خبرگزاری شبستان: همه ما لحظه سال تحویل را با دعای کوتاه و دلنشین "یا مقلب القلوب و الابصار ..." می شناسیم از این رو در گفتگو با حجت الاسلام علی فرخ، مدیر حوزه علمیه اباصالح (عج) فردیس کرج درباره معنای عرفانی "حوّل حالنا" گفتگویی انجام داده ایم که از نظرتان می گذرد:
چه معنای عرفانی در عبارت" حول حالنا الی احسن الحال" که در هنگام تحویل سال نو آن را قرائت می کنیم، نهفته است؟
بحث دقیق درباره این عبارت که قسمتی از دعای منقول از ائمه معصومین (ع) در نوروز هر سال است، مطالبی متنوعی را دربر می گیرد. هر چند باید گفت که این فقره از دعا ارتباط معنوی زیادی با فقرات قبل دارد. یعنی این فقره از دعا در واقع نتیجه ای است از قسمت های قبلی دعا.
اما این دعا که به معنی تغییر بده حال ما را به بهترین حال ها بوده، دعایی است که از خداوند سبحان درخواست می کنیم و معنای آن این است که از مبدأ دگرگون کننده و تغییردهنده انسان ها می خواهیم که حال ما را از این پریشانی که هستیم به حال و حالتی که انسان را به سعادت منظور برساند دگرگون نماید، که إنّ الله علی کل شیء قدیر. چرا که همه دگرگونی های عالم به دست حضرت حق صورت خواهد گرفت به آسانی.
اما ارتباط آن با فقرات قبل بسیار صمیمی و عمیق است. در اولین فقره از این دعا می خوانیم با اسمی از اسمای الهی که در هر دعا برای استجابت دعا به ما دستور داده اند که از اسماء الهی و حمد الهی دعا شروع شود تا در استجابت موثر افتد و در این دعا نیز در ابتدا با اسمی از اسمای الهی شروع شده و آن "مقلب القلوب و الابصار" است، یعنی دگرگون کننده. آن مرکزی که افعال و اعمال گرایش و بینش انسان ها از آنجا صورت می گیرد که به تعبیر معارف دینی "مسما به قلب" است. قلب مرکز همه بینش ها و بصیرت ها و گرایش هاست. با این دگرگونی که در دست خداست، انسان ها می توانند هدف منظور دست یابند چرا که ملکیت ابصار و افؤده (قلب ها) در دست خداست به طوری که در قرآن کریم به آن پرداخته است.
یا مقلب القلوب و الابصار یعنی ای کسی که دگرگونی های فکری و گرایشی انسان ها در دست توست به هر جهت بخواهی قلب های انسان و گرایش های او را بر می گردانی و آنچنان در این امر مسلط به ملکیت داری که به تعبیر روایات قلب مومن و هر انسانی بین دو انگشت از انگشت های خداوند است. یعنی به آسانی می تواند دگرگونی و تحولات در بینش و فکر و در گرایش انسان ها به وجود آورد. ما با اسم کریم "مقلب القلوب و البصار این چنین خدایی را صدا می زنیم تا به رحمت خود به بنده اش نظر اندازد.
در فقره بعد می فرماید یا مدبر اللیل و النهار؛ ای کسی که تدبیر و مدیریت شب روز را به عهده داری که در این تدبیر رحمت خود را به بندگانت در همه شئون به تفصیل پخش می کنی.
این بُعد از دعا متضمن چه معانی بلند عرفانی و معنوی است؟
شب و روز صفحه برکات رحمت الهی است و بندگان خود اگر به آن نظر بصیرت به آن بنگرند که در روایتی امیر مومنان (ع) فرموده است اگر بر مرکب شب و روز سوار شوید بدون اینکه سفر کنید شما را سفر می دهند و این مسافرت همان سیر و سلوک الهی است که بر مرکب شب و روز خواهد بود با الطافی که از جانب خداوند سبحان بر بندگانش وارد می شود. پس شب و روز همین نور و روشنایی ظاهری نیز بلکه الطاف رحمانی است که در هر زمان بر بندگان وارد می شود منتها باید نظری بصیر و چشمی بینا و گوشی شنوا در میان باشد تا به آن لطایف رحمت الهی نظر افکنده و گوش دهد.
در قسمت اول از مقلب القلوب و الابصار صحبت شده است. ابصار یعنی بصیرت های انسانی که مبدا همه رحمت ها است از طرف بندگان برای دریافت رحمت های الهی و تجلیات رحمانی. در قسمت دوم از تدبیر لیل و نهار سخن به میان آورد که آن بصیرت فقره اول کاربردش و نظرش باید در شب و روز باشد و به آیاتی که در آن ظهور می کند.
در فقره سوم این دعا با اسم دیگری از اسمای الهی، نتیجه دو فقره اول و دوم را که اسم خاص الهی است بیان می کنیم که آن اسم مبارک محول الحول و الاحوال است؛ یعنی ای کسی که دگرگونی در سال ها به وجود می آوری، سال نو را وارد و سال قبل را می بری، احوال جدید، تجلیات و حالات جدید به انسان ها می بخشی و احوالات قدیم را می بری، تو قادر به همه چیزها هستی و تو قادر به همه این تغییرات و دگرگونی ها هستی چون تو قادر به همه اشیا هستی.
با این اسمایی که از خدای سبحان شمردیم، از او نتیجه آنان را می خواهیم که آن به وسیله دگرگونی در قلوب و ابصار و تدبیری که در شب و روز است که باعث دگرگونی بر سال ها و پدید آمدن سال نو است به احوالات جدید، از تو می خواهیم که احوال ما را به آن بهترین حالات که رضای تو و همراهی با اولیای توست و پیروی از رفتار اولیای الهی است، تقدیر و تدبیر نمایی تا بتوانیم به آن هدف تعریف شده از خلقت دست یابیم که در این زمان به سعادت عظمی و هدف علیا رسیده ایم.
پایان پیام/
نظر شما