خبرگزاری شبستان، جهان اسلام: مسلمانان در اوکراین در طول دهه‌‌های حکومت اتحادیه جماهیر شوروی از آزادی چاپ مطبوعات و نشریه های مخصوص شان محروم بودند، اما پس از بازگشت مسلمانان تاتار کریمه از تبعیدگاهشان، استقلال اوکراین در سال 1991 میلادی و تاسیس اداره های دینی و برخی از جمعیت های اجتماعی و خیریه و موسسه های اسلامی فعالیت مطبوعاتی در تعدادی از شهرهای مسلمان نشین آغاز شد.
مسلمانان اهمیت مطبوعات و روزنامه نگاری را در زمینه آموزش اسلام، گسترش آگاهی، تصحیح مفاهیم و القای ارزش ها متوجه شدند. به همین دلیل روزنامه ها و مجله های مختلفی را در دهه 90 قرن گذشته در زمینه موضوعات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و دینی و مذهبی می بینیم. همچنین این روزنامه ها به زبان اقلیت های مسلمان روسی، کریمه، تاتار و عرب نوشته شده اند.
روزنامه ها و مجله ها به زبان روسی:
روزنامه ها و مطبوعات کاغذی به صدای مسلمانان تبدیل شدند. برخی از روزنامه نگاران و اصحاب رسانه از تاتارهای کریمه که به تازگی از ازبکستان برگشته بودند، دو سال قبل از استقلال اوکراین روزنامه «کریمه» را در ژوئیه 1989 میلادی منتشر کردند که یک روزنامه سیاسی و فرهنگی متنوع است. این روزنامه اخبار مردم تاتار کریمه را در درجه اول منتشر می کرد. همچنین صفحه ویژه ای درباره اسلام با عنوان «اسلام نور» داشت. مسلمانان در همین سال مجله «قاصفیت» را که به تحقیقات و مطالعات تاریخی کریمه و تاتارها می پرداخت، منتشر کردند.
در 15 ژوئن سال 1990 میلاد در شهر باغچه سرای روزنامه «آودت» یعنی بازگشت منتشر شد. این روزنامه از جنبش ملی تاتارهای کریمه صحبت می کند. دراین روزنامه درباره مسایل سیاسی و اجتماعی تاتارهای کریمه به زبان روسی نوشته می شود.
در سال 1992 میلادی، روزنامه «یانی دنیا» یعنی جهان جدید به زبان کریمه تاتار در کریمه منتشر شد. این روزنامه یک روزنامه فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است که آداب و رسوم مردم تاتار کریمه بررسی می کند.
اما نخستین روزنامه دینی اسلامی در اوکراین، ماهنامه «البیان» به زبان روسی است که آن را مرکز فرهنگی اسلامی تاتارهای ولگا در کی‌یف در اکتبر 1993 میلادی در پنج هزار نسخه منتشر کرد. در این روزنامه سلسله مقالاتی درباره ارکان اسلام، ایمان و اخبار مسلمانان اوکراین و جهان منتشر شد. چاپ این روزنامه تا سال 2002 میلادی ادامه داشت و توزیع آن رایگان بود.
در نوامبر سال 1993 میلادی روزنامه «هدایت» درباره وضعیت دینی مسلمانان کریمه در شهر سیمفروپول به دو زبان کریمه تاتاری و روسی منتشر شد. این روزنامه به انتشار مقاله های فقهی، تفسیر قرآن کریم، احادیث نبوی و مسایل مخصوص مسلمانان اوکراین توجه دارد. این روزنامه همچنان چاپ می شود.
روزنامه «صوت کریمه» در سال 1993 در شهر سیمفروپول به دو زبان روسی و کریمه تاتاری منتشر شد که به مسایل سیاسی و فرهنگی متنوع می پردازد.
پس از آن در کی‌یف روزنامه «میناریت» در مارس 1994 به زبان روسی درباره اداره دینی مسلمانان اوکراین چاپ شد. این روزنامه وابسته به جماعت عبدالله هرری معروف به جماعت «الاحباش» است.
جمعیت اسلامی شهر پولتاوا روزنامه «اذان» را به طور رسمی در 25 دسامبر 1995 میلادی به زبان روسی در چهار صفحه کوچک منتشر کرد. این روزنامه ماهیانه در یک هزار نسخه چاپ شد. این جمعیت روزنامه «ایمان» را در ژوئن سال 1996 میلادی در صفحه های بزرگ و در یک هزار و 500 نسخه چاپ کرد.
حزب اسلامی اوکراین در دسامبر سال 1997 میلادی روزنامه «یدینستفا» یعنی وحدت را در شهر دونتسک چاپ کرد. سپس این حزب روزنامه «ناش دوم اوکراین» یعنی «اوکراین خانه ما» را در سال 1998 میلادی به زبان روسی منتشر کرد.
اتحادیه سازمان های اجتماعی «الرائد» در اوکراین روزنامه «الرائد» را به زبان روسی منتشر کرد. این روزنامه یک ماهنامه خبری اندیشه اسلامی است که به طور رایگان توزیع می شود. شماره اول آن در 23 دسامبر سال 1998 میلادی در کی‌یف در چهار هزار نسخه چاپ کرد. پس از یکسال تعداد نسخه های چاپ شده به هفت هزار نسخه و سپس به 10 هزار نسخه افزایش یافت. این روزنامه در سراسر اوکراین توزیع می شود. شماری از اندیشمندان اسلامی و شرق شناسان اوکراینی و تاتاری در این روزنامه می نویسند.
این روزنامه اخبار، برنامه ها و فعالیت های مسلمانان در اوکراین را منتشر می کند و به مسایل اسلامی و اجتماعی از منظر انسانی و اعتدال گرایانه می پردازد. این روزنامه تا سال 2015 میلادی چاپ می شود، اما به دلیل روی آوردن خوانندگان به اینترنت و فناوری اطلاعات جدید چاپ آن متوقف شد.
مجله «یلدز» یعنی ستاره در شهر سیمفروپول در سال 1998 میلادی چاپ شد. این مجله یک مجله ادبی فرهنگی به زبان کریمه تاتاری است. این مجله در سال 1976 در ازبکستان چاپ می شد.
روزنامه ها به زبان عربی:
برخی از موسسه های عربی و دینی تلاش کردند تا با چاپ روزنامه ها و مجله های عربی به اقلیت عربی در اوکراین توجه کنند. این روزنامه ها و مجله ها به اخبار اقلیت عربی می پرداخت و اطلاعات دینی و فرهنگی متنوعی ارایه می کرد.
اداره دینی مسلمانان اوکراین در سال 1995 میلادی روزنامه «المنار» را منتشر کرد. این روزنامه تلاش کرد تا اخبار فعالیت ها و افکار اعضای جماعت الاحباش را در اوکراین، روسیه و العالم منتشر کند. جماعت الاحباش منتقد افکار سلفی گری است.
دانشجویان عرب در برخی از شهرهای اوکراین به چاپ نشریه های دوره ای کوچک به زبان عربی با هدف گسترش آگاهی دینی بین دانشجویان مسلمان و یادآوری به آنها درباره برخی از مناسبت های دینی اقدام می کردند. مجله المنار در شهر خارکوف در نیمه دهه 90، مجله الوقائع در کی‌یف در سال 1996 از جمله این نشریه ها هستند.
مجله رسمی «حوت» در سال 1996 در کی‌یف منتشر شد که مقاله های سیاسی و اجتماعی متنوع در آن چاپ می شد. از این مجله تنها چهار شماره چاپ شد. پس از آن نشریه «صدای اوکراین» منتشر شد. سپس مجله «النور» به عنوان یک مجله دانشگاهی در اوایل سال 1997 میلادی منتشر شد که انتشار آن تنها یک سال به طول انجامید.
دانشجویان عرب پس از چاپ این نشریه، در سال 1997 به چاپ روزنامه «الرائد» به زبان عربی روی آوردند. اما انتشار آن یک سال به طول انجامید تا در 28 ژانویه 1998 به طور آزمایشی چاپ شد. اتحادیه سازمان اجتماعی «الرائد» این روزنامه را که به مسایل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی می پرداخت، چاپ می کرد. در ابتدا این روزنامه در 16 صفحه و سپس در 12 صفحه چاپ شد.
بدون شک این تجربه های مطبوعاتی مسلمانان اوکراین باعث شد تا آنها در راه اندازی پایگاه ها و صفحه های الکترونیکی در قرن کنونی آماده باشند و از این پایگاه ها به عنوان هسته رسانه اسلامی در اوکراین استفاده کنند.
نظر شما