آداب زیارت حضرت رسول (ص) از نزدیک و دور

خبرگزاری شبستان// بیرجند

زیارت در لغت به معنی دیدار با شخصی بزرگ و محترم، حضور در مشاهد مشرفه و بقاع متبرکه و زیارت اهل قبور است.

زیارت در روایات و احادیث اسلامی از جایگاهی ویژه برخوردار است و آثار و برکات بی شماری دارد و بسیار مورد سفارش و تاکید پیشوایان معصوم دین قرار گرفته است. چنانچه از رسول خدا (ص) نقل شده که فرمودند: الزِّیارَهُ تُنبِتُ المَوَدَّهَ. زیارت، مهر و مودت را در دل ها می رویاند.

اهمیت زیارت حضرت رسول (ص) به اندازه ای است که روایت شده کمال زیارت بیت الله الحرام به زیارت پیامبر اکرم (ص) است چنانکه در حدیثی آمده که: اَتِمُّوا بِرَسوُلِ الله (ص) اِذا خَرَجتُم ِالی بیت اللهِ الحرامِ فَاِنَّ تَرکَهُ جَفاءٌ وَ بِذلِکَ اُمِرتُم.

همچنین تاکید شده است وقتی به قصد زیارت بیت الله الحرام از خانه خارج شدید، سفر خود را با زیارت رسول خدا(ص) به انجام رسانید که ترک زیارت آن بزرگوار جفاست! ضمن آنکه این یک دستور است که بدان امر شده اید.

آداب زیارت

زیارت پیامبر اکرم (ص) و سایر معصومین (ع) آدابی دارد که هر چه آن آداب، بیشتر و بهتر رعایت شود زیارت، مطلوبتر و آثار و برکات افزونتری خواهد داشت. برخی از آن آداب که امام صادق (ع) به صفوان جمال آموخت، عبارت است از:
1-غسل
2-پوشیدن لباس مناسب و پاکیزه
3-استعمال بوی خوش
4-حرکت و راه رفتنن با آرامش و وقار (تواضع و فروتنی)
5-کوچک و آهسته گام برداشتن
6-خواندن نماز زیارت و صلوات بر پیامبر (ص) و آل او
7-زیارت کردن به نیابت از دیگران
8-زیارت مبتنی بر معرفت و محبت (تعظیم و تکریم)
9-اخلاص در زیارت
10-زیارت وداع در پایان و درخواست توفیق زیارت مجدد

فلسفه زیارت

با استفاده از روایاتی چند، بخشی از فلسفه زیارت پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) عبارت است از:
1- آشنایی با عقاید و معارف ناب
2- حق شناسی و ادای حق اهل بیت (ع)
3- الگوپذیری و هماهنگی با اهل بیت (ع) در تمام ابعاد زندگی
4- تولی و تبری
5- توسل و استمداد از ارواح طیبه معصومین (ع)
6- درخواست شفاعت در آخرت

توصیه به زیارت

در احادیث متعدد بر زیارت حضرات معصومین (ع) از فاصله دور و نزدیک توصیه و تاکید شده است که در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود:
پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) فرمودند: «هر کس مرا در حیات من یا پس از مرگ زیارت کند، در روز قیامت در جوار من خواهد بود»؛(وسائل الشیعة 14: 334،)
امام على(علیه السلام) از رسول الله(صلى الله علیه وآله) نقل مى کند که فرمود: «هر کس در هر مکانى از زمین، به من سلام کند سلامش به من مى رسد».(امالى طوسى، صفحه 167، حدیث 31)
در روایت معتبرى از امام سجّاد(علیه السلام) نقل شده که رسول الله(صلى الله علیه وآله) فرمود: کسى که بعد از وفات من به زیارت قبرم بیاید، مثل کسى است که در زمان حیاتم به سوى من هجرت کرده است، پس اگر توان آن را ندارید، از دور بر من سلام بفرستید که به من مى رسد.(کامل الزیارات، صفحه 14، حدیث 17، باب 2)
همچنین زیارت پیامبر اعظم (ص) از راه دور، هم مستحب است چنانکه خود آن بزرگوار فرمود: مَن زارَ قبری بَعدَ مَوتی کِانَ کَمَن هاجَرَ اِلیَّ فی حَیاتی، فَاِن لَم تَستَطیعُوا فَابَعثوُا اِلَیَّ بِالسَّلامِ فَاِنَّهُ یَبلُغُنی. (وسایل الشیعه/ج 10/ص 263)هرکس بعد از رحلت من، قبر مرا زیارت کند مانند کسی است که در دوران حیاتم به سوی من هجرت کرده باشد، پس اگر قادر به حضور در کنار قبرم نبودید از فاصله دور به من سلام بفرستید، آن هم به من می رسد!

سخنان رسول خدا در آخرین روزهای حیات ایشان

گفته اند هنگامی که حضرت رسول (ص) از حجه الوداع مراجعت نمود و بر آن حضرت معلوم شد که رحلت او به عالم بقا نزدیک شده است پیوسته در میان اصحاب خطبه می خواند و ایشان را از فتنه های بعد از خویش به مخالفت فرموده های خود حذر می نمود.

وصیت می فرمود ایشان را که دست از سنت و طریقه ی او برندارند و بدعت در دین الهی نکنند متمسک شوند به عترت و اهل بیت او به اطاعت و نصرت و حراست از آنان. مطابعت از ایشان را بر خود لازم دانند و منع می فرمود ایشان را از مختلف و مرتد شدن. مکرر می فرمود که ایها الناس من از پیش شما می روم، شما در حوض کوثر بر من وارد خواهید شد از شما سوال خواهم کرد که چه کردید با دو چیز گران بزرگ که در میان شما گذاشتم، قرآن کتاب خدا و عترت که اهل بیت من هستند.

در جایی دیگر نیز نقل شده که رسول الله به حضرت علی (ع) فرمودند: هر سال جبرئیل یک مرتبه قرآن را بر من عرضه می کرد اما امسال آن را دو مرتبه عرضه نمود. چنین گمان دارم که این برای آن است که وفات من نزدیک شده است.

در برخی از احادیث نیز روایت شده که پیامبر گرامی اسلام را با زهر مسموم نمودند و ایشان به شهادت از دنیا رفتند. (بر گرفته از کتاب منتهی الآمال فصل 7)

بخش هایی از زیارت حضرت رسول (صلی الله علیه و آله وسلم) از بعید

علامه مجلسی فرموده اند: شیخ مفید و سید بن طاوس رحمهم‌الله گفته‌اند که چون می‌خواهی در غیر مدینه طیبه، حضرت رسول (صلی‌الله علیه و آله و سلم) را زیارت کنی، غسل بکن و بایست و دل خود را متوجه آن حضرت(ص) گردان و بگو: (اَشْهَدُ اَنْ لآ اِلهَ الاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَاَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداًگواهم که نیست معبود حقی جز او خدا یگانه است و شریک ندارد و گواهم که محمد) - (عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ اَنَّهُ سَیِّدُ الأَوَّلینَ وَالأخِرینَ وَ اَنَّهُ سَیَّدُ الأنبِیاءِ وَ الْمُرْسَلین بنده او و رسول اوست و او سیّد اولین و آخرین است و او سید پیغمبران و رسولان است.) – (اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِ وَعَلی‌اَهْلِ بَیْتِهِ الأَئمَّهِ الطَّیَّبینَ. پس بگو: خدایا رحمت فرست بر او و بر خاندانش ائمه‌ی پاک.) – (اَلْسَّلامُ عَلَیْکَ یا رَسُولَ اللهِ اَلْسَّلامُ عَلَیْکَ یا خَلیلَ اللهِ درود بر تو ای رسول خدا. سلام بر تو ای خلیل خدا.) (که همان زیارت حضرت رسول (ص) از بعید می باشد) .

نگارنده: محمد علی شریفی نیا

منابع:

کتاب منتهی الآمال
کتاب فرهنگ معین
کتاب بحارالنوار
کتاب وسایل الشیعه 

پایان پیام/