گل گل چهارشنبه/ نگاهی به آداب و رسوم مردم گیلان

به گزارش خبرگزاری شبستان از گیلان: گیلان یکی از شمالی‌ترین استان‌های کشور است که با تنوع فرهنگ، آداب و رسوم و مردمی با خلق و خوی شاد همواره در طی قرن‌ها توانسته با حفظ آیین و بزرگداشت رسوم‌های خود همواره ایاد، مناسبت‌ها و رویدادهای تاریخی خود را احیا کند.

گرچه آداب و سنن و باور داشت‌ها با تغییر و تحول در مناسبات و روابط موجود بین انسان‌ها، رشد و پیشرفت در عرصه ابزار کار و تولید دستخوش تغییر و تحول می‌شود و پدیده‌های نو جای پدیده‌های کهنه و قدیمی را می‌گیرد و ارزش‌های کهنه جای خود را به ارزش‌های جدید می‌دهد اما برخی از این ارزش‌ها را می‌توان مثبت و یا منفی ارزیابی کرد.

برپایی جشن نوروز در گیلان یکی از این مناسبت‌هاست که با آیین‌ها و مراسم گوناگون همراه است. نوروز در واقع از چهارشنبه سوری آغاز می‌شود و هر ساله مردم با برپایی برنامه‌های جشن و سرور در این شب برای داشتن سالی همراه با خوشی و شادکامی برای هم آرزوی سعادت می‌کنند و تا سیزدهم فروردین در کنار دید و بازدیدها از سایر سنن گذشته نیاکن خود یاد می‌کنند.

گل گل چهارشنبه
از مراسم کهن ایرانیان که در گیلان، مردم هم با بعضی تغییرات جزیی به آن می‌پردازند، "چهارشنبه سوری" است که در غروب آخرین سه شنبه سال و در شب چهارشنبه انجام می‌شود. به این منظور خار، بوته، گون و کاه جمع آوری می‌شد و با درست کردن پشته‌ها و آتش زدن آنها، از روی آتش می‌پریدند.

چهارشنبه سوری، سنتی است که از روزگاری کهن برجای مانده و در دوران اسلامی با اعتقادات مردم در هم آمیخته و رنگ و بویی دینی گرفته است.

علاوه بر این به نیت اینکه دختران به زودی به خانه شوهر بروند، دختران دم بخت را چند ساعتی از خانه بیرون و خانه تکانی می‌کردند. شکستن کاسه و کوزه و ظروف کهنه به علامت دور ساختن نفرت و رفع قضا و بلا از دیگر آداب این روز به شمار می‌رفت.

مراسم چهارشنبه سوری در نواحی مختلف گیلان با تفاوتی اندک اما شبیه به هم اجرا می‌شود.

فالگوش ایستادن
در گذشته فالگوش ایستادن یکی از برنامه‌های چهارشنبه سوری بود. برای این کار، اشخاص در گذرگاه‌ها می‌ایستادند و با شنیدن پنهانی نخستین کلمات عابرین، مفهوم آن را حمل بر توفیق یا ناکامی خود در سال آتی می شمردند.

قاشق زنی
از دیگر رسوم اجرایی این شب بود که معمولاً جوانان و بیشتر دختران به در خانه همسایه‌ها می‌رفتند و با پنهان کردن روی خود و بدون دادن آشنایی، خواستار هدیه می‌شدند. نقل و نبات و تنقلات از عمده ترین چیزهایی بود که در کاسه قاشق زنان جای می‌گرفت.

شال اندازی
در مناطق روستایی کوهستانی از رسوم شایع چهارشنبه سوری بود و گاه حالت نوعی خواستگاری از دختر صاحب خانه را داشت. معمولاً صاحب خانه به گوشه شال این افراد مقداری شیرینی و آجیل به عنوان هدیه می‌بست و شال اندازان بدون مشخص کردن هویت خویش به خانه فرد دیگری می‌رفتند.
 

پایان پیام/