به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، در عصری که شتاب زندگی حرفهای، مرز میان تعهد شغلی و فرسودگی درونی را هر روز باریکتر میکند، کمتر به این پرسش پرداخته شده است که «حالِ» کسانی که مراقب حال دیگراناند، چگونه است.
روانشناسان، مشاوران و فعالان حوزه خانواده، در خط مقدم مواجهه با اضطراب، سوگ، تعارض و رنج انسانی ایستادهاند؛ بیآنکه همیشه فرصتی رسمی، امن و پذیرفتهشده برای مکث، بازگشت به خویشتن و بازسازی معنای کار حرفهای خود داشته باشند. در چنین بستری، سخن گفتن از مراقبت از مراقبان به ضرورتی ساختاری در نظام سلامت روان بدل شده است.
از دل همین نیاز کمتر دیدهشده، ایدهای تازه در شیراز شکل گرفته است؛ ایدهای که میکوشد مناسک معنوی را از قالبهای تکرارشونده خارج کند و آن را به گفتوگویی زنده با تجربه زیسته درمانگران پیوند بزند. اعتکافی که برای بازاندیشی در نسبت معنویت، سلامت روان و زیست حرفهای طراحی شده و میخواهد به جای نسخهدادن، فضایی برای شنیدن، تأمل و بازآفرینی فراهم آورد. این رویداد، تلاشی است برای بازگرداندن انسانِ پشت نقشهای تخصصی؛ انسانی که پیش از هر چیز، خود نیازمند دیدهشدن، معنا و مراقبت است.
اعتکافی فراتر از مناسک؛ پاسخی به یک خلأ حرفهای
فعالان حوزه سلامت روان و خانواده، به دلیل ماهیت شغل خود، بهطور مداوم در معرض فرسودگی هیجانی، فشارهای روانی، مواجهه مستقیم با رنج انسانی و مسئولیتهای سنگین اخلاقی قرار دارند. این فشارها اگر دیده و مدیریت نشوند، کیفیت خدمات حرفهای آنان را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
برگزاری اعتکاف تخصصی ویژه روانشناسان، مشاوران و فعالان حوزه خانواده در شیراز را میتوان نشانهای از تغییر نگاه به مفهوم مراقبت در حوزه سلامت روان دانست؛ نگاهی که اینبار، خودِ درمانگر را در کانون توجه قرار داده است.
حجتالاسلام و المسلمین حمید مقامی، مسئول نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه علوم پزشکی شیراز، با تأکید بر نوآورانه بودن این برنامه، معتقد است که این رویداد در پی پاسخدادن به یک نیاز انباشته و کمتر شنیدهشده در میان متخصصان سلامت روان است.
او در تشریح ضرورت شکلگیری این ایده میگوید: «فعالان حوزه سلامت روان و خانواده، به دلیل ماهیت شغل خود، بهطور مداوم در معرض فرسودگی هیجانی، فشارهای روانی، مواجهه مستقیم با رنج انسانی و مسئولیتهای سنگین اخلاقی قرار دارند.»
به گفته مقامی، این فشارها اگر دیده و مدیریت نشوند، علاوه بر اینکه به سلامت فردی درمانگران آسیب میزند، کیفیت خدمات حرفهای آنان را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
پیوند معنویت و سلامت روان در زیست حرفهای
آنچه این اعتکاف را از نمونههای مشابه متمایز میکند، تلاش آگاهانه برای ایجاد پیوندی معنادار میان معنویت، سلامت روان و زندگی حرفهای درمانگران است. مقامی در اینباره توضیح میدهد: «این برنامه بستری تلفیقی و هدفمند است که در آن، گفتوگوهای تخصصی، خلوت فردی، تفکر عمیق و تجربههای تأملمحور در کنار یکدیگر قرار میگیرند.»
در این چارچوب، معنویت بهمثابه منبعی برای خودمراقبتی و تابآوری تعریف میشود؛ منبعی که میتواند به درمانگران کمک کند در مواجهه روزمره با بحرانهای انسانی، دچار استهلاک درونی نشوند.
این اعتکاف با نیت بازآفرینی درونی و تقویت تابآوری طراحی شده است؛ فرصتی برای مکث، تأمل و بازنگری در مسیر حرفهای. به باور مقامی، بسیاری از درمانگران سالها در نقش کمککننده باقی میمانند، بیآنکه مجال بازگشت به خودِ انسانی و معنویشان را پیدا کنند.
بازآفرینی درونی؛ مکثی در میانه مسیر
یکی از اهداف اصلی این اعتکاف، ایجاد فرصتی برای «توقف» در مسیر پرشتاب حرفهای است. مقامی با اشاره به این هدف میگوید: این اعتکاف با نیت بازآفرینی درونی و تقویت تابآوری طراحی شده است؛ فرصتی برای مکث، تأمل و بازنگری در مسیر حرفهای.» به باور او، بسیاری از درمانگران سالها در نقش کمککننده باقی میمانند، بیآنکه مجال بازگشت به خودِ انسانی و معنویشان را پیدا کنند.
در فضای پیشبینیشده برای این رویداد، شرکتکنندگان میتوانند بدون نقشهای رسمی و انتظارات حرفهای، به تجربههای درونی خود رجوع کنند. «در این فضا، افراد قرار نیست درمانگر باشند؛ آنها انساناند، با همه خستگیها، تردیدها و پرسشهایشان.» این توصیف مقامی، تصویری روشن از رویکرد انسانی و غیرسلسلهمراتبی این اعتکاف ارائه میدهد.
محتوایی متناسب با تجربه زیسته متخصصان
برخلاف بسیاری از برنامههای عمومی، محتوای این اعتکاف بهطور اختصاصی و متناسب با دغدغههای متخصصان سلامت روان طراحی شده است. مسئول نهاد نمایندگی ولی فقیه دانشگاه علوم پزشکی شیراز در این زمینه تصریح میکند: «محتوای اعتکاف بهگونهای طراحی شده که با نیازها، دغدغهها و تجربههای زیسته روانشناسان و مشاوران همخوانی داشته باشد.»
به گفته او، هدف نهایی این است که شرکتکنندگان بتوانند منابع درونی خود را برای ادامه مسیر حرفهای، به شکلی سالمتر و معنادارتر بازیابی کنند؛ مسیری که در آن، مراقبت از دیگران، به بهای فرسودگی خودِ درمانگر تمام نشود.
این اعتکاف تخصصی، اگرچه برای نخستینبار در شیراز برگزار میشود، اما میتواند سرآغاز برنامهای نو در توجه به سلامت روانِ مراقبان سلامت باشد؛ طرحی که معنویت را در متن زیست حرفهای مینشاند و از «حالِ درمانگر» بهعنوان یک مسئله جدی و قابل سیاستگذاری سخن میگوید.
نظر شما