت و با ترجمه و تألیف، روح انقلاب اسلامی را به لبنان معرفی کرد.
سپس دکتر حبیب فیاض، استاد دانشگاه لبنان، ضمن بررسی ابعاد شخصیتی خانم دکتر دلال عباس به عنوان مادر، مربی، استاد، شخصیت معنوی و شخصیت فکری ایشان به بیانهریک از عناوین ذکر شده فوق پرداخت و گفت: هنگامی که خانم دکتر از ایران برای من سخن می گوید، با تمام وجودم احساس می کنم که در میان فرهنگ و مردم ایران قرار دارم. و این امر نشان دهنده توانمندی ایشان در بیان واقعیت موجود در ایران و قدرت توصیف واقعیت فکری و اجتماعی آن از سوی وی می باشد.
وی افزود: در بُعد خانوادگی و مادر بودن، باید بگویم به خانه ایشان که رفتم، اندیشه و فرهنگی که در جوهره زندگی این بانو مشاهده کردم، نشان می داد که در عین داشتن مشغله های دانشگاهی و علمی نسبت به تربیت فرزندان و توجه به خانواده غافل نبوده و همزمان با اخلاص، شفافیت برای رسیدن به اهداف خود، تلاش مداوم دارد.
دکتر فیاض در ادامه گفت: در بُعد دانشگاهی، این جانب همکار ایشان در دانشگاه لبنان بودم، اما تاکنون استادی را مانند وی ندیده ام که تا این اندازه به نفع دانشجویان کار کند و به تمام معنای کلمه در امور پژوهشی و آموزشی، خادم آنها باشد و به عنوان یک مربی از تجربیات زندگی علمی خود به آنها بدهد.
وی سپس درباره بعد فکری شخصیت دکتر دلال عباس گفت: شخصیت فکری او بر سه پایه استوار شده است، نخست: بُعد ادبی، وی یک ادیب با تمام ویژگی های آن در حدی که می توان او را در ردیف اول ادبای جهان عرب به شمار آورد. دوم: بُعد تاریخی است که همواره در روش آموزش خود به تاریخچه و ریشه مواردی که تدریس می کرد مراجعه می نمود تا آنچه در واقعیت در اندیشه ایرانی ها می گذرد را به دانشجویان تفهیم کند.
دکتر حبیب فیاض سپس به مترجم بودن ایشان اشاره نمود و گفت: همان گونه که دکتر حداد عادل گفت، اگر خانم دلال عباس نبود، ما هم اکنون شاهد دائرة المعارف اسلامی به وضعیت کنونی موجود نبودیم. و من نیز می گویم که اگر وی نبود، شاهد پل ارتباطی میان ایران و جهان عرب در ابعاد فرهنگی، فکری و ادبی با وضعیت کنونی نبودیم.
وی در پایان به بیان بُعد معنوی شخصیت دکتر دلال عباس پرداخت و گفت: دکتر دلال تمام تلاش خود را در جهت ایجاد تغییر و جلوگیری از انحراف نموده و پتانسیل لازم برای انتقال مفهوم تصوف را در متون مربوط به آن در خود دارد. از دیگر اوصاف وی، صبر و محبت به دیگران است که باعث شد در امتحانات سخت الهی سربلند بیرون بیاید.
در ادامه دکتر غلامعلی حداد عادل با تجلیل از شخصیت این استاد برجسته زبان فارسی، گفت: ایشان دوازده عنوان از بیست و هفت عنوان کتاب های این جانب را در مجله"العالم الاسلامی" به عربی ترجمه کرده است. و بیش از یک هزار مقاله از دوازده هزار مقاله، به عربی ترجمه کرده است.
حداد عادل در پایان گفت: وی نقش بارزی در تبادل معرفتی میان ایران و جهان عرب و اسلام ایفا نمود و همواره حلقه وصل میان دو فرهنگ بوده است.
در پایان خانم دکتر دلال عباس، به نحوه آشنایی اش با زبان فارسی و مسافرتش به ایران در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی مطالبی را بیان داشته و گفت: اواخر دهه شصت قرن بیست میلادی دانشجوی دانشگاه لبنان در رشته زبان و ادبیات عرب بودم، به طور میانگین هفته ای دو ساعت با مرحوم دکتر احمد لواسانی زبان فارسی می خواندیم. روش تدریس وی و اطلاعات اضافی که به آن می افزود، باعث شد تا عاشق این زبان و شعرایی بشوم که برخی اشعارشان را شنیده بودم. آرزویی بود که تحقق آن آسان نبود، آن هم اندیشه مسافرت در آن زمان به ایران و ادامه تحصیل در این کشور.
وی افزود: پس از گذشت ده سال و درست دو سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، تقدیر این بود که آرزوی دیرینه من محقق شود. در اواخر سال 1976م در بحبوحه جنگ داخلی لبنان و تجاوزهای اسرائیل به جنوب که ساکن آنجا هستیم، به اتفاق همسرم به ایران رفتیم و آنجا بود که برای نخستین بار نام بهاء الدین عاملی به گوشم خورد، لذا از همان زمان تصمیم گرفتم تا موضوع پایان نامه دکتری من باشد و کار را با جمع آوری اطلاعات و اسناد آغاز کردم.
سپس استاد بازنشسته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لبنان، گفت: دو سال اقامتم در تهران، این فرصت را برای من ایجاد کرد تا نسبت به اوضاع فرهنگی، سیاسی و تاریخی آنجا از طریق تلویزیون و به ویژه تلویزیون آموزشی، مطالعه روزنامه ها و گفتگو با اساتید، دانشجویان، همسایه ها، عموم مردم و خارجی های مقیم با این کشور آشنا شوم. در لبنان نیز مطالعه و تحقیق پیرامون بهاء الدین عاملی را دنبال کردم و شروع به ترجمه متون تاریخی و ادبی مرتبط با موضوع پایان نامه ام کردم. این پایان نامه را در لبنان و با راهنمایی استادم مرحوم دکتر احمد لواسانی به پایان رساندم. و پس از آن، بر خود واجب دانستم که آن چه را از ایران، انقلاب اسلامی و فرهنگش می دانم به کسانی که به ایران توجه دارند اما زبان فارسی را نمی دانند، اطلاع دهم یا اندیشه های غلط درباره ایران و انقلاب اسلامی موجود در اذهان را تصحیح کنم.
دکتر دلال عباس در پایان گفت: این جریان اجتهاد در اسلام که علمای جبل عامل پایه های آن را در ایران استوار کردند، همانی است که امام خمینی و آقای خامنه ای به آن منتسب هستند. شیخ بهایی همچنین حلقه اتصال میان من و شعرای عرفانی بود که از آنها تأثیر گرفته بود و نیز انقلاب اسلامی باعث شد تا اندیشه جنگ همیشگی میان حق و باطل و میان پیامبر اکرم با گردنکشان قریش، و میان حسین علیه السلام با یزید و میان ونزوئلا با آمریکا شیطان بزرگ، تقویت گردد.
نظر شما