محمدحسین بهرامیان، شاعر و استاد زبان و ادبیات فارسی در خصوص وضعیت مخاطبان ادبیات و وجه تمایز مخاطبان شعر و رمان به خبرنگار شبستان گفت: بسیاری از فلاسفه و جامعه‌شناسان پیش‌بینی کرده بودند که عصر حاضر، عصر مرگ ادبیات است و به همین دلیل تلاش کردند که با طرح گونه‌های ادبی از کانال‌های مختلف این پیش‌بینی تحقق نیابد. با وجود تمام این کوشش‌ها امروز شاهد این هستیم که مخاطبان ادبیات نسبت به چند دهه قبل کمتر شده‌اند.
بهرامیان با بیان اینکه ادبیات مخاطبان خاص خود را دارد، بیان کرد: تغییر شکل ادبیات و بستر ارایه آن باعث ریزش مخاطبان ادبیات می‌شود. با این وجود شعر و رمان مخاطبان خاص خود را دارا هستند هنوز افرادی از خواندن جنگ و صلح بیشتر از دیدن فیلم آن لذت می‌برند و زندگی با کلمات را ترجیح می‌دهند، تیراژ بالای کتاب برخی از نویسندگان همچون مارکز گواه این مسئله است.
وی سرانه پایین مطالعه در کشورمان را مایه تأسف برای کشور فرهنگی و اسلامی ایران دانست و افزود: در این فضا افرادی هر چند اندک، اوقات خود را با خواندن شعر و رمان سپری می‌کنند و از اوقات خود لذت می‌برند.
این استاد زبان و ادبیات فارسی مدت زمان لذت خواندن شعر را نسبت به رمان کوتاه عنوان کرد و ادامه داد: به طور کلی لذتی که از خواندن یک غزل حاصل می‌شود دو دقیقه است اما مدت لذت خواندن رمان نسبت به شعر بیشتر است.
بهرامیان در مورد تعریف شعر و غزل به مثالی بسنده کرد و گفت: در دنیای پرمشغله امروز خواندن شعر همچون بوییدن چند شاخه گل در مسیر رفت و آمد روزانه است که رد پای این بوی خوش و تأثیرگذاری آن دقایقی بیشتر طول نمی‌کشد. خواندن رمان همچون مسافرت است. همان‌طور که فرد برای رفتن به مسافرت زمینه‌سازی می‌کند. برای کتاب خواندن هم در مورد انتخاب داستان و نویسنده آن تحقیق می‌کند زیرا می‌خواهد روزها و ساعت‌ها در آن داستان پرسه بزند و لذت ببرد.
نویسنده "خلاصه خوبی‌ها" و "سارا سلام" با اعتقاد بر اینکه مخاطبان شعر و رمان کاملا با هم متفاوت هستند، اظهار داشت: مخاطب رمان به دنبال لذت ماندگار و طولانی است، اما مخاطب شعر به دنبال لذت آنی است. اثر و ماندگاری رمان نسبت به شعر بیشتر است. البته باید خاطرنشان کرد که تأثیرگذاری برخی از اشعار از چندین رمان بیشتر است.
وی خاطرنشان کرد: برخی از مفسران هنر را کنده شدن از واقعیت تعریف کرده‌اند. خواننده رمان دنیای دیگری را تجربه می‌کند زیرا از واقعیت جدا شده و به دنیای تخیلی پا می‌گذارد. مخاطب رمان ساعت‌ها و روزها در این فضا زندگی می‌کند و از درگیری‌های روزمره رها می‌شود.
بهرامیان با اعتقاد بر اینکه در شرایط کنونی بسیاری از شاعران مخاطبان خود را از دست داده‌اند، بیان کرد: موحد از شعرای بزرگ در کتاب «سعدی از نگاه موحد» اذعان می‌دارد که زیباترین غزل‌ها بیشتر از شش یا هفت بیت ندارند. از طرفی شعرهای اجتماعی به دلیل طولانی بودن مخاطبان زیادی ندارند. در دنیای سرعت امروز افراد حوصله خواندن قصیده 400 بیتی در مورد اجتماعی که از آن آگاه هستند، ندارند.
پایان پیام/
نظر شما