به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، در ارتباط با روز شهادت یا فاصله شهادت حضرت زهرا(س) با ارتحال پیغمبر(ص) میان شیعه و سنی، اختلاف است. منابع اهل تسنن عموماً این مدت را ۶ ماه پس از ارتحال پیغمبر(ص) نقل می‌کنند و معتقدند که آن حضرت(س) پس از پیامبر(ص) ۶ ماه در قید حیات بودند، در حالی که در منابع شیعه، مشهور دو قول است که یکی ۷۵ روز و دیگری ۹۵ روز بعد از ارتحال حضرت خاتم صلی الله علیه وآله و سلم است که بر این مبنا در حقیقت ۱۳ جمادی الاول و ۳ جمادی الثانی را ذکر می‌کنند. لذا در این خصوص با حجت الاسلام والمسلمین «سید جلال رضوی مهر»، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم، نایب رییس مجمع نمایندگان حوزه علمیه قم و مشاور ریاست سازمان اوقاف و امور خیریه گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه تقدیم حضورتان می شود.
علت اختلاف در روز شهادت حضرت فاطمه (س) چیست؟
یکی از مظلومیت های ائمه معصومین (ع) اختلاف در شهادت و تولد برگزیدگان الهی است که حضرت فاطمه (س) نیز مستثنی از این امر نبوده و در خصوص روز شهادت و محل دفن ایشان اختلافاتی وجود دارد که از مجهولات تاریخی اسلام به شمار می رود و با توجه به اینکه در آن زمان نقطه گذاری در زبان کوفی وجود نداشته است لذا این مسئله موجب اختلاف توسط مورخان و راویان حدیث در روز شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) شده است که صاحب کتاب اصول کافی به این مسئله اشاره کردند. بنابراین می توان گفت، اما منشا این اختلاف ساختار خط کوفی قدیم است.
این خط فاقد «نقطه» بود، بنابراین هیچ بعید نیست که در سده‌های پس از شهادت «سبعین» و «تسعین» خوانده باشند،لذا بعضي سبعين و بعضي تسعين خوانده اند اگر خمسة و تسعين خوانده شود 75 روز است و اگر خمسة و سبعين خوانده شود 95 روز است . اين اختلافي است كه در روز وفات و شهادت حضرت فاطمه رخ داده است ولي بيشتر محققين فكر ميكنند تسعين صحيح بوده و اين اشتباه رخ داده است. اما در هر حال بين 75 و 95 ترديد است. بر همين اساس است كه ايام عزاي حضرت زهرا را هم 13 جمادي الاولي گفتهاند و هم 3 جمادي الثاني گفتهاند كه 20 روز بعد از وفات اول است.
نکته قابل توجه این است که وجود همین اختلافات نشان می دهد که این بانوی بزرگوار اسلام و اهل بیت پیامبر اکرم (ص) در آن زمان چقدر تحت فشار دشمنان قرار داشتند که وقتی به شهادت رسیدند امیرالمومنین (ع) محل دفن ایشان را اعلام نکردند؛ بر همین اساس برخی محل دخت نبی (س) را در قبرستان بقیع یا بیت الاحزان و برخی هم درمنزل وی می دانند. این مسایل همه بعد از رحلت رسول اکرم (ص) به دلیل جو نامناسب آن دوران علیه اهل بیتش به وجود آمده است.
در خصوص عروج ملکوتی حضرت فاطمه (س) هم یک شبهه ای وجود دارد. علت فوت ایشان چه بوده است؟
ثبت سقط حضرت محسن (ع) مابین در و دیوار خانه حضرت علی (ع) در کتب تاریخی اهل سنت و اهل تشیع از مسلمات و حقایق تاریخی است که وی به دلیل ضربه به لگد درب منزل شان مجروح و فرزند خود را از دست می دهند. این مسئله از اعتقادات بلادرنگ شیعیان است. ای کاش در آن زمان پزشکی قانونی وجود داشت که علت مرگ این بانوی 18 ساله با نشاط را که مادر چهار فرزند بودند و مهارت خوبی هم در همسرداری داشتند و گذشته از همه اینها تنها یادگار پیامبر اکرم (ص) بودند را بررسی و از علت مرگ این بانوی بزرگوار مطلع می شدیم.
همه اینها جای سوال است که چرا باید در زمان دفن، بدن مبارک شان کبود باشد؟ چرا باید مخفیانه دفن شود؟ چرا باید قبرشان مخفی باشد؟ بنابراین از جوی که در آن زمان به وجود آوردند و خانه ای که با توطئه یهود آتش زدند، همه نشان می دهد که چون یهود از توبیخ شدگان عصر پیامبر اکرم (ص) بودند با مشارکت در این جریان خواستند انتقام خود را از فاطمه (س) بگیرند؛ بنابراین اگر کسی بخواهد در موضوع شهادت این بانوی بزرگوار این که از بدیهیات تاریخ اسلام است، شک و تردید کند همانند این است که اصول دین را انکار کرده است لذا نامه های باقی مانده از صحابی حضرت زهرا (س) و مطالب تاریخی موجود در اثبات این قضیه در کتب اهل سنت، مهر تاییدی بر این واقعه می باشد.
فاطمیه اول و فاطمیه دوم کدام اعتبار بیشتری دارد؟
اینکه اصل شهادت این بانوی بزرگوار در کدام یک از این فاطمیه ها واقع شده است، کسی نمی داند؛ مثل حدیثی که می فرماید: قبر حضرت زهرا (س) همانند منزلت شب قدر است که نمی دانیم شب قدر کدام یک از شب های نوزدهم، بیست و یکم یا بیست و سوم است. گرچه بر شب بیست و سوم تاکید فراوان شده است اما شهادت حضرت زهرا (س) را هم چهل روز هم 75 روز و هم 95 روز نقل کردند اما در فاطمیه دوم که 95 روز می باشد، هم بزرگان نجف و قم و هم شیعیان مدینه از گذشته اهتمام ویژه ای داشتند.
مهمترین وجه زندگی حضرت فاطمه (س) چیست؟
با توجه به اینکه شخصیت حضرت فاطمه (س) دارای ابعاد گوناگون فردی، خانوادگی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و علمی است لذا نباید به شخصیت ایشان به عنوان نخستین فرد بعد از پیامبر اکرم (ص) یک بعدی نگاه کرد؛ بنابراین فاطمه (س) زنی است که در دامن اش شخصیت های بزرگی مانند امام حسن (ع)، امام حسین (ع) و حضرت زینب (س) که به عنوان نایب الزهرا و عقیله بنی هاشم، پرورش یافته اند.
فاطمه (س) زنی است که بعد از مرگ امیرالمومنین (ع) بر وی گریستند و به خاطر فراغ اش از وی به خدا شکایت کردند. فاطمه (س) یک شخصیت عادی نیست، نوری است که مشعل آن نور محدود به مدینه و تاریخ عصر حیات ظاهری وی نیست بلکه او شخصیتی است که در روایت داریم «یاتی الیها جبراییل» یعنی همواره جبرییل بر خانه فاطمه (س)رفت و آمد داشتند نه به عنوان وی بلکه برای با خبر کردن ایشان از وقایع و حوادث. همچنین این بانوی بزرگوار اسلام در جبهه پیامبر اکرم (ص) علیه مشرکان و کفار حضور نظامی داشتند و به عنوان یک پرستار برای حفظ جان پدر و همسرشان جانفشانی می کردند.
فاطمه (س) اولین شهیده راه ولایت است. در روایاتی داریم که وجود نازنین امام عصر (عج)درباره حضرت زهرای مرضیه(س) می فرمایند:« نحن حُجَجُ اللَّهِ عَلی خَلْقِهِ وَ جَدَّتُنا فاطِمَةُ حُجَّةُ اللَّهِ عَلَیْنا یعنی ما حجت های خدا بر شماییم و مادر ما فاطمه علیها السلام حجت خدا بر ما (اهل بیت) است لذا این بانوی عظیم الشأن علی رغم داشتن مقام و منزلت و مایه های بزرگی چون دختر پیامبر، همسر ولایت و مادر امامت، به بیان این کلام از امام حسن عسکری(ع)، «عصمت الله الکبری» و «حجة الله علی حجج» است، پس کسی که حجت بر معصوم است، زمان و مکان را درنوردیده و در حال حاضر هم نه تنها حجت و الگوی زنان مسلمان بلکه الگوی تمام زنان عالم است،کما اینکه رسانه های علمی،دکترین و دانشگاه های غربی را می بینیم که در مورد زندگی حضرت فاطمه (س) به عنوان یک بانوی نمونه قلم فرسایی کردند و مطالب فراوانی را به نگارش درآوردند.
چگونه باید سبک زندگی حضرت فاطمه (س) را برای بانوان امروز به عنوان یک الگو مطرح کنیم؟
نکته قابل توجه این است که نباید جایگاه معنویت، عصمت و ولایت حضرت فاطمه (س) ناگفته بماند. دعای نور این بانوی بزرگوار که به شفاخانه آل محمد (ص) مشهور است، دوای درد فقدان معنویت امروز جامعه ما می باشد. همچنین بصیرت این بانوی بزرگوار در آن اوضاع غبارآلود مدینه که برای احقاق حق، حق را رها نمی کنند یک بعد دیگری از شخصیت فاطمه زهرا (س) است. فاطمه (س) با اطعام افطاری خود و فرزندان اش به دیگران نوع دوستی و دگرگرایی را در عصر خود ترویج کرد؛ بنابراین نیاز است که بزرگداشت این بانوی بزرگوار در هر خانواده ای به عنوان یک اصل قرار بگیرد و بدانیم که این کشور فاطمی ما مدیون عنایت حضرت فاطمه (س) است و هر روز فرزندان ایشان مانند سردار قاسم سلیمانی که در عصر کنونی همانند مادرشان فاطمه (س) در صحنه های گوناگون در خدمت رسانی، ایثارگری و مبارزه با ظلم و احیای حق و شناساندن قرآن به جوانان و نوجوانان و تاکید به اقامه نماز به جامعه تلاش های زیادی کردند، همه از عنایت فاطمه (س) است؛ بنابراین همه خانواده ها به ویژه زنان باید زنان اسلام از جمله فاطمه زهرا (س) و دختر گرامی شان حضرت زینب (س) را به عنوان یک الگو در زندگی خود مورد توجه قرار دهند.
نظر شما