خبرگزاری شبستان: شب یلدا، بلندترین شب سال، از دیرباز بهعنوان یکی از باشکوهترین مناسبتهای فرهنگی و اجتماعی ایرانیان، جلوهای از همبستگی، محبت و ارادت به خانواده بوده که ریشه در باورها و سنتهای اصیل ایرانی دارد. این شب که به جشن پیروزی نور بر تاریکی و بازگشت روزها به بلندای خود معروف است، فرصتی برای کنار هم بودن و وصال دلها به یکدیگر است.
مردم سراسر کشور «چیله گئجهسی» یا همان شب یلدا؛ در کنار خانواده و نزدیکان خود گردهم می آیند و با یادآوری خاطرات شیرین گذشته، گویی ارزشها، پیوندهای عاطفی و اجتماعی را خود را تقویت میکنند. شاید بتوان «صله ارحام» و «دورهمیهای خانوادگی» را دو عنصر بنیادین در فرهنگ ایرانی دانست که نقش برجستهای در حفظ و گسترش سنتهای نیکو و پسندیده ایفا میکنند.
در روزگاران گذشته، شب یلدا فرصت یا بهانهای برای دورهمی اعضای خانواده، بستگان و دوستان است، تا در فضای گرم و صمیمی، با هم بودن را جشن بگیرند. این دورهمیها نه تنها موجب پیوند عمیق نسلها میشود، بلکه فرصتی فراهم میآورد تا فرهنگ و آئینهای حسنه گذشتگان از یک نسل به نسل دیگر منتقل گردد. در شب یلدای آذربایجانیها که با عنوان «چیله گئجهسی» شناخته میشود؛ ریشسفیدان با نقل داستانها و حکایات گذشتگان، افسانهها و شعرهای حکمتآموز، روحیهی عشق به وطن و احترام به سنتهای فرهنگی را در دل نسلهای جوان به یادگار میگذارند.
صله ارحام، که در آموزههای دینی و فرهنگ ایرانی از دیرباز مورد تأکید بوده است، در این شب خاص؛ معنای ویژهای پیدا میکند. حضور در کنار خانواده، علاوه بر آنکه موجب تقویت پیوندهای عاطفی میشود، به افزایش حس مسئولیت اجتماعی و اخلاقی در افراد نیز میانجامد. در حقیقت، این آیین زیبا، فرصتی برای بازگشت به ریشهها، تجدید میثاق با ارزشهایی چون احترام، محبت، عشق، همدلی و وصال دلها است.
در عصر حاضر، که دنیای دیجیتال و مشغلههای روزمره بهطور فزایندهای موجب فاصله گرفتن اعضای خانواده از یکدیگر شده است، اهمیت «دورهمیهای خانوادگی» در شب یلدا دوچندان میشود. این شب، بهویژه در جوامع شهری، بهعنوان فرصتی برای بازگشت به سادهترین و اصیلترین لحظات انسانی یعنی بودن در کنار یکدیگر، بهشمار میآید. در این جمعها، علاوه بر آنکه افراد میتوانند از لحظات خوشِ کنار هم بودن بهره ببرند، فرصتی برای حفظ سنتهای باارزشی همچون حافظخوانی، نقل قولهای پدران و مادران، و در نهایت، ساختن خاطراتی ماندگار بهوجود میآید که تأثیرات آن در روابط خانوادگی و اجتماعی در سالیان سال محسوس خواهد بود.
شب یلدا نه تنها یک جشن یا یک رویداد تقویمی، بلکه نمادی از بازسازی و تجدید روابط انسانی است. در دنیای امروز، که آسیبهای فردگرایی و روزمرگیهای زندگی، بسیاری از پیوندهای عاطفی و اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده است، حفظ سنتهای حسنه همچون صله ارحام میتواند بهعنوان عاملی مهم در ایجاد انسجام اجتماعی، همدلی و تعامل مثبت میان اعضای جامعه ایفای نقش کند.
شب یلدا با تمام رمز و رازهای خود، بهعنوان نمادی از نور و امید، میتواند گامی دیگر در مسیر احیای پیوندهای خانوادگی و اجتماعی باشد. سنتهای کهن، همانطور که همچون چراغی در دل شبهای تاریک تاریخ درخشیدهاند، در شب چله مجدداً بازآفرینی میشوند. به یقین حفظ و تداوم چنین آداب و رسوم دیرینهای، در تحکیم باورهای دینی، عاطفی و فرهنگی بسیار اثرگذار خواهد بود.
مرتضی شفیعی
نظر شما