به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانونهای مساجد خبرگزاری شبستان، نشست خبری فراخوان ملی شناسایی و نمایهسازی تولیدات علمی و راهبردی هیأتها با عنوان «نقطه سر خط» ظهر امروز۷ دیماه در سازمان هیأت و تشکلهای دینی برگزار شد.
در این نشست،حجتالاسلام علیرضا پناهیان با اشاره به تاریخچه عزاداری در ایران گفت: نخستین نمودهای آیینهای عزاداری در ایران را در مشهد اردهال مشاهده کردیم، آیینی که تا امروز نیز با حفظ سنتهای مردمی برگزار میشود و این رسوم، پیش از آنکه محصول دورههایی صفویه یا آلبویه باشد، ریشهای عمیق در فرهنگ ایرانی دارد.
این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: پدیده هیأت و مداحی در شاخههای مختلف علوم انسانی قابل تأمل است و هنرهای آیینی، موسیقی، تعزیه و نمایش ادبیات و شعر همه این ظرفیت عظیم، نیازمند توجه علمی و پژوهشی عمیقتری است تا بتوان از آن در مسیر ارتقای فرهنگ دینی استفاده کرد. معتقدم اگر بتوانیم بهصورت علمی و دقیق بحث مداحی را تبیین کنیم جایگاه رفیع هیأت نمایان می شود و دیگر درباره آن سخن خام گفته نمی شود.
وی ابراز کرد: مأموریت اصلی ما تبیین ناب کلام اهلبیت(ع) بدون پیرایه است و این همان مأموریتی است که عالمان دین بر عهده دارند.
حجت الاسلام پناهیان با اشاره به اینکه جای پژوهش در حوزههای علمیه بهشدت خالی است،گفت: اینکه چرا سرودن یک بیت شعر در مدح اهلبیت(ع) تا این اندازه ارزشمند است باید مشخص شود و اینها نیازمند تبیین نظری و پژوهشهای عمیق است، نه بیان احساسی و سطحی،امروز در معارف اسلامی میتوان از دانشهای مختلف برای تولید اخلاق و تربیت استفاده کرد، اما متأسفانه امروز جای این دانشها در حوزههای علمیه خالی است و لازم است که حوزه و دانشگاه با استفاده از روشهای علمی، به پدیده هیأت، مداحی و روضه بپردازند.
وی افزود: امروز درباره هیأت، مداحی و روضه، بهصورت آشکار و پنهان، در خارج از کشور و نیز توسط دشمنان پژوهشهای بیشتری نسبت به داخل کشور انجام شده است و باید دست دانشمندانی را بوسید که با احساس مسئولیت وارد این میدان میشوند و به این نیاز پاسخ میدهند.
وی با اشاره به اینکه هیأت در زمینه روانشناسی دین، جامعهشناسی، علوم سیاسی قابل تحلیل و بررسی است، گفت: ارتباط هیأت با اقتصاد و معماری،موسیقی، ادبیات،دانش مدیریت باید مورد بررسی و مطالعه قرارگیرد زیرا که روضهخانهها در معماری ما جایگاه مهمی دارند.
وی برلزوم برگزاری جلسات نقد و بررسی عالمانه درموضوع هیأت تاکید کرد و افزود: بهترین حکمرانی را در هیأت میبینیم، در هیأت مردم سالاری و شایسته سالاری، زندگی همدلانه رواج دارد و لازم است این ویژگیها بررسی و تبیین شود و نباید هیأت در گذشته باقی بماند و اندیشمندان و عاقلان باید آن را ارتقا دهند.
این گزارش می افزاید در ادامه این نشست، حجت الاسلام مجید باباخانی، رئیس سازمان هیأت و تشکلهای دینی با اشاره به کارکرد اجتماعی هیأت گفت: هیأتها قبل از پیروزی انقلاب نقش کلیدی در شکل گیری انقلاب داشته اند،بعد از انقلاب نیز در دوران دفاع مقدس و در حل بحرانها و کرونا پای کار بودند و در هر نقطهای که مردم با مسئلهای مواجه بودهاند، هیأت ها با تکیه بر معارف اهلبیت (ع) به میدان آمدهاند و نقش حل مسئله ایفا کردهاند.
وی ادامه داد: در بررسی های انجامشده، به این جمعبندی رسیدهایم که هیأت جامع مورد نظر اهلبیت (ع) هیأتی است که صرفاً به منبر و روضه اکتفا نکند، اگرچه این موارد پایه و اساس هیأت است. امروز هیأتها باید هم در برابر کوتاهیها سر تعظیم فرود آورند و هم گزارش عملکرد ارائه دهند و پاسداشت این بستر ارزشمند، نیازمند فراهمکردن زیرساخت علمی است.
رئیس سازمان هیأت و تشکل های دینی با اشاره به اینکه ادبیاتسازی در هر موضوع فرهنگی ضروری است،ابراز کرد: بدون تولید دانش علمی، نمیتوان مسیر رشد را بهدرستی طی کرد؛ در حالی که در این حوزه هنوز خلاهایی جدی داریم.
وی به مشارکت گسترده مردم در هیأت ها اشاره کرد و کفت: سالهای گذشته بیش از صد همت از سوی مردم برای هیأتها هزینه شد و این نشان می دهد که مردم حتی در شرایط سخت اقتصادی نیز برای مجالس اهلبیت (ع) کم نگذاشتهاند و این یک امتیاز بزرگ برای کشور است.
حجت الاسلام باباخانی با اشاره به تاثیرگذاری مداحی گفت: امروز مداحی، نیازمند واکاوی، آسیبشناسی و پالایش علمی است تا بتوان مسیر تعالی آن را با کمک اندیشمندان حوزه و دانشگاه راحت شود و امیدواریم که این فراخوان ملی بتواند مقدمه یک کار بزرگ باشد و با تکمیل نقشه جامع و همافزایی حوزه و دانشگاه، بخشهای مغفول هیأت و مداحی به نتایج مطلوب برسد.
در ادامه این نشست،امین فروغی، پژوهشگر حوزه هیأت با اشاره به ارکان اصلی بررسی پدیدهها که شامل سه محور پژوهش، آموزش و تولید است،گفت: در عرصه هیأت، در حوزه آموزش و تولید کارهای قابل توجهی انجام شده، اما در حوزه پژوهش با کمبود جدی مواجه هستیم، در حالی که پژوهش یکی از ارکان اصلی زیستبوم مداحی بهشمار میرود.
وی با اشاره به تلاش های صورت گرفته در دهه هفتاد در این حوزه گفت: این مسیر هنوز کامل نشده است با نگاه به گذشته می بینیم که در قرنهای اولیه تشیع، به دلیل فشارها و محدودیتها، امکان پژوهش و ثبت دقیق وقایع وجود نداشت و وقتی که گفتن یک بیت شعر در مدح اهلبیت (ع) بهای جان داشت، طبیعی بود که پژوهش های اندکی در این حوزه صورت گیرد.
فروغی با اشاره به اینکه تا قرنهای نهم و دهم هجری، تاریخ تشیع با فراز و نشیبهای فراوانی همراه بوده است،ادامه داد: در دورههایی که فرهنگ حسینی در ایران رواج ظاهری داشت، مانند عصر قاجار، پژوهشهای جامعی انجام نشد و اطلاعات ما بیشتر پیرامون سفرنامهها و یادداشتهای پراکنده مورخان است.
وی گفت: تاریخ عاشورا پر از فراز و نشیب بود و اگر کسی به آن میپرداخت مجازات میشد و از قرن نهم در دوره صفویه به بعد و حتی قاجار مورخان ایرانی کار در خور توجهی نداشتند و مستشرقان و غربیها ضمن سفری که به ایران داشتند اگر مصادف با ایام سوگواری بود، گزارش میدادند.
این پژوهشگر حوزه هیأت در پایان گفت: در زمینه پژوهش در هیأت هنوز در ابتدای راه هستیم و پس از آموزش و تولید هدفمند باید در این عرصه ورود فعالانه داشته باشیم.
نظر شما