به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، در حالی که این روزها هیاهوی زندگی شهری مجال خلوت را هر روز محدودتر میکند و تجربههای جمعیِ مبتنی بر معنا به حاشیه رانده میشوند، آیینهایی چون اعتکاف فرصتی کمیاب برای تأمل و پیوند دوباره با امر قدسی تبدیل شدهاند. اعتکاف، در ذات خود، پاسخی آرام اما عمیق به عطش معنوی جامعهای است که در میان شتاب، رسانه و فشارهای روزمره، به مکثی آگاهانه نیاز دارد؛ مکثی که هم فرد را بازسازی میکند و هم روح جمعی را به یاد ریشههای ایمانیاش میاندازد.
اهمیت این آیین زمانی پررنگتر میشود که از قالب محدود مناسک فردی خارج شده و به یک جریان اجتماعی فراگیر بدل گردد؛ جریانی که بتواند گروههای مختلف جامعه را، با زبان و نیازهای خاص خودشان، پای یک تجربه مشترک معنوی بنشاند. در چنین نگاهی، اعتکاف یک طراحی فرهنگی است؛ طراحیای که اگر هوشمندانه و منسجم اجرا شود، میتواند بر زیست معنوی شهر، روابط اجتماعی و حتی افق فکری نسل جوان اثرگذار باشد.
استان فارس، با پیشینه مذهبی و فرهنگی خود، امسال در آستانه تجربهای متفاوت از اعتکاف قرار گرفته است؛ تجربهای که از گستره عدد و آمار فراتر میرود و نشانههایی از یک رویکرد نو در برنامهریزی، سازماندهی و تنوعبخشی به این آیین عبادی را در خود دارد. سخن از اعتکافی است که میخواهد همزمان گستردهتر، هدفمندتر و نزدیکتر به واقعیتهای متنوع جامعه امروز باشد؛ مسیری که مسئولان فرهنگی استان از آن بهعنوان گامی رو به جلو در تعمیق معنویت عمومی یاد میکنند.
اعتکاف فارس در مسیر یک تجربه تحولساز معنوی
مدیرکل تبلیغات اسلامی استان فارس، با اشاره به روند برنامهریزیها برای برگزاری اعتکاف امسال، از شکلگیری مدلی گستردهتر و منسجمتر نسبت به سالهای گذشته خبر میدهد و میگوید: «امسال شاهد اعتکافی پربارتر و اثرگذارتر در فارس خواهیم بود.»
به گفته حجتالاسلام والمسلمین محمدباقر ولدان، هدفگذاریها بهگونهای انجام شده که اعتکاف از یک برنامه محدود عبادی، به یک حرکت فراگیر فرهنگی در سطح استان تبدیل شود.
بر اساس توضیحات ولدان، یکی از مهمترین زیرساختهای اعتکاف امسال، راهاندازی «سامانه جامع اعتکاف» است؛ سامانهای که با حمایت اساتید و همراهی نیروهای فرهنگی و مذهبی طراحی شده و قرار است فرآیند ثبتنام، ساماندهی و پشتیبانی برنامهها را هدفمندتر کند.
بر اساس توضیحات ولدان، یکی از مهمترین زیرساختهای اعتکاف امسال، راهاندازی «سامانه جامع اعتکاف» است؛ سامانهای که با حمایت اساتید و همراهی نیروهای فرهنگی و مذهبی طراحی شده و قرار است فرآیند ثبتنام، ساماندهی و پشتیبانی برنامهها را هدفمندتر کند.
بیش از ۲۰۰ هزار معتکف در ۱۲۰۰ مسجد
او در اینباره توضیح میدهد: «بر اساس برنامهریزیها، بیش از یک هزار و ۲۰۰ مسجد در سراسر استان فارس میزبان بیش از ۲۰۰ هزار معتکف خواهند بود.» آماری که نشان میدهد اعتکاف امسال علاوه بر بعد کمی، از حیث گستره جغرافیایی نیز رشد قابلتوجهی داشته است.
مدیرکل تبلیغات اسلامی فارس با تأکید بر نقش شبکههای مردمی در پیشبرد این برنامه میگوید: همکاری گسترده هیأتهای مذهبی، کانون مداحان و شبکه روضههای خانگی، یکی از نقاط قوت اعتکاف امسال است.
او ابراز امیدواری میکند که با این همافزایی، هر هیأت مذهبی بتواند مسئولیت حمایت از دستکم یک اعتکاف را برعهده بگیرد؛ رویکردی که به گفته وی، هم مشارکت مردمی را افزایش میدهد و هم بار اجرایی را به شکلی متوازن توزیع میکند.
اعتکافهای تخصصی؛ پاسخ به نیازهای متفاوت جامعه
در کنار اعتکافهای عمومی، تنوعبخشی به مخاطبان نیز از دیگر محورهای برنامهریزی امسال است. ولدان در اینباره میگوید: امسال علاوه بر اعتکاف عمومی، شاهد برگزاری اعتکافهای تخصصی از جمله اعتکاف مادر و فرزند، اعتکاف اصناف، اعتکاف نیابتی و اعتکافهای موضوعی متناسب با اقشار مختلف جامعه خواهیم بود. این رویکرد، تلاشی برای نزدیکتر کردن تجربه اعتکاف به نیازها و سبک زندگی گروههای مختلف اجتماعی است.
او با قدردانی از همکاری بسیج هیأتهای مذهبی استان و سایر فعالان دینی، بر ضرورت تقویت فضای معنوی شهر در ایام اعتکاف تأکید میکند و میگوید: باید از ظرفیت مداحان بهدرستی استفاده شود تا کیفیت برنامهها ارتقا پیدا کند و پیام اعتکاف به شکلی اثرگذار منتقل شود. به گفته ولدان، توجه به محتوا و شیوه اجرا، نقشی تعیینکننده در ماندگاری اثر معنوی این آیین دارد.
مدیرکل تبلیغات اسلامی فارس همچنین هدف نهایی این برنامهها را فراتر از برگزاری یک مراسم مذهبی میداند و معتقد است هدف ما این است که اعتکاف امسال به حرکتی تحولی در زندگی معنوی جوانان و مردم مؤمن استان تبدیل شود. رویکردی که اگر بهدرستی محقق شود، میتواند اعتکاف را از یک تجربه مقطعی، به نقطهای اثرگذار در زیست معنوی جامعه پیوند بزند.
مدیر ستاد هماهنگی کانونهای فرهنگی هنری مساجد فارس یکی از چالشهای همیشگی اعتکاف را مسئله استمرار اثر آن میداند و عنوان میکند: اگر معتکف بعد از سه روز، بدون پیوند با فعالیتهای مسجد رها شود، بخش زیادی از سرمایه معنوی از دست میرود.
مسجد، محور اجرا؛ نگاه اجرایی کانونهای فرهنگی هنری
در ادامه این برنامهریزیها، حجتالاسلام حسین امیدی، مدیر ستاد هماهنگی کانونهای فرهنگی هنری مساجد فارس نیز با نگاهی اجراییتر به موضوع اعتکاف، بر نقش مساجد بهعنوان «میدان عمل فرهنگی» تأکید میکند و میگوید: اعتکاف زمانی اثرگذار خواهد بود که از دل ظرفیتهای واقعی مسجد شکل بگیرد و به دید یک برنامه مناسبتی دیده نشود.» به گفته او، تجربه سالهای گذشته نشان داده است که هرجا بدنه مسجد فعالتر بوده، اعتکاف نیز پویاتر و ماندگارتر برگزار شده است.
امیدی با اشاره به پراکندگی جغرافیایی مساجد استان فارس توضیح میدهد: ما در شهرها و حتی روستاهای کوچک، مساجدی داریم که میزبان اعتکافهای هدفمند هستند و لازم است محتوای متناسب با مخاطب همان مسجد طراحی شود.
او که معتقد است نسخه واحد برای همه مساجد کارآمد نیست، ادامه میدهد: اعتکاف نوجوانان، جوانان یا خانوادهها نیازمند زبان، برنامه و حتی زمانبندی متفاوت است.
از خلوت سهروزه تا پیوند پایدار با مسجد
مدیر ستاد هماهنگی کانونهای فرهنگی هنری مساجد فارس یکی از چالشهای همیشگی اعتکاف را مسئله استمرار اثر آن میداند و عنوان میکند: اگر معتکف بعد از سه روز، بدون پیوند با فعالیتهای مسجد رها شود، بخش زیادی از سرمایه معنوی از دست میرود. به همین دلیل، به گفته او، امسال تلاش شده است پیوند اعتکاف با برنامههای بعد از آن همچون حلقههای معرفتی و فرهنگی تا فعالیتهای هنری و اجتماعی کانونها تقویت شود.
امیدی همچنین بر استفاده هوشمندانه از ظرفیت جوانان مسجدی تأکید میکند و میافزاید: بخش مهمی از بار اجرایی اعتکاف میتواند به خود جوانان سپرده شود. او این رویکرد را کاهشدهنده هزینهها و عاملی برای افزایش تعلق خاطر نسل جوان به مسجد میداند.
اعتکاف و نقطه رجوع جوانان به مسجد
به گفته مدیر ستاد هماهنگی کانونهای فرهنگی هنری مساجد فارس، اگر بتوانیم اعتکاف را به یک تجربه زنده، کاربردی و متصل به زندگی روزمره تبدیل کنیم، مسجد دوباره به نقطه رجوع جوانان و خانوادهها تبدیل خواهد شد؛ و این همان هدفی است که ما دنبال میکنیم.
اگر بتوانیم اعتکاف را به یک تجربه زنده، کاربردی و متصل به زندگی روزمره تبدیل کنیم، مسجد دوباره به نقطه رجوع جوانان و خانوادهها تبدیل خواهد شد؛ و این همان هدفی است که ما دنبال میکنیم.
مجموعه برنامهریزیهای انجامشده برای اعتکاف امسال در استان فارس نشان میدهد که این آیین عبادی در حال عبور از قالبهای تکراری و حرکت بهسوی یک الگوی عمیقتر و کارآمدتر است. تأکید بر ساماندهی هوشمند، تنوعبخشی به مخاطبان، تقویت زیرساختهای اجرایی و پیوند دادن اعتکاف با زیست واقعی مردم، از نشانههای این رویکرد به شمار میرود.
آنچه در سخنان مسئولان فرهنگی استان برجسته است، نگاه به اعتکاف بهعنوان یک فرصت تربیتی و فرهنگی ماندگار است؛ فرصتی که اگر بهدرستی مدیریت شود، میتواند بر سبک زندگی معنوی جوانان و خانوادهها اثر بگذارد و نقش مسجد را بهعنوان کانون اصلی تربیت دینی تقویت کند.
به نظر میرسد اعتکاف امسال، با تکیه بر مشارکت مردمی، ظرفیتهای مساجد و برنامهریزی هدفمند، در مسیر تبدیلشدن به تجربهای مؤثرتر و عمیقتر قرار گرفته است؛ تجربهای که میتواند آغاز یک پیوند پایدار میان فرد، مسجد و جامعه باشد.
نظر شما